សហ​ព្រះរាជអាជ្ញា​​ស្នើ​​ឲ្យ​បន្ថែម​ទោស ឌុច ទៅ ៤៥​ឆ្នាំ

មេធាវី​ការពារ​ក្ដី ឌុច បាន​សុំ​សាលាក្ដី​ខ្មែរ​ក្រហម​ឲ្យ​សម្រាល​ទោស ឌុច ពី ៣៥​ឆ្នាំ មក ១៥​ឆ្នាំ ប៉ុន្តែ​សហ​ព្រះរាជអាជ្ញា​បាន​សុំ​ឲ្យ​បង្កើន​ទោស​ពី ៣៥​ឆ្នាំ ទៅ ៤៥​ឆ្នាំ។

0:00 / 0:00

សហ​ព្រះរាជអាជ្ញា​នៃ​សាលាក្ដី​ខ្មែរ​ក្រហម បាន​លើក​ឡើង​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៩ ខែ​មីនា ថា អង្គ​ជំនុំជម្រះ​សាលា​ដំបូង​របស់ អ.វ.ត.ក. មាន​កំហុស​ច្បាប់ ព្រោះ​មិន​បាន​ផ្ដន្ទាទោស​បទល្មើស​មួយ​ចំនួន ហើយ​ថែម​ទាំង​ចាត់​ទុក​ការ​រំលោភ​សេពសន្ថវៈ​នៅ​គុក​ទួលស្លែង ទៅ​ជា​ប្រភេទ​ទារុណកម្ម​ទៅ​វិញ។

សហ​ព្រះរាជអាជ្ញា​អន្តរជាតិ លោក អង់ឌ្រូ ធី ខេឡី (Andrew T. Cayley) ថ្លែង​ថា ដោយសារ​តែ​ភាព​ធ្ងន់ធ្ងរ​នៃ​បទល្មើស​ជាក់លាក់​ក្នុង​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ប្រឆាំង​មនុស្ស​ជាតិ លោក​បាន​ស្នើ​សុំ​ឱ្យ​តុលាការ​ដាក់​ទោស ឌុច យ៉ាង​តិច ៤៥​ឆ្នាំ។

លោក អង់ឌ្រូ ធី ខេឡី បាន​លើក​ការ​ប្រៀបធៀប​ដល់​អង្គ​ជំនុំជម្រះ​ថា ជន​ជាប់​ចោទ​ក្នុង​បទ​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​នៅ​តុលាការ​ព្រហ្មទណ្ឌ​អន្តរជាតិ​ដទៃ​ទៀត ត្រូវ​បាន​ផ្ដន្ទាទោស​អស់​មួយ​ជីវិត លើក​លែង​តែ ឌុច ប៉ុណ្ណោះ ដែល​សាលាក្ដី​ខ្មែរ​ក្រហម​ផ្តន្ទាទោស ៣៥​ឆ្នាំ។

លោក​បន្ត​ថា ដោយសារ​តែ​មាន​កំហុស​ផ្លូវ​ច្បាប់​ខ្លះ ទើប​ព្រះរាជអាជ្ញា​សុខ​ចិត្ត​ឱ្យ​មាន​ការ​បន្ថយ​ទោស ៖ "យើង​ស្នើ​សុំ​ឱ្យ​មាន​ការ​ដាក់​ពន្ធនាគារ​មួយ​ជីវិត​មែន ប៉ុន្តែ​យើង​ត្រូវ​ការ​បន្ថយ​រយៈពេល​នោះ​មក​ត្រឹម​រយៈ​ពេល​កំណត់ ដោយសារ​តែ​ការ​ឃុំ​ខ្លួន​ខុស​ច្បាប់​ដោយ​តុលាការ​យោធា។ យើង​មិន​ជំទាស់​ទេ ប្រសិន​បើ​អង្គ​ជំនុំជម្រះ​មាន​ការ​កំណត់​រយៈពេល​ជាក់លាក់​ណា​មួយ គឺ​គួរ​តែ​ឱ្យ​វា​ស្រប​ទៅ​តាម​អ្វី​ដែល​យើង​ស្នើ ៤៥​ឆ្នាំ ឬ​ក៏​អាច​លើស​ពី​នេះ"

លោក អង់ឌ្រូ ធី ខេឡី បាន​ព្យាយាម​លើក​ឡើង​បទ​ឧក្រិដ្ឋ​នានា ដែល​កើត​មាន​នៅ​ក្នុង​គុក​ទួលស្លែង ធ្វើ​ជា​ធាតុផ្សំ​ដើម្បី​ឱ្យ​អង្គ​ជំនុំជម្រះ​តុលាការ​កំពូល ពិចារណា​អំពី​ការ​ចោទ​ប្រកាន់ កាំង ហ្កេកអ៊ាវ ហៅ ឌុច នៅ​ក្នុង​បទ​ឧក្រិដ្ឋ​ប្រឆាំង​មនុស្ស​ជាតិ មាន​ជា​អាទិ​ដូចជា មនុស្ស​ឃាត ការ​ដាក់​ជា​ទាសករ ការ​ឃុំ​ឃាំង ការ​ធ្វើ​ទារុណកម្ម និង​ការ​រំលោភ​សេពសន្ថវៈ​ជាដើម។

ចៅក្រម​អន្តរជាតិ​មាន​ប្រសាសន៍​ថា ច្បាប់​របស់​អង្គ​ជំនុំជម្រះ​វិសាមញ្ញ​ក្នុង​តុលាការ​កម្ពុជា ឬ អ.វ.ត.ក. មិន​មែន​ដាច់​ដោយ​ឡែក​ពី​ច្បាប់​ជាតិ​កម្ពុជា​ទេ។ ច្បាប់ អ.វ.ត.ក. បាន​កំណត់​ទោស​ពី ៥​ឆ្នាំ រហូត​អស់​មួយ​ជីវិត ហើយ​ក្រម​ព្រហ្មទណ្ឌ​ថ្មី​ក៏​មាន​ចែង​អំពី​ការ​ផ្ដន្ទាទោស​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ប្រឆាំង​មនុស្ស​ជាតិ​អស់​មួយ​ជីវិត​ដែរ។

ទាក់ទង​នឹង​បញ្ហា​នេះ មេធាវី​ការពារ​ក្ដី​ឱ្យ ឌុច លោក កង ឫទ្ធារី បាន​លើក​ឡើង​ថា អ.វ.ត.ក. អនុវត្ត​ប្រព័ន្ធ​ច្បាប់​ស៊ីវិល ហើយ​ក្រមព្រហ្មទណ្ឌ​ថ្មី​របស់​កម្ពុជា បាន​លុប​ចោល​បទ​ល្មើស​មួយ​ចំនួន​ដែល​បាន​ផ្ដល់​ផលប្រយោជន៍​ដល់ ឌុច ហើយ​គ្មាន​ច្បាប់​ណា​មួយ​អាច​មក​រារាំង​ពី​ការ​ទទួល​បាន​ផល​ប្រយោជន៍​នោះ​ទេ។ ដូច្នេះ​ការ​លើក​ការ​អនុវត្ត​របស់​តុលាការ​យុត្តិធម៌​ប្រទេស​ដទៃ​មក​ដាក់​ទោស ឌុច ឱ្យ​ជាប់​ពន្ធនាគារ​មួយ​ជីវិត ជា​រឿង​មិន​សម​ហេតុផល​ទាល់​តែ​សោះ។

ចំពោះ​ការ​បន្ថយ​ទោស​ច្រើន​ពេក លោក​មេធាវី កង ឫទ្ធារី ឆ្លើយ​តប​ថា មក​ពី​សាលាដំបូង​មាន​ហេតុផល​សម​ស្រប​មួយ​ចំនួន ក្នុង​នោះ​គឺ​ជន​ជាប់​ចោទ​ការ​សហការ​ល្អ និង​ជួយ​ដោយ​ស្មោះសរ​ដល់​សាលា​ក្តី ភាគី​ផ្សេងៗ និង​សហគមន៍​កម្ពុជា ព្រម​ទាំង​ផ្ដល់​សក្ខីកម្ម ផ្ដល់​ភស្តុតាង​នានា ដោយ​ស្មោះត្រង់ និង​ផ្ចិតផ្ចង់ ដើម្បី​កុំ​ឱ្យ​សហគមន៍​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ​ភ័ន្តច្រឡំ​ពី​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ពិត។

លោក​មេធាវី កង ឫទ្ធារី បញ្ជាក់​ដូច្នេះ ៖ «តាម​ពិត​ទៅ​ទោស​នេះ​កំណត់​ត្រឹម​អប្បបរមា​នៃ​ស្ថាន​សម្រាល​ទោស​ដែល​ផ្ដល់​ដោយ​អង្គ​ជំនុំជម្រះ​ស្រប​តាម​មាត្រា ៩៥ នៃ​ច្បាប់​ព្រហ្មទណ្ឌ​កម្ពុជា ត្រឹមតែ ១៥​ឆ្នាំ គឺ​គ្រប់គ្រាន់​ណាស់​ទៅ​ហើយ»

លោក​បាន​លើក​សំអាង​​ថា មាត្រា ៩៥ នៃ​ច្បាប់​ព្រហ្មទណ្ឌ​កម្ពុជា បាន​កំណត់​ថា កាល​បើ​ជន​ជាប់​ចោទ​ទទួល​ទោស​គុក​អស់​មួយ​ជីវិត ហើយ​ទទួល​ស្ថាន​សម្រាល​ទោស​នោះ ទោស​ត្រូវ​កំណត់​ពី ១៥ ទៅ ៣០​ឆ្នាំ ប៉ុន្តែ​លោក​កត់​សម្គាល់​ថា អង្គ​ជំនុំជម្រះ​សាលា​ដំបូង​បាន​ដាក់​ទោស ឌុច ដល់​ទៅ ៣៥​ឆ្នាំ ដែល​លោក​បាន​ហៅ​ការ​ដាក់​ទោស​កូន​ក្ដី​របស់​លោក​លើស​ការ​កំណត់​ដល់​ទៅ ៥​ឆ្នាំ៕