ក្រុម​សង្គម​ស៊ីវិល​ថា​ពួក​គេ​នៅ​តែ​រង​ការ​គំរាម​កំហែង​ក្នុង​កិច្ចការ​លើក​កម្ពស់​សិទ្ធិ​មនុស្ស

0:00 / 0:00

អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​លើក​ឡើង​ថា ពួក​គេ​នៅ​តែ​ជួប​ការ​គំរាម​កំហែង និង​ភាព​ភ័យ​ខ្លាច​ក្នុង​ការងារ​លើក​កម្ពស់​សិទ្ធិ​មនុស្ស។ ការ​គំរាម​កំហែង និង​ភាព​ភ័យ​ខ្លាច​នោះ គឺ​ស្ដែង​ចេញ​ពី​ករណី​ចាប់​ឃុំ​ខ្លួន ដាក់​ពន្ធនាគារ និង​ការ​បាញ់​សម្លាប់​មនុស្ស​ដែល​ជា​អ្នក​លើក​ស្ទួយ​សិទ្ធិ​បញ្ចេញ​មតិ និង​ការ​លើក​កម្ពស់​ការ​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស។

ថ្វីត្បិតតែ​កម្ពុជា បញ្ចូល​បទបញ្ញត្តិ​សំខាន់ៗ​ស្ដីពី​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ក្នុង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ និង​ការ​ផ្ដល់​សច្ចាប័ន​លើ​កតិកាសញ្ញា​អន្តរជាតិ​ទាក់ទិន​នឹង​ការ​លើក​កម្ពស់ និង​ការ​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​យ៉ាង​ណា​ក្ដី ក៏​អង្គការ​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​មើល​ឃើញ​ថា ករណី​រំលោភ​បំពាន​សិទ្ធិ​មនុស្ស​នៅ​តែ​កើត​មាន​ទូទៅ និង​ពុំ​មាន​វិធានការ​ដោះស្រាយ​គ្រប់គ្រាន់​នៅ​ឡើយ​ទេ។

ការ​ប្រារព្ធ​ទិវា​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អន្តរជាតិ​លើក​ទី​៦៨ ថ្ងៃ​ទី​១០ ធ្នូ មជ្ឈមណ្ឌល​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កម្ពុជា បាន​ចេញ​ផ្សាយ​សេចក្ដី​ថ្លែងការណ៍​មួយ​ស្ដីពី​កាលប្បវត្តិ​នៃ​ករណី​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​សំខាន់ៗ​នៅ​កម្ពុជា ចាប់​ពី​ឆ្នាំ​២០១៣ ដល់​ឆ្នាំ​២០១៦ ទាក់ទង​ករណី​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​មួយ​ចំនួន មាន​ដូចជា​ករណី​ឃុំ​ខ្លួន​អ្នក​ទោស​នយោបាយ ២៦​នាក់​ក្នុង​ពន្ធនាគារ ការ​ចាប់​ឃុំ​អ្នក​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស អ្នកស្រី ទេព វន្នី និង​មន្ត្រី​សង្គម​ស៊ីវិល​ទាំង ៥​នាក់​ផ្សេង​ទៀត ជាពិសេស​ករណី​ឃាតកម្ម​ដ៏​រន្ធត់​លើ​លោក​បណ្ឌិត កែម ឡី អ្នក​តស៊ូ​សិទ្ធិ​បញ្ចេញ​មតិ​ដ៏​សកម្ម និង​ជា​អ្នក​វិភាគ​នយោបាយ​ជាដើម។ ករណី​ទាំងនេះ ត្រូវ​បាន​សង្គម​ស៊ីវិល​យល់​ថា ជា​ការ​គំរាម​កំហែង និង​ភាព​ភ័យ​ខ្លាច​សម្រាប់​ពួក​គេ ដែល​ធ្វើ​ការងារ​លើក​កម្ពស់​សិទ្ធិ​មនុស្ស។

នាយិកា​មជ្ឈមណ្ឌល​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កម្ពុជា អ្នកស្រី ចក់ សុភាព បញ្ជាក់​នៅ​ក្នុង​សេចក្ដី​ថ្លែងការណ៍​ថា ជា​រឿង​គួរ​ឲ្យ​សោកស្ដាយ ដែល​ការ​រំលោភ​បំពាន​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ជាច្រើន​នៅ​តែ​បន្ត​កើត​ឡើង​នៅ​ក្នុង​រយៈពេល​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយ​នេះ ជាពិសេស​ការ​រួម​កាន់​តែ​តូច​នៃ​លំហ​របស់​សង្គម​ស៊ីវិល និង​ការ​បំពាន​លើ​សេរីភាព​មូលដ្ឋាន​នៃ​ការ​បញ្ចេញ​មតិ ការ​ប្រមូល​ផ្ដុំ និង​សមាគម។ អ្នកស្រី​បន្ត​ថា ប្រជាពលរដ្ឋ សង្គម​ស៊ីវិល គណបក្ស​នយោបាយ និង​រដ្ឋាភិបាល ត្រូវ​ក្រោក​ឈរ​ដើម្បី​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ទាំងអស់​គ្នា ក្នុង​ការ​ទាមទារ និង​ធានា​ថា មនុស្ស​គ្រប់​រូប​ទទួល​បាន​សិទ្ធិ និង​សេរីភាព​ទាំងឡាយ មាន​ដូចជា​សិទ្ធិ​រស់នៅ​លើ​ដី​ធ្លី និង​សិទ្ធិ​ធ្វើ​បាតុកម្ម​ដោយ​សន្តិវិធី​ជាដើម ដែល​ជា​ការ​ទទួល​ស្គាល់​ពី​អន្តរជាតិ។

បើ​ទោះ​ជា​យ៉ាង​នេះ​ក្ដី រយៈពេល​កន្លង​មក រដ្ឋាភិបាល​ត្រូវ​បាន​គេ​សង្កេត​ឃើញ​ថា បាន​ប្រើប្រាស់​កម្លាំង​អាជ្ញាធរ​វាយ​បង្ក្រាប និង​ចាប់​ចង​អ្នក​តវ៉ា​ដោយ​សន្តិវិធី​នានា ដូចជា​ការ​តវ៉ា​រឿង​ដីធ្លី ការ​តវ៉ា​ទាមទារ​ប្រាក់​ខែ​សមរម្យ និង​ការ​តវ៉ា​ទាមទារ​សិទ្ធិ​ជាច្រើន​ផ្សេង​ទៀត។ ជួនកាល រដ្ឋាភិបាល​តែងតែ​ចាត់​ទុក​ការ​តវ៉ា​របស់​ពលរដ្ឋ​ទាំងនោះ ថា​ជា​រឿង​នយោបាយ និង​មាន​បង្កប់​ដោយ​ចេតនា​អាក្រក់ ចង់​ផ្ដួល​រំលំ​រដ្ឋាភិបាល​ផង​ដែរ។

ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​រឿង​នេះ ប្រធាន​គ្រប់គ្រង​ការិយាល័យ​ស៊ើប​អង្កេត​សិទ្ធិ​មនុស្ស​នៃ​អង្គការ​លីកាដូ (LICADHO) លោក អំ សំអាត ដែល​ធ្លាប់​ទទួល​រង​ការ​វាយ​ដំ​ពី​សន្តិសុខ​ខណ្ឌ​ដូនពេញ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១០ តុលា អំឡុង​ពេល​លោក​ចុះ​តាមដាន​ការ​ប្រារព្ធ​ទិវា​សិទ្ធិ​លំនៅឋាន​របស់​សកម្មជន​ដីធ្លី​មួយ​នៅ​ជិត​រដ្ឋសភា ថ្លែង​ថា ការ​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១៦ មាន​ការ​ធ្លាក់​ចុះ ព្រោះ​អ្នក​ការពារ និង​លើក​កម្ពស់​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ខ្លះ ត្រូវ​បាន​គេ​គំរាម​កំហែង និង​រង​នូវ​អំពើ​ហិង្សា និង​ខ្លះ​ទៀត​ត្រូវ​បាន​គេ​បាញ់​សម្លាប់​ផង​ដែរ៖ « នេះ​គឺ​ជា​ភាព​ប្រឈម​សម្រាប់​អ្នក​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​នៅ​កម្ពុជា យើង​ឃើញ​ថា​នៅ​ឆ្នាំ​២០១៦ អ្នក​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កាន់​តែ​ប្រឈម​មុខ​ធ្ងន់ធ្ងរ​នៅ​ក្នុង​ស្ថានភាព​ការ​គោរព​សិទ្ធិ មាន​ការ​ធ្លាក់​ចុះ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១៦ នេះ »

មក​ទល់​ពេល​នេះ ឃាតក​ដែល​បាន​បាញ់​សម្លាប់​សកម្មជន​ទាមទារ​សិទ្ធិ​សេរីភាព​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ និង​កម្មករ និង​សកម្មជន​ការពារ​ព្រៃ​ឈើ ជាដើម រដ្ឋាភិបាល​មិន​ទាន់​វែក​មុខ​ឃាតក​នោះ​យក​មក​កាត់​ទោស ដើម្បី​ឲ្យ​មហាជន​ស្ងប់​អារម្មណ៍​នៅ​ឡើយ​ទេ បើ​ទោះ​ជា​ករណី​នោះ​កើត​ឡើង​អស់​រាប់​ឆ្នាំ​ក្ដី។ ជាក់ស្ដែង ករណី​ឃាតកម្ម​ចុង​ក្រោយ​លើ​បណ្ឌិត កែម ឡី អ្នក​វិភាគ​ឯករាជ្យ ក៏​មិន​ទាន់​រក​ឃើញ​ឃាតក​ពិត​ដែរ ស្រប​ពេល​មហាជន​រិះគន់​ថា រដ្ឋាភិបាល​គ្មាន​ឆន្ទៈ​ស៊ើប​អង្កេត​រឿង​នេះ ព្រោះ​ភស្តុតាង​មួយ​ចំនួន​ធំ​ដែល​អាច​ទម្លុះ​ការពិត​ជុំវិញ​ការ​ស្លាប់​នេះ ក៏​រដ្ឋាភិបាល​មិន​ព្រម​បញ្ចេញ​ដែរ។

លោក អំ សំអាត បន្ត​ថា ការ​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ដែល​មាន​លក្ខណៈ​ល្អ​ប្រសើរ និង​មិន​ប្រសើរ គឺ​អាស្រ័យ​លើ​ស្ថានភាព​នយោបាយ​ឡើង​ចុះ​ប៉ុណ្ណោះ ព្រោះ​រយៈពេល​កន្លង​មក នៅ​ពេល​នយោបាយ​ជាប់​គាំង និង​តានតឹង​ខ្លាំង គឺ​ការ​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ក៏​ធ្លាក់​តាម​គ្នា​ដែរ។

ចំណែក​ប្រធាន​គណៈកម្មាធិការ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កម្ពុជា របស់​រដ្ឋាភិបាល លោក កែវ រ៉េមី ថ្លែង​នៅ​ក្នុង​កម្មវិធី​ប្រារព្ធ​ទិវា​សិទ្ធិ​មនុស្ស ១០ ធ្នូ ថា នៅ​កម្ពុជា បច្ចុប្បន្ន ការ​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស គឺ​សម្បូរ​ហូរហៀរ ស្រប​ពេល​ប្រទេស​ខ្លះ គឺ​មាន​ភាព​តានតឹង​ខ្លាំង​ជុំវិញ​ការ​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស៖ « ស្ថានភាព​នៅ​បរទេស​តានតឹង​ខ្លាំង​ណាស់​រឿង​សិទ្ធិ​មនុស្ស ហើយ​រឿង​សិទ្ធិ​មនុស្ស​នៅ​កម្ពុជា គឺ​សម្បូរ​ហូរហៀរ »

ថ្វីត្បិតតែ​យ៉ាង​នេះ​ក្ដី ក្រុម​សង្គម​ស៊ីវិល​ធ្វើ​ការ​ពាក់ព័ន្ធ​លើក​កម្ពស់​សិទ្ធិ​មនុស្ស នៅ​តែ​ប្ដេជ្ញា​ថា​គ្មាន​អ្វី​អាច​រារាំង​ពួក​គេ​មិន​ឲ្យ​បន្ត​សកម្មភាព​របស់​ខ្លួន​ឡើយ។

ប៉ុន្តែ​រដ្ឋាភិបាល​ត្រូវ​តែ​គោរព​គោលការណ៍​គ្រឹះ​នៃ​សិទ្ធិ​សេរីភាព​ជា​មូលដ្ឋាន​របស់​ពលរដ្ឋ ដូច​អ្វី​ដែល​ខ្លួន​បាន​ព្រមព្រៀង​ក្នុង​កិច្ចព្រមព្រៀង​ទីក្រុង​ប៉ារីស ២៣ តុលា។ លើស​ពី​នេះ រដ្ឋាភិបាល​ត្រូវ​លើក​ទឹក​ចិត្ត​ចំពោះ​អ្នក​លើក​កម្ពស់​សិទ្ធិ​មនុស្ស ជាពិសេស​ត្រូវ​អនុវត្ត​តាម​បទដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​ស្ដីពី​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ដែល​មាន​ចែង​ក្នុង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​ឲ្យ​បាន​ខ្ជាប់ខ្ជួន ដើម្បី​ធានា​អ្នក​លើក​កម្ពស់​សិទ្ធិ​មនុស្ស ត្រូវ​បាន​ការពារ៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖

ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។