មជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ពោធិ៍សែនជ័យ រាជធានីភ្នំពេញ ឬហៅថា មណ្ឌលព្រៃស្ពឺ នៅតែជាក្តីកង្វល់របស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្សនៅឡើយ។
ប្រធានគណៈកម្មការទី៨ នៃរដ្ឋសភា បានស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាល ជាពិសេសក្រសួង មន្ទីរសង្គមកិច្ចដែលគ្រប់គ្រងមជ្ឈមណ្ឌលនេះផ្ទាល់ ឲ្យប្រញាប់ធ្វើសមាហរណកម្មបញ្ជូនពលរដ្ឋដែលនៅក្នុងនោះទៅលំនៅឋានរបស់ពួកគេវិញទៅតាមគោលការណ៍ស្ម័គ្រចិត្ត ព្រមទាំងគោរពគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស ធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនូវសុខុមាលភាព ការហូបចុកប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវដល់អ្នកដែលស្ម័គ្រចិត្តរស់នៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលព្រៃស្ពឺ នោះបន្តទៀត។
សំឡេងអ្នកជាប់ឃុំ៖ «ខ្ញុំសំណូមពរ ចង់ចេញ។ ថ្នាំ (ថ្នាំពេទ្យ) អត់មាន ហើយឈ្លោះគ្នា ជួនកាលគេវាយ ទាត់ធាក់»។
ជនអនាថា ឬជនរស់នៅគ្មានទីពឹងទាំងក្មេងទាំងចាស់ប្រមាណជាង ១០០នាក់ ដែលអាជ្ញាធរចាប់ប្រមូលទៅទុកនៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ពោធិ៍សែនជ័យ រាជធានីភ្នំពេញ ឬហៅថា មណ្ឌលព្រៃស្ពឺ នោះ បានលើកដៃសំពះ ស្រែកដង្ហោយហៅឲ្យមានកិច្ចអន្តរាគមន៍នាំពួកគាត់ចេញវិញឲ្យបានឆាប់៖ «ខោអាវតែមួយកំប្លេគត់ក្នុងខ្លួន ស្អុយគគ្រុក សូម្បីតែកូនក៏អត់មានខោអាវដែរ ហើយកូនឈឺទៀត តើឲ្យខ្ញុំធ្វើយ៉ាងម៉េច?...»។
ការស្វែងរកនេះនៅពេលដែលក្រុមអ្នកតំណាងរាស្ត្រនៃគណៈកម្មការសុខាភិបាល សង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជន យុវនីតិសម្បទា ការងារបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ និងកិច្ចការនាទី ឬហៅថា គណៈកម្មការទី៨នៃរដ្ឋសភា ទៅពិនិត្យស្ថានភាពមជ្ឈមណ្ឌលព្រៃស្ពឺ ជាលើកទី២ កាលពីថ្ងៃទី៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៥។
នៅក្នុងចំណោមមនុស្សពេញវ័យជាង ១០០នាក់នោះ មានកូនក្មេងអាយុ ២ឆ្នាំឡើងទៅជិត ១០នាក់នៅជាមួយម្តាយក្នុងនោះដែរ។ ពួកគាត់មិនចាត់ទុកមណ្ឌលព្រៃស្ពឺ ជាកន្លែងជួយសង្គ្រោះពួកគាត់ ឬធ្វើឲ្យពួកគាត់មានការរស់នៅប្រសើរជាងការរស់នៅពិភពខាងក្រៅនោះទេ ផ្ទុយទៅវិញ គាត់ចាត់ទុកជាកន្លែងឃុំឃាំងធ្វើបាបគាត់ទៅវិញទេ៖ «គេចាប់ ពួកគាត់ខ្ញុំរត់ដែរ ប៉ុន្តែគេវ៉ៃពួកខ្ញុំ វ៉ៃនឹងដំបង។ អ្នកយាមនៅហ្នឹងអ្នកវ៉ៃ»។
អ្នករស់នៅក្នុងនោះភាគច្រើនបានត្អូញត្អែរពីការលំបាក់សព្វបែបយ៉ាង ទាំងការដេក ហូបចុកមិនគ្រប់គ្រាន់ ខ្វះទឹកស្អាតប្រើប្រាស់ ពេលឈឺគ្មានពេទ្យព្យាបាល គឺបានត្រឹមតែលេបថ្នាំដែលគ្មានគុណភាព៖ «ពិបាកហូបចុក ពិបាកខ្លាំងណាស់! សម្លមានតែទឹកទេ សាបដូចទឹកទន្លេ គ្មាននរណាហូបបានទេ។ សុទ្ធតែអ្នកឈឺ សូម្បីតែខ្ញុំក៏ឈឺដែរ។ សូម្បីតែទឹកងូតវេទនាណាស់! អាចម៍ នោមនៅហ្នឹង ងូត លុបមុខមាត់នៅហ្នឹង។ វ៉ៃតប់រាល់ថ្ងៃ រស់នៅអត់បានទេនៅហ្នឹង វេទនាណាស់!»។
អ្នកដែលអាជ្ញាធរចាប់មកដាក់នៅព្រៃស្ពឺនេះ ភាគច្រើនអ្នកវិកលចរិតធ្ងន់ធ្ងរ ជនអនាថាដេកតាមសំយាបផ្ទះក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ អ្នកសុំទាន អ្នករើសអេតចាយជាដើម។
ការប្រមូលជនទាំងនេះធ្វើឡើងនៅពេលមានបុណ្យជាតិ និងមានភ្ញៀវអន្តរជាតិសំខាន់ៗមកទស្សនកិច្ចកម្ពុជា ម្តងៗ ដើម្បីលំអទីក្រុង។
ស្រី្តវ័យប្រមាណ ២០ឆ្នាំម្នាក់ក្នុងចំណោមមនុស្សជាច្រើននាក់ផ្សេងទៀត បានលើកដៃសំពះដល់អ្នកតំណារាស្ត្រមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្ស ដែលចូលទៅជួបពួកគេក្នុងមណ្ឌលនោះ ដោយសូមអង្វរករទាំងទឹកភ្នែកសុំឲ្យយកពួកគេចេញទៅវិញ ពីព្រោះការចាប់ពួកគេឲ្យមកទីនេះ ដោយសារតែការចាប់បង្ខំវាយដំរូបគេដូចសត្វធាតុ៖ «...ខ្ញុំអត់កន្លែងដេក គេចាប់ខ្ញុំមក។ ចាំនៅខាងមុខផ្ទះគេ កំពុងរៀបចំចងមុងដេក គេមកចាប់តែម្ដង វ៉ៃ យកខ្សែភ្លើងឆក់»។
ចំណែកអ្នកនៅក្បែរស្ត្រីរូបនេះ គ៏បានឲ្យដឹងដែរថា សមត្ថកិច្ចបានចាប់បង្ខំពួកគេដោយហិង្សាឲ្យមកនៅមណ្ឌលព្រៃស្ពឺ ប្រមាណជាង ២សប្តាហ៍មុននេះ៖ «ដើរចាប់គ្រប់កន្លែង។ គ្រាន់តែអង្គុយហូបបាយអីហ្នឹង មកដល់យកដំបងឆក់ហៅយើងឡើងឡានមើលតែចោរអ៊ីចឹង! ឆក់ផង វ៉ៃផង។ ពួកខ្ញុំមិនមែនចោរផង គ្រាន់តែហូបបាយក្នុងសួន...»។
ទាក់ទងករណីចោទប្រកាន់នេះ ប្រធានមន្ទីរសង្គមកិច្ចរាជធានីភ្នំពេញ និងអ្នកដែលគ្រប់គ្រងមណ្ឌលផ្ទាល់បដិសេធភ្លាមៗចំពោះការលើកឡើងនេះ ជាពិសេសករណីធ្វើបាបដោយហិង្សា។
ប្រធានមន្ទីរសង្គមកិច្ចរាជធានីភ្នំពេញ លោក ស៊ន សុផល មានប្រសាសន៍ថា ពួកគាត់ចង់ចេញក្រៅទៅរកកន្លែងអនាថាវិញ ដូច្នេះពួកគាត់ចេះតែលើកឡើងពីបញ្ហាផ្សេងៗដែលហួសពីភាពពិតជាក់ស្តែង៖ «ខ្ញុំសួរថា គាត់នៅហ្នឹង ហើយមកទាំងអស់គ្នាជាង ៣០០នាក់ហ្នឹង តើអត់មាននរណារត់ចេញរួចទេ? ខ្ញុំរាយការណ៍មិញ គ្រាន់តែអ្នកមិនចង់នៅ ហើយចេញ ៨៩នាក់ហើយ អ៊ីចឹងមាននរណាទៅវ៉ៃគាត់?»។
លោកបន្តថា ចំពោះការហូបចុកវិញ លោកទទួលស្គាល់ថា នៅមានការខ្វះខាតខ្លះ ព្រោះអាស្រ័យលើប្រាក់ចំណាយរបស់រដ្ឋាភិបាល ម្នាក់ ១.៥០០រៀលក្នុងមួយថ្ងៃ៖ «សូម្បីខាងក្រសួងក៏គាត់ទទួលស្គាល់បញ្ហានេះដែរ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះ ឮព័ត៌មានថា បាន ៥ពាន់រៀលហើយ រដ្ឋាភិបាលជំរុញឲ្យបានដល់ ៥ពាន់រៀល។ ខ្ញុំសូមជម្រាបថា ការហូបចុកនៅទីនេះ ប៉ុណ្ណឹងយកមកគឺអត់គ្រាន់ទេ តែបានដោយសារជំនួយពីកាកបាទក្រហមគេជួយជាអង្ករ ខាងផ្សារក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ គេជួយជាសាច់ អ៊ីចឹងបានខាងខ្ញុំដំណើរការដល់សព្វថ្ងៃនេះ...»។
លោកឲ្យដឹងទៀតថា នៅខែក្រោយនេះ ការដំឡើងរបបអាហារនឹងចាប់ផ្តើមហើយ ពេលនោះការហូបចុកក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលនឹងកាន់តែប្រសើរឡើង។
ទោះយ៉ាងណាក្តី អង្គការសិទ្ធិមនុស្សនៅតែមានក្តីបារម្ភចំពោះស្ថានភាពរក្សាមនុស្សនៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលព្រៃស្ពឺនោះ និងចាត់ទុកជាកន្លែងឃុំឃាំងមនុស្សក្រៅប្រព័ន្ធច្បាប់។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃអង្គការលីកាដូ (Licadho) លោក អំ សំអាត ពិនិត្យឃើញថា មណ្ឌលព្រៃស្ពឺ ពុំមានអ្វីប្រែប្រួលទៅរកភាពល្អប្រសើរជាងពេលមុនៗនោះទេ ហើយថ្មីៗនេះ សមត្ថកិច្ចចាប់ជនអនាថាជាង ១០០នាក់ ដោះលែងវិញប្រមាណ ១០នាក់។ ចំនួននេះគឺជាចំនួនដ៏តិចតួចមួយ ហើយបើពិនិត្យទៅលើសុខភាពពួកគាត់ម្នាក់ៗមានជំងឺប្រចាំកាយស្ទើរគ្រប់គ្នា គ្មានសិទ្ធិដើរហើ ហូបចុកមិនគ្រប់គ្រាន់ គ្មានទទួលបានការអប់រំរៀនសូត្រវិជ្ជាជីវៈអ្វីមួយនោះ គឺមិនខុសអ្វីពីកន្លែងពន្ធនាគារនោះទេ៖ «ការដាក់នេះជាចេតនាមិនចង់ឲ្យពួកគាត់ទៅនៅតាមចិញ្ចើមផ្លូវវិញ ហើយយើងមិនទាន់រកដំណោះស្រាយណាមួយ ដើម្បីដោះស្រាយជូនពួកគាត់ទេ ហើយបែរជារក្សាគាត់ទុក អាហ្នឹងស្មើនឹងការឃុំខ្លួនខុសច្បាប់។ យើងសូមឲ្យរដ្ឋាភិបាលស្វែងរកដំណោះស្រាយ ហើយឈប់ចាប់ពួកគាត់យកទៅឃុំ ហើយសូមឲ្យមជ្ឈមណ្ឌលនេះ ក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលបណ្ដុះបណ្ដាលដល់ពួកគាត់ ឲ្យមានការងារធ្វើ មានជំនាញ មិនមែនជាកន្លែងសម្រាប់ប្រមូលមនុស្សទៅដាក់ ដើម្បីឲ្យមានសោភណភាពទីក្រុងទេ...»។
ចំណែកប្រធានគណៈកម្មការទី៨នៃរដ្ឋសភា អ្នកស្រី កែ សុវណ្ណរតន៍ បន្ទាប់ពិនិត្យស្ថានភាពមណ្ឌលព្រៃស្ពឺ លើកទី២ កាលពីថ្ងៃទី៧ ខែ កក្កដានោះ មជ្ឈមណ្ឌលនេះមានការកែប្រែលើចំណុចមួយចំនួន។ ទន្ទឹមនេះ អ្នកស្រីស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាល ជាពិសេសក្រសួង មន្ទីរសង្គមកិច្ចដែលគ្រប់គ្រងមជ្ឈមណ្ឌលនេះផ្ទាល់ ប្រញាប់ធ្វើសមាហរណកម្មបញ្ជូនពលរដ្ឋទៅលំឋានរបស់គេវិញទៅតាមគោលការណ៍ស្ម័គ្រចិត្ត ព្រមទាំងគោរពគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស ធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនូវសុខុមាលភាព ការហូបចុកប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវដល់អ្នកដែលកំពុងរស់នៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលព្រៃស្ពឺនោះ។
អ្នកស្រី កែ សុវណ្ណរតន៍៖ «យើងសំណូមពរឲ្យគាត់បានវិលទៅស្រុកវិញ ព្រោះនៅទីនេះ ពួកគាត់អត់មានបានការបណ្ដុះបណ្ដាលអីផង។ ខ្ញុំនឹងសុំអន្តរាគមន៍ឲ្យបានលឿនជាទីបំផុត។ យើងបានជជែកជាមួយប្រធានមន្ទីរ និងឯកឧត្ដមរដ្ឋលេខាធិការហើយថា យើងនឹងជំរុញ យូ.អិន ជួយ ខ្ញុំនឹងធ្វើការជាមួយ យូ.អិន...»។
កន្លងមកអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) និងអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សក្នុងស្រុក បានរិះគន់មណ្ឌលនេះជាបន្តបន្ទាប់។
កាលពីចន្លោះឆ្នាំ២០០៧ ដល់ឆ្នាំ២០០៩ លីកាដូធ្លាប់បានរកឃើញដែរថា មជ្ឈមណ្ឌលព្រៃស្ពឺ គឺជាមជ្ឈមណ្ឌលឃុំឃាំងមនុស្សខុសច្បាប់ មានការធ្វើទារុណកម្ម ការប្រព្រឹត្តបទល្មើសផ្សេងៗ ដូចជាការសេពសន្ថវៈ ការទុកមនុស្សមានជំងឺឲ្យស្លាប់ដោយមិនបញ្ជូនទៅមន្ទីរពេទ្យ ជាដើម។ អង្គការដដែលនេះក៏ធ្លាប់អំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលបិទមជ្ឈមណ្ឌលព្រៃស្ពឺ នេះផងដែរ ប៉ុន្តែមិនទាន់មានការយល់ព្រមពីរដ្ឋាភិបាលនៅឡើយទេ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។