ប្រជាពលរដ្ឋជាង ២០០នាក់ តំណាងឲ្យពលរដ្ឋជនជាតិដើមភាគតិច ៤ភូមិ បដិសេធមិនទទួលយកអំណោយ និងមិនយល់ព្រមឲ្យក្រុមហ៊ុនសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចមួយ ឈូសឆាយដីដែលអ្នកភូមិរក្សាទុកជាតំបន់ដីត្រៀមបម្រុងរបស់សហគមន៍។
មន្ត្រីឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស អំពាវនាវឲ្យក្រសួងកសិកម្ម ត្រួតពិនិត្យឡើងវិញពីលិខិតបទដ្ឋាន និងកិច្ចសន្យាស្ដីពីការផ្តល់ដីសម្បទានរបស់ក្រុមហ៊ុនមួយនោះ។
អ្នកភូមិជនជាតិដើមភាគតិចចារ៉ាយ នៅភូមិចំនួនបួន គឺភូមិសូស ភូមិយ៉ាទុង ភូមិដរ និងភូមិសំ ក្នុងឃុំយ៉ាទុង ស្រុកអូរយ៉ាវ ខេត្តរតនគិរី បដិសេធមិនឲ្យក្រុមហ៊ុនមួយ ឈូសឆាយដីព្រៃចំនួន ៣០ហិកតារ ដើម្បីធ្វើការដ្ឋានបណ្ដុះកូនកៅស៊ូ។
ការបដិសេធនេះ ធ្វើឡើងក្នុងជំនួបរវាងអាជ្ញាធរស្រុក តំណាងក្រុមហ៊ុន និងប្រជាពលរដ្ឋសហគមន៍ជាង ២០០នាក់ កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែមីនា នៅភូមិសូស ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយពីគម្រោងឈូសឆាយដីរបស់ក្រុមហ៊ុន។
តំណាងប្រជាពលរដ្ឋភូមិសូស លោក ពូយ ហ៊ាង រៀបរាប់ថា គម្រោងឈូសឆាយយកដីនេះ ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ព្រៃដែលប្រជាពលរដ្ឋសហគមន៍រក្សាទុកជាព្រៃត្រៀមបម្រុង។ ហេតុនេះ អ្នកភូមិមិនយល់ព្រមឲ្យក្រុមហ៊ុនឈូសឆាយដីនោះឡើយ។ លោកបន្តថា ដីដែលក្រុមហ៊ុនគ្រោងឈូសឆាយ គឺនៅកៀកជិតភូមិជាតំបន់ដែលអ្នកភូមិចិញ្ចឹមសត្វពាហនៈ និងរកអនុផលព្រៃឈើសម្រាប់ជីវភាពរស់នៅរបស់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច៖ «ខ្លាចគោក្របីគាត់យក ខ្លាចគាត់ថាអត់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋវានៅជិតពេក ឲ្យគាត់ចេញទៅត្រើយម្ខាងទៅ អាហ្នឹងសហគមន៍ថាហ្នឹង»។
ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងផ្តល់ដីសម្បទាន ៧ពាន់ហិកតារនៅស្រុកអូរយ៉ាដាវ ផ្តល់ទៅឲ្យក្រុមហ៊ុន ហេង ហៀប (Henh Heap Invesment) កាលពីឆ្នាំ២០០៩ ដើម្បីដាំកៅស៊ូសម្រាប់រយៈពេល ៧០ឆ្នាំ។ ក៏ប៉ុន្តែ អ្នកភូមិជនជាតិចារ៉ាយ រស់នៅតំបន់នោះអះអាងថា អ្នកភូមិមិនបានដឹងពីគម្រោងផ្តល់ដីសម្បទាននៅតំបន់ដែលពួកគាត់អភិរក្ស និងរស់អាស្រ័យផលព្រៃឈើនៅតំបន់នោះឡើយ។
តំណាងប្រជាពលរដ្ឋភូមិយ៉ាទុង លោក រចំ ហ្វឺន ចាត់ទុកការផ្តល់ដីសម្បទាននោះ គឺមិនបានពិគ្រោះយោបល់ទាក់ទិនផលប៉ះពាល់ប្រជាពលរដ្ឋនោះឡើយ។ លោកកត់សម្គាល់ថា ច្រើនឆ្នាំកន្លងទៅនេះ អ្នកភូមិមិនឃើញក្រុមហ៊ុនវិនិយោគអ្វីនៅតំបន់នោះទេ ទើបតែនៅថ្ងៃទី៩ ខែមីនា ក្រុមហ៊ុនបាននាំយកអំណោយមាន មី ប៊ីចេង និងអំបិល មកចែកអ្នកភូមិ ហើយប្រាប់ពីគោលបំណងឈូសឆាយដី។ ហេតុនេះ អ្នកភូមិមិនទទួលយកអំណោយដែលភ្ជាប់ជាមួយលក្ខខណ្ឌ ធ្វើឲ្យបាត់បង់ដីដែលអ្នកភូមិអភិរក្សនោះទេ៖ «ប្រជាពលរដ្ឋមិនឲ្យគេថា អានេះការដ្ឋាន អ្នកភូមិមិនព្រម ឲ្យមី ប្រជាពលរដ្ឋអត់យកទេ គេអត់ចង់យក»។
អំណោយដែលក្រុមហ៊ុនយកមកបម្រុងចែកជូនអ្នកភូមិរួមមាន មី ប្រមាណ ១០០កេះ ប៊ីចេង ១០០កញ្ចប់ និងអំបិល ១០០កញ្ចប់ ក៏ប៉ុន្តែអ្នកភូមិនាំគ្នាវិលទៅលំនៅឋានវិញដោយមិនព្រមកាន់យកអំណោយ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី នៅថ្ងៃទី១០ ខែមីនា មិនអាចទាក់ទងតំណាងក្រុមហ៊ុន លោក មាស សុគន្ធមុនី សុំអធិប្បាយពីគម្រោងឈូសឆាយដីនោះបានទេ។
ក៏ប៉ុន្តែ ជំទប់ទី២ ឃុំយ៉ាទុង លោក រចំ ឌឹក មានប្រសាសន៍ថា នេះគឺជាការសម្រេចរបស់សហគមន៍ ចំណែកអាជ្ញាធរឃុំមិនអាចបង្ខំឲ្យអ្នកភូមិទទួលយកគម្រោងនេះបានឡើយ។ លោកថា អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានផ្តល់សិទ្ធិសម្រេចទៅលើសហគមន៍ដែលរស់នៅតំបន់នោះផ្ទាល់ ទាក់ទិនការផ្តល់ដីឲ្យក្រុមហ៊ុនឈូសឆាយសម្រាប់ផែនការវិនិយោគ៖ «គេឲ្យផែនទីឃើញដីនោះ ៧ពាន់។ គាត់ថាមិនដឹងម៉េចទេ មិនហ៊ានសម្រេចទេ សហគមន៍មិនឲ្យ នៅលើសហគមន៍»។
ទាក់ទិនករណីនេះដែរ អភិបាលស្រុកអូរយ៉ាដាវ លោក ម៉ា វិចិត្រ ទទួលស្គាល់ថា ក្រុមហ៊ុនពិតជាមានលិខិតអនុញ្ញាតឲ្យឈូសឆាយដី ៣០ហិកតារពីក្រសួងជំនាញ ទើបក្រុមហ៊ុនអញ្ជើញអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និងប្រជាពលរដ្ឋមកជួបជុំគ្នា ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយពីគម្រោងឈូសឆាយដីជាដំណឹងដល់ពលរដ្ឋ។ លោកអះអាងថា អ្វីដែលអ្នកភូមិជំទាស់នោះ លោកនឹងឆ្លងយោបល់ជូនថ្នាក់ខេត្តបន្តទៀត៖ «មកនេះមិនមែនបើកការដ្ឋានឈូសឆាយទេ គឺមកជូនដំណឹងផ្សព្វផ្សាយជូនប្រជាពលរដ្ឋ។ ប្រជាពលរដ្ឋគាត់មិនហាមទេ គាត់សំណូមពរទៅអភិបាលខេត្ត»។
ចំណែកនាយរងខណ្ឌរដ្ឋបាលព្រៃឈើខេត្តរតនគិរី លោក ផាន់ ភីន ទទួលស្គាល់ដែរថា ក្រុមហ៊ុនមានលិខិតអនុញ្ញាតឲ្យឈូសឆាយដី ដើម្បីធ្វើថ្នាលបណ្ដុះកូនកៅស៊ូ ក៏ប៉ុន្តែលោកថ្លែងថា នេះជាដំណឹងក្រៅផ្លូវការតែប៉ុណ្ណោះ។
របាយការណ៍អង្កេតរបស់សមាគមអាដហុក (adhoc) ខេត្តរតនគិរី ឲ្យដឹងថា បន្ទាប់ពីចុះកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយក្រសួងកសិកម្ម កាលពីឆ្នាំ២០០៩ ក្រុមហ៊ុន ហេង ហៀប មិនឃើញធ្វើសកម្មភាពណាមួយទាក់ទិនទៅនឹងការវិនិយោគដំណាំកសិឧស្សាហកម្មនៅតំបន់នោះឡើយ។ លោកកត់សម្គាល់ថា កន្លងទៅនេះ ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល និងក្រសួងកសិកម្ម បានព្រមានដកហូតដីសម្បទានពីក្រុមហ៊ុនណាដែលបានទទួលដីសម្បទាន ហើយមិនបានដាំដុះ។ លោកអំពាវនាវឲ្យក្រសួងកសិកម្ម ត្រួតពិនិត្យសកម្មភាពក្រុមហ៊ុននេះឡើងវិញ៖ «ក្រុមហ៊ុនមានកាតព្វកិច្ចដាំដុះទាន់ពេលវេលាតាមកិច្ចព្រមព្រៀង បើមិនដូច្នេះរដ្ឋអាចដកហូតក្រុមហ៊ុនចេញបាន បើក្រុមហ៊ុនធ្វើខុសកិច្ចព្រមព្រៀង»។
ទោះជាយ៉ាងនេះក៏ដោយ ប្រជាពលរដ្ឋសហគមន៍ចារ៉ាយ នៅឃុំយ៉ាទុង អះអាងថា អ្នកភូមិទទូចឲ្យក្រសួងកសិកម្ម កាត់ចេញដីនៅក្បែរភូមិប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅ ចេញពីគម្រោងផ្តល់ដីសម្បទាននេះ ទុកសម្រាប់អ្នកភូមិប្រើប្រាស់ជាដីត្រៀមបម្រុងសហគមន៍ទៅថ្ងៃអនាគត៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។