គ្រឿងស្រវឹងកំពុងក្លាយទៅជាបញ្ហាចោទធ្ងន់ធ្ងរសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ដែលអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងសមាគមយុវជន ជួបប្រជុំប្រមូលយកអនុសាសន៍ពីវេទិកានៅថ្ងៃទី១៤ ខែតុលា ដើម្បីសុំឲ្យព្រឹទ្ធសភា រដ្ឋសភា និងក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធបង្កើតជាច្បាប់គ្រប់គ្រងគ្រឿងស្រវឹង។
មនុស្សប្រមាណ ១០០នាក់ ភាគច្រើនជានិស្សិត ព្រះសង្ឃ បុគ្គលិកអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងមន្រ្តីក្រសួងស្ថាប័នរដ្ឋាភិបាល ប្រជុំគ្នាក្នុងវេទិកាផ្តល់យោបល់ ស្តីពីវិធានការកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹង ដើម្បីប្រមូលអនុសាសន៍បញ្ជូនទៅរដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភា សុំបង្កើតច្បាប់គ្រប់គ្រងគ្រឿងស្រវឹង។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការចលនាដើម្បីសុខភាពកម្ពុជា វេជ្ជបណ្ឌិត មុំ គង់ ថ្លែងថា អនុសាសន៍ប្រមូលបានពីវេទិកាផ្តល់អនុសាសន៍ ស្តីពីវិធានការកាត់បន្ថយគ្រឿងស្រវឹង នៅថ្ងៃទី១៤ ខែតុលានេះ នឹងបញ្ជូនទៅក្នុងកិច្ចប្រជុំរបស់ព្រឹទ្ធសភា រដ្ឋសភា និងក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ នៅល្ងាចថ្ងៃដដែល ដើម្បីឈានទៅបង្កើតគោលនយោបាយកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹងនៅកម្ពុជា៖ «ល្ងាចនេះ មានការចូលរួមប្រជុំពីសភា ព្រឹទ្ធសភា ហើយនិងក្រសួងដែលពាក់ព័ន្ធហ្នឹង គឺមានគោលបំណង ពិភាក្សាគ្នាថា តើប្រទេសកម្ពុជាយើង គួរធ្វើគោលនយោបាយអ្វីមុនគេ ដើម្បីកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹង។ ពីព្រោះតាមរយៈវិធានការសកល របស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក បានលើកឡើងនូវវិធានការ៤ ដែលមានប្រសិទ្ធភាពដើម្បីកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹង៖ ទី១ គឺការដំឡើងពន្ធ លើផលិតផលគ្រឿងស្រវឹង ទី២ គឺវិធានការទៅលើការផ្សាយពាណិជ្ជកម្មគ្រឿងស្រវឹង ទី៣ គឺកំណត់នូវកន្លែងលក់គ្រឿងស្រវឹង និងទី៤ ពាក់ព័ន្ធនឹងអាយុនៃអ្នកអាចទិញគ្រឿងស្រវឹងបាន »។
មន្រ្តីបច្ចេកទេសនៃអង្គការសុខភាពពិភពលោក ទទួលបន្ទុកការងារថ្នាំជក់និងគ្រឿងស្រវឹង វេជ្ជបណ្ឌិត យឹល ដារ៉ាវុធ ថ្លែងថា អនុសាសន៍កាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹង ត្រូវដំឡើងពន្ធ ផលិតផលគ្រឿងស្រវឹង ហាមផ្សាយពាណិជ្ជកម្មគ្រឿងស្រវឹងតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ កំណត់កន្លែងលក់គ្រឿងស្រវឹង និងកំណត់អាយុអ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹង។ អនុសាសន៍ទាំង៤នេះ ត្រូវបញ្ជូនភ្លាមៗ ឲ្យតំណាងរាស្រ្តអាណត្តិទី៥ ពិចារណា ដើម្បីឈានទៅបង្កើតច្បាប់គ្រប់គ្រងគ្រឿងស្រវឹង។
វេជ្ជបណ្ឌិត យឹល ដារ៉ាវុធ៖ «គួរដំឡើងពន្ធទៅលើគ្រឿងស្រវឹង។ ពន្ធឥឡូវនេះទាបណាស់ មានតែ ២៥ % នៃតម្លៃលក់រាយ ដែលទាបនៅក្នុងបណ្តាប្រទេសនៅតំបន់អាស៊ានយើង។ អ៊ីចឹងពន្ធទាបនេះហើយ ជាហេតុផលធ្វើឲ្យយុវតី និងយុវបុរសយើង គឺអាចមានលទ្ធភាពទិញគ្រឿងស្រវឹងបាន ហើយខ្មែរយើងនិយាយឲ្យចំទៅ គឺផឹកគ្រឿងស្រវឹងខុសប្លែកពីគេ គឺថាគាត់ផឹកៗយកតែម៉ាឈ្នះតែម្តង ម្នាក់កន្លះកេសអ៊ីចឹង អានេះវាធ្វើឲ្យប៉ះពាល់សុខភាពធ្ងន់ធ្ងរណាស់។ អ៊ីចឹងបញ្ហាថ្លើម ដូចគេមានជំនឿថា ផឹកគ្រឿងស្រវឹងធ្វើឲ្យជួយបេះដូងតិចតួច ប៉ុន្តែគេភ្លេចគិតថា គ្រឿងស្រវឹងប្រឈមមុខទៅនឹងថ្លើមខ្លាំងក្លា ហើយមហារីកដទៃទៀត។ ស្រ្តីដែលប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹងប្រឈមមុខនឹងមហារីកដោះមហារីកមាត់ស្បូន។ អ៊ីចឹងជាបញ្ហាសំខាន់។ ទី១ គឺការដំឡើងពន្ធឲ្យខ្ពស់ទៅលើផលិផលគ្រឿងស្រវឹងដែលរដ្ឋក៏បានប្រមូលលុយច្រើន អាចធ្វើឲ្យអត្រានៃការប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹងអាចថយចុះ ព្រោះថាលទ្ធភាពទិញស្រា គឺថាមិនអាចទិញបានច្រើនទេ ព្រោះថា តម្លៃថ្លៃ »។
ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌល ភី.ឌី.ភី (PDP) លោក យ៉ង់ គិមអេង ថ្លែងថា របាយការណ៍របស់ក្រសួងសុខាភិបាល កាលពីឆ្នាំ២០១១ បង្ហាញថា គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍បណ្តាលមកពីគ្រឿងស្រវឹងនៅប្រទេសកម្ពុជា ធ្វើឲ្យមនុស្សជាង ២ពាន់នាក់ស្លាប់ របួស និងខូចខាតទ្រព្យសម្បត្តិ គិតជាថវិកាប្រមាណ ៤៤លានដុល្លារ។ លោកថា បច្ចុប្បន្នប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយលក់គ្រឿងស្រវឹងកំពុងបង្ហាញតាមទូរទស្សន៍អំពីរង្វាន់ ដែលផ្តល់ទៅអ្នកផឹក។ ការឃោសនានោះ ទាក់ទាញកុមារ និងយុវជនជំទង់ចង់ផឹកសាក ដើម្បីឈ្នះរង្វាន់។ បញ្ហាទាំងនេះ ទើបយុវជន សិស្ស និស្សិត ព្រះសង្ឃ នាំគ្នាប្រមូលអនុសាសន៍ចំនួន៤ សំខាន់ គឺការដំឡើងពន្ធលើផលិតផលគ្រឿងស្រវឹង ដែលអាចនាំឲ្យប្រទេសកម្ពុជាមានចំណូលខ្ពស់ ហើយអ្នកខ្លះដែលចង់ផឹកគ្រឿងស្រវឹង មិនអាចរកទិញគ្រឿងស្រវឹងមកផឹកបានងាយ។ មួយវិញទៀត កំណត់កន្លែងលក់គ្រឿងស្រវឹង និងអាយុអ្នកផឹកគ្រឿងស្រវឹង និងបិទការផ្សាយពាណិជ្ជកម្មជាដើម ទើបមានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការកាត់បន្ថយអ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹង។ គ្រឿងស្រវឹងនេះទៀត គឺជាមូលហេតុបណ្តាលឲ្យមានអ្នកស្លាប់លើពិភពលោកប្រមាណ ២.៥លាននាក់ ក្នុងមួយឆ្នាំៗ និងបង្កឲ្យមានជំងឺជាង ២០០មុខ ដូចជា មហារីកបំពង់អាហារ មហារីកថ្លើម ជំងឺស្ទះសរសៃឈាម ជំងឺដាច់សរសៃឈាមបេះដូង ដាច់សរសៃខួរក្បាល ជំងឺក្រិនថ្លើម រលាកលំពែង និងវិកលវិបល្លាសជាដើម។
លោកថាសង្គមស៊ីវិលជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មី ចាំបាច់ត្រូវបង្កើតច្បាប់គ្រប់គ្រងគ្រឿងស្រវឹង៖ «ខាងសភា ខាងព្រឹទ្ធសភា មានជំហរមួយឯកភាពគ្នា គឺថាជំរុញឲ្យមានគោលនយោបាយគ្រឿងស្រវឹងឲ្យបានឆាប់ នៅក្នុងអាណត្តិទី៥នេះ ក៏ប៉ុន្តែសង្គមស៊ីវិលក៏ខំប្រឹងដែរ គឺប្រឹងរុញ។ ប៉ុន្តែក្នុងនោះដែរ យើងនឹងរៀបចំឲ្យមានក្រុមពិសេសមួយ ដើម្បីធ្វើការជាមួយគាត់ ( សភា ព្រឹទ្ធសភា ក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ) ដើម្បីពន្លឿននូវគោលនយោបាយគ្រឿងស្រវឹងហ្នឹង។ ប៉ុន្តែយើងឃើញថា អ្វីដែលសំខាន់ គឺក្រសួងសុខាភិបាល យើងឃើញថា នៅមានការយឺតយ៉ាវចំពោះការរុញបញ្ហាគ្រឿងស្រវឹងនឹងឲ្យចេញឆាប់។ យើងឃើញថា មកដល់ពេលនេះ ទើបនឹងមានផែនការយុទ្ធសាស្រ្ត ៥ឆ្នាំ អ៊ីចឹងយើងអត់ទាន់បានឈានទៅដល់ការធ្វើសេចក្តីព្រាងគោលនយោបាយទេ នេះជាបញ្ហា»។
ព្រះសង្ឃមួយអង្គនិមន្តពីវត្តនន្ទមុន្នី សង្កាត់ស្ទឹងមានជ័យ មកចូលរួមក្នុងវេទិកានោះ មានថេរដីកាបន្ថែមថា ដើម្បីកាត់បន្ថយការសេពគ្រឿងស្រវឹង រដ្ឋាភិបាលគួរបង្កើតផលិតផលជំនួសគ្រឿងស្រវឹងវិញ៖ «ពេលណាមានអ្នកទៅទិញ ឧបមាថាទិញផ្លែប៉ោម ពេលណាគ្មានផ្លែប៉ោម គេនឹងប្តូរចិត្ត ទៅទិញផ្លែសាវិញម្តង ដើម្បីទទួលទាន។ នេះគឺជាលទ្ធផលជំនួស។ ទាក់ទងគ្រឿងស្រវឹង ក៏អ៊ីចឹងដែរ»។
យុវនារីមួយរូបផ្តល់យោបល់ថា បាវចនារបស់ប្រទេសកម្ពុជា មានជាតិ សាសនា និងព្រះមហាក្សត្រ។ ក្នុង៣នោះ គឺបាវចនាជាតិ កំពុងត្រូវបានអ្នកឃោសនាគ្រឿងស្រវឹងយកទៅផ្សព្វផ្សាយ ហើយអ្នកទិញគ្រឿងស្រវឹងផឹក កំពុងតែយកពាក្យបាវចនាជាតិនោះទៅលេងសើច៖ «ហេតុអីបានជាជាតិរបស់យើង នៅលើកំប៉ុងប៊ីយែ នៅលើអ៊ីចឹង ? បេះដូងខ្ញុំមិនមែនលើកំប៉ុងប៊ីយែទេ បេះដូងខ្ញុំនៅកន្លែងផ្សេងទេ ហើយមោទនភាពខ្ញុំក៏មិនមែននៅលើធុងប៊ីយែដែរ។ អ៊ីចឹងខ្ញុំមិនដឹងថា តើនៅក្នុងគោលនយោបាយ ឬក៏វិធានការ អនុសាសន៍អីហ្នឹងយើងអាចដាក់បញ្ចូលតែមួយឃ្លា ហើយតើយើងគួរមានបទប្បញ្ញត្តិ ក្នុងការកម្រិតការដាក់ឈ្មោះ និងពាក្យស្លោកទាក់ទងទៅនឹងជាតិនិយមហ្នឹដែរ ឬអត់»។
របាយការណ៍វេទិកាផ្តល់យោបល់ស្តីពីវិធានការ កាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹងបង្ហាញថា នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ឧស្សាហកម្មគ្រឿងស្រវឹង តែងតែលើកឡើងថា ការវិនិយោគទុនគ្រឿងស្រវឹងផ្តល់ដល់រដ្ឋាភិបាល នូវប្រាក់ចំណូលពន្ធច្រើន។ ប៉ុន្តែប្រទេសជាច្រើនលើពិភពលោក សុទ្ធតែបានអះអាងថា ចំណូលពន្ធពីគ្រឿងស្រវឹង គឺមានចំនួនតិចជាងការខាតបង់ទ្រព្យសម្បត្តិ ដែលបង្កដោយអ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹង។ ជាក់ស្តែងនៅប្រទេសថៃ ការប្រមូលពន្ធពីគ្រឿងស្រវឹងបាន ៧០ពាន់ លានបាតនៅឆ្នាំ២០០៦។ ប៉ុន្តែប្រទេសនោះ ត្រូវចំណាយទៅលើការដោះស្រាយបញ្ហាដែលបង្កដោយអ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹង ដល់ទៅ ១៥០ពាន់លានបាត គឺក្នុង១ឆ្នាំ ប្រទេសថៃខាតថវិកា ៨០ពាន់លានបាត ដោយសារបញ្ហាគ្រឿងស្រវឹង។
ចំណែកនៅប្រទេសកម្ពុជា ការចំណូលពន្ធពីផលិតផលគ្រឿងស្រវឹង មិនបានប្រកាសជាសាធារណៈ ហើយអ្នកអនុវត្តច្បាប់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោក មិនបានត្រួតពិនិត្យអ្នកបញ្ជាយានយន្ត មានជាតិស្រវឹង ឬអត់ ទើបបង្កឲ្យមានអ្នកស្លាប់ក្នុង១ថ្ងៃៗ ច្រើនជាង ៥នាក់ និងអ្នករបួសច្រើននាក់ផ្សេងទៀត៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ៕