ជនជាតិដើមភាគតិចមួយក្រុមថ្មីទៀតនៅខេត្តរតនគិរី នាំគ្នាអនុម័តបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងសហគមន៍ដើម្បីការពារការបាត់បង់ដីធ្លីព្រៃឈើ និងវប្បធម៌ប្រពៃណីជនជាតិដើមភាគតិចនៅពេលបច្ចុប្បន្ន និងតទៅថ្ងៃអនាគត។ ការអនុម័តបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងនេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីក្រសួងមហាផ្ទៃ និងក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ ទទួលចុះបញ្ជីសហគមន៍ជានីតិបុគ្គល និងកំណត់អត្តសញ្ញាណសហគមន៍ជាជនជាតិដើមភាគតិច។
បញ្ហាបាត់បង់ដីធ្លី ព្រៃឈើ គឺជាកត្តាសំខាន់ដែលសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចកាចក់ ភូមិកាណាត ឃុំតាឡាវ ស្រុកអណ្ដូងមាស ចាត់ទុកជាបញ្ហាអាទិភាពដាក់បញ្ចូលក្នុងបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងសហគមន៍នាំគ្នាការពារ និងថែរក្សាឲ្យបានគង់វង្ស បន្ទាប់ពីសហគមន៍សម្រេចអនុម័តយល់ព្រមអនុវត្តឲ្យបានត្រឹមត្រូវតាមបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងកំណត់សម្រាប់សមាជិកសហគមន៍គ្រប់ៗគ្នា។
បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចកាចក់ ភូមិកាណាត មាន ១០ជំពូក និង ៥១ប្រការត្រូវបានគណៈកម្មការគ្រប់គ្រងសហគមន៍អានជូនសមាជិកជាង ១០០គ្រួសារម្ដងមួយប្រការៗ និងអនុម័តដោយលើកដៃពីសមាជិកចូលរួមកាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែមីនា នៅភូមិកាណាត។
ប្រធានសហគមន៍ភូមិកាណាត លោក សល់ ហ្នើច ថ្លែងបញ្ជាក់ថា ការអនុម័តបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងសហគមន៍នេះ គឺដើម្បីអនុវត្តសកម្មភាពការងារអភិរក្សសហគមន៍ឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព និងមានលក្ខណៈគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីត្រៀមសុំចុះបញ្ជីដីធ្លីសហគមន៍ជាកម្មសិទ្ធិសមូហភាពចៀសវាងបាត់បង់ដីបន្តទៀត។
លោកកត់សំគាល់ថា ការផ្ដល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទៅឲ្យក្រុមហ៊ុនវិនិយោគដោយរដ្ឋាភិបាលកន្លងទៅនេះ ធ្វើឲ្យអ្នកភូមិប្រឈមទៅនឹងបញ្ហាបាត់បង់ដីចម្ការវិលជុំ ដីព្រៃកប់សព ដីព្រៃគោរពបូជា ដែលជាធនធានសំខាន់បម្រើជីវភាពរស់នៅ និងជាគ្រឹះវប្បធម៌ប្រពៃណីជនជាតិដើមភាគតិចច្រើនជំនាន់មកហើយ៖ «កូនចៅយើងជំនាន់ក្រោយដឹងថា ដើមគ្រញូងយ៉ាងម៉េច ដើមស្រឡៅយ៉ាងម៉េច ដើមបេងយ៉ាងម៉េច អ៊ីចឹងគាត់អត់ស្គាល់។ កន្លែងនេះយើងត្រូវចាប់អារម្មណ៍ទាំងអស់គ្នា យើងគួរការពារឲ្យបានគង់វង្សឋិតថេរចាប់ពីពេលនេះ»។
ជនជាតិដើមភាគតិចកាចក់ ភូមិកាណាត ជិត ២០០គ្រួសារ ក្នុងនោះ ៩៩ភាគរយបានចុះបញ្ជីដីជាកម្មសិទ្ធិឯកជនកាលពីឆ្នាំ២០១២ តាមគោលនយោបាយចាស់សកម្មភាពថ្មីរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល។
បន្ទាប់ពីការចុះបញ្ជីដីនោះមក ការបាត់បង់ដីធ្លីរបស់អ្នកភូមិនៅតែបន្តកើតមានដោយសារតែអ្នកភូមិខ្លះខ្វះខាតជីវភាពក្នុងគ្រួសារបានយកដីនោះលក់ ឬបញ្ចាំទៅឲ្យអ្នកក្រៅសហគមន៍ ខណៈដីសហគមន៍កាន់តែរួមតូចដោយសារដីតំបន់នោះមួយផ្នែកធំរដ្ឋប្រគល់ជាដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចឲ្យក្រុមហ៊ុនវិនិយោគដំណាំកសិឧស្សាហកម្ម។
សមាជិកសហគមន៍លោក យ៉ា ហេម មានប្រសាសន៍ថា ការបាត់បង់ដីកាន់តែច្រើនធ្វើឲ្យអ្នកភូមិសម្រេចចិត្តយកដីដែលចុះបញ្ជីកម្មសិទ្ធិឯកជនរៀបចំចុះបញ្ជីដីជាកម្មសិទ្ធិសមូហភាពវិញ ពីព្រោះការចុះបញ្ជីដីជាកម្មសិទ្ធិសមូហភាពមិនបង្កលក្ខណៈឲ្យអ្នកភូមិលក់ដូរផ្ទេរ ឬបញ្ចាំដីទៅមជ្ឈដ្ឋានក្រៅសហគមន៍បានឡើយ។ លើសពីនេះទៀត ការចុះបញ្ជីដីសមូហភាពនឹងធ្វើឲ្យសហគមន៍រួមគ្នាថែរក្សាអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌ប្រពៃណីជនជាតិដើមភាគតិចបានប្រសើរឡើងវិញ៖ «វាលំបាកដោយសារអត់មានដីអស់ដីហើយ។ សហគមន៍សំណូមពរចង់បានដី គឺដីហ្នឹងជាដីសហគមន៍ចម្ការវិលជុំពីដើម។ រឿងដីកប់ខ្មោចគេចង់ទាមទារសងមកវិញ»។
សមាគមខ្មែរលើគឺជាអ្នកគាំទ្រ និងជួយសម្របសម្រួលបង្កើតសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចកាចក់ ភូមិកាណាត ក្រោមកិច្ចសហការបច្ចេកទេសពីមន្ទីរអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ និងក្រុមការងារចុះបញ្ជីជនជាតិដើមភាគតិចជានីតិបុគ្គលនៃអាជ្ញាធរខេត្តរតនគិរី។
នាយិកាសមាគមខ្មែរលើ អ្នកស្រី ដាំ ចន្ធីរ កត់សំគាល់ថា ការកើនឡើងនៃចំណាកស្រុក និងក្រុមហ៊ុនវិនិយោគបង្កឲ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់ដីចម្ការវិលជុំ និងតំបន់ព្រៃឈើសហគមន៍អភិរក្ស កត្តានេះបានជះឥទ្ធិពលបន្តទៅលើការប្រតិបត្តិជំនឿប្រពៃណីវប្បធម៌ជនជាតិដើម និងសាមគ្គីភាពសហគមន៍ដែលមិនអាចប្រឈមទៅនឹងវប្បធម៌ថ្មី ខណៈជនជាតិដើមភាគតិចមានការយល់ដឹងមិនទូលំទូលាយ។
អ្នកស្រីអំពាវនាវសុំឲ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធជួយគាំទ្រកិច្ចការពារដីធ្លី ព្រៃឈើ និងថែរក្សាប្រពៃណីវប្បធម៌ជនជាតិដើមឲ្យនៅគង់វង្ស៖ «សំខាន់គឺយើងចង់ការពារប្រពៃណីវប្បធម៌របស់ពួកគាត់ ចង់ឲ្យគាត់មានការសាមគ្គីគ្នាព្រៃអារក្ស ព្រៃជំនឿរបស់ពួកគាត់នៅឋិតថេរ។ បើគាត់បាត់បង់ព្រៃឈើ ដីធ្លី ពួកគាត់នឹងបាត់បង់អត្តសញ្ញាណ»។
ទាក់ទិនការបង្កើតបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរបស់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចកាចក់ ភូមិកាណាត នេះ មេឃុំតាឡាវ លោក ថា ប៊ុនឡត ចាត់ទុកថា មានសារសំខាន់ដើម្បីទប់ស្កាត់ការបាត់បង់ដីធ្លីជនជាតិដើមភាគតិចទៅថ្ងៃអនាគត។
លោកថា ជនជាតិដើមសម្រេចចិត្តដោយគ្មានការបង្ខិតបង្ខំ និងរួមគ្នាគោរពបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួនឲ្យបានជាក់លាក់ ដើម្បីពង្រឹងសាមគ្គីផ្ទៃក្នុងសហគមន៍បានកាន់តែប្រសើរ៖ «បច្ចុប្បន្ននេះក្រោយពីពុកម៉ែបានទទួលប្លង់រឹង ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិរួចហើយ បងប្អូនមិនលក់ទេ តែបងប្អូនដាក់បញ្ចាំធនាគារនេះអត្រាបងប្អូនប្រឈម។ អ៊ីចឹងធនាគារខ្លះគាត់ដាក់អត្រាការខ្ពស់ណាស់បងប្អូនគ្មានលទ្ធភាពបង់ទេ បងប្អូនមានតែលក់ដីដើម្បីយកប្រាក់សងធនាគារ»។
ដូចគ្នានេះដែរ ប្រធានការិយាល័យនៃនាយកដ្ឋានអភិវឌ្ឍន៍ជនជាតិដើមភាគតិចក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ លោក ស៊ិន ធន ស្វាគមន៍ចំពោះគំនិតផ្ដួចផ្ដើមបង្កើតបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងសហគមន៍ដើម្បីពង្រឹងកិច្ចការពារដីធ្លី និងសាមគ្គីភាពសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច។
លោកថា បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងកំណត់ពីការប្រើប្រាស់ដី និងការអាស្រ័យផលលើដីធ្លីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋជនជាតិដើមភាគតិចដែលជាចំណុចសំខាន់ទាក់ទិនការគ្រប់គ្រងសហគមន៍ជនជាតិដើមបានប្រសើរ៖ «បើបងប្អូនចូលសហគមន៍មកវិញ យើងគ្រប់គ្រងបានល្អ ដីធ្លីប្រពៃណី។ ពាក់ព័ន្ធបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងក៏មានចែងពីការប្រើប្រាស់ដីអាស្រ័យផលលើចំណែកដីដែលយើងបានធ្វើពីដើមមកដែរ»។
នៅខេត្តរតនគិរី ចាប់ពីឆ្នាំ២០០៩ រហូតបច្ចុប្បន្ន សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចប្រមាណ ៦៧ភូមិបានចុះបញ្ជីទទួលស្គាល់អត្តសញ្ញាណពីក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ។ ៤៦សហគមន៍ចុះបញ្ជីសហគមន៍ជានីតិបុគ្គលនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ និង ២សហគមន៍ទៀត បានចុះបញ្ជីដីធ្លីជាកម្មសិទ្ធិសមូហភាពពីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។