«ខ្ញុំមកនេះ មិនមែនដើម្បីប្រយោជន៍ខ្ញុំទេ ខ្ញុំធ្វើដើម្បីប្រយោជន៍កូនចៅក្រោយៗទៀត»៖ នេះសម្ដីរបស់ស្ត្រីជាបាតុករ ឈ្មោះ សៅ ពៅ ដែលដើរពីស្រុកកំពង់សៀម ខេត្តកំពង់ចាម មកចូលរួមបាតុកម្មរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅរាជធានីភ្នំពេញ។ គាត់ដើរបណ្ដើររើសអេតចាយបណ្ដើរ ដើម្បីឧបត្ថម្ភបេសកកម្មរកយុត្តិធម៌សម្រាប់មនុស្សស្រករក្រោយរបស់គាត់នេះ។ ស្ត្រីរូបនេះ ជាអតីតអ្នកបម្រើនៅដំណាក់ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម ចក្រពង្ស ហើយធ្លាក់ខ្លួនមេម៉ាយ បន្ទាប់ពីប្ដីទី១ របស់គាត់ ត្រូវបានគេបាញ់សម្លាប់នៅភ្នំពេញ ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ប្រយុទ្ធបង្ហូរឈាមរវាងកងទ័ពរបស់ លោក ហ៊ុន សែន និងកងទ័ពរបស់គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច កាលពីថ្ងៃទី៥ និង ៦ កក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧។
លោកស្រី សៅ ពៅ អះអាងថា គាត់ធ្លាប់ជាអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣ រួចក៏ប្ដូរចិត្តទៅគាំទ្របក្ស លោក សម រង្ស៉ី វិញ ព្រោះតែខឹងនឹងទាហានរបស់បក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលបាញ់សម្លាប់ប្ដីរបស់គាត់។
បន្ទាប់ពីប្ដីដែលជាទីពឹងតែម្នាក់គត់បានទទួលអនិច្ចកម្មទៅ គាត់បានជួបតាស៊ីក្លូម្នាក់ ដែលស្ម័គ្រស្មោះស្រលាញ់និងថែរក្សា។ ស្ត្រីរូបនោះសម្រេចចិត្តរួមរស់ជាមួយតាស៊ីក្លូបានកូនប្រុសស្រី ៣នាក់។ គ្រួសារក្រីក្រនេះរស់នៅក្នុងផ្ទះជួលនៅម្តុំបុរីកីឡាអស់ពេលជាង ១០ឆ្នាំ។ ពេលដែលប្លុកបុរីកីឡា ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលប្រគល់ឲ្យក្រុមហ៊ុនផានអ៊ីម៉ិច គ្រួសារគាត់ក៏ត្រូវបណ្ដេញចេញពីផ្ទះសម្បែង និងត្រូវរស់នៅតាមទីសាធារណៈ ពេលនោះហើយដែលប្តីទី២ របស់គាត់ធ្លាក់ខ្លួនឈឺធ្ងន់ និងស្លាប់ចោលគាត់និងកូនៗ។
ស្ត្រី សៅ ពៅ ត្រូវរស់នៅក្រោមសំយាបផ្ទះគេរស់នៅតាមថ្នល់ជាមួយកូនតូចៗ ៣នាក់ ដោយពឹងលើរបររើសអេតចាយលក់ទិញបាយហូប។ ប៉ុន្តែគ្រួសារកម្សត់នេះបែរជាមានសង្ឃឹមបន្តិចវិញ ដោយសារមានបុរសចំណាស់ម្នាក់សន្យាថា នឹងជួយទំនុកបម្រុង ហើយទទួលទៅរស់នៅនាឃុំតាម៉ៅ ស្រុកកំពង់សៀម ខេត្តកំពង់ចាម ជាទីដែលគាត់ហត់ទាំងកាយ នឿយទាំងចិត្ត។
លោកស្រី សៅ ពៅ ប្រាប់ថា គ្រួសារគាត់ក្រមែន តែអាជ្ញាធរមិនអាណិតឡើយ បែរជាគំរាមកំហែងទៅវិញ ព្រោះតែគេដឹងថា គាត់គាំទ្របក្សប្រឆាំង។ ក៏ប៉ុន្តែលោកស្រីនៅតែមានទស្សនៈចង់ផ្លាស់ប្តូរដើម្បីយុត្តិធម៌សង្គម៖ «ចង់បានឲ្យតែដឹកនាំប្រទេសឲ្យរុងរឿង ឲ្យតែល្អ កុំឲ្យពុករលួយទៀត ខ្ញុំចង់បានតែប៉ុណ្ណឹងទេ។ ខ្ញុំទុក្ខលំបាកសព្វថ្ងៃដោយសារតែគណបក្សប្រជាជន ហ៊ុន សែន ថាឲ្យតែគាត់ឈ្នះគាត់ជួយរកការងារឲ្យធ្វើ តែ ហ៊ុន សែន គាត់ទទួលតំណែង គិតទៅរយៈពេល ៥អាណត្តិហើយ កូនខ្មែរនៅតែទៅថៃ ទៅម៉ាឡេស៊ី គេវ៉ៃទម្លាក់ពីលើផ្ទះ គេចាប់ចងក្រៀកអីក៏មានដែរ»។
គឺដោយបារម្ភពីអនាគតកូនៗរបស់គាត់នេះហើយ ទើបគាត់សម្រេចចិត្តដើរពីកំពង់ចាមមកធ្វើបាតុកម្ម។
ក្នុងវ័យ ៤៧ឆ្នាំ លោកស្រី សៅ ពៅ មានមាឌស្គម មុខស្រួច ពាក់វ៉ែនតាពណ៌ខ្មៅ ពាក់មួកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ អាវដៃវែងពណ៌ត្រួយចេកខ្ចី ដែលមានបិទស្លាកថា ដូរ។ នៅកណ្ដាលថ្ងៃក្តៅហែង មុខវេទិការបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោកស្រី សៅ ពៅ បានរាំពត់ពេនខ្លួនជាមួយបាតុករជាច្រើននាក់ទៀត តាមចង្វាក់ភ្លេងរបស់ក្រុមតន្ត្រីបក្សប្រឆាំង ដែលប្រគំបទកន្ទ្រឹមកំដរបាតុករសម្រាកថ្ងៃត្រង់។ រាំទាំងមុខស្ងួត បានពីរបទ ស្ត្រីបាតុករ សៅ ពៅ បានស្ទុះទៅរកស្តង់ដែលមានកូនស្រីតូចនៅចាំទីនោះ។
រាំទាំងមុខស្ងួតបានពីរបទ ស្ត្រីបាតុករ សៅ ពៅ បានស្ទុះទៅរកស្តង់ដែលមានកូនស្រីតូចនៅចាំទីនោះ។
លោកស្រីរំលឹកថា ពេលចេញពីកំពង់ចាម ជាមួយកូនបីនាក់ រូបគាត់មានលុយក្នុងខ្លួន ៧ពាន់រៀល ចាន៤ ស្លាបព្រា៤ ឆ្នាំង២ និងអង្ករ ៥គីឡូ ព្រមទាំងមុងភួយមួយសម្រាប់។ រូបគាត់ពកូនស្រីពៅអាយុ ៦ឆ្នាំ កូនប្រុសអាយុ ១៣ឆ្នាំ ជាអ្នកលីមុងភួយ និងកន្ទេល ហើយរើសអេតចាយទុកលក់យកទិញម្ហូបតាមផ្លូវ កូនប្រុសអាយុ ១០ឆ្នាំ ជាអ្នកទូលអង្ករ។
ស្ត្រីរូបនេះបញ្ជាក់ថា គាត់ធ្លាប់សុំឡានគេជិះមកភ្នំពេញ ដែរ តែគេមិនឲ្យជិះទេ ព្រោះតែគាត់មិនមានលុយ៖ «គេថាឡានគេអត់មានចាក់ទឹកទេ ឡានគេចាក់សាំង ខ្ញុំមានប្រាក់តែ ៧ពាន់ហើយកូនបីនិងប្រដាប់ប្រដាហ្នឹងមានតែសំលៀកបំពាក់ មានអង្ករ មានចាន មានឆ្នាំង។ កូនអាមួយអាយុ ១៣ឆ្នាំ ទួលខ្លះ»។
នៅខេត្តកំពង់ចាម គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ឈ្នះឆ្នោត ដោយទទួលបានអាសនៈសភាចំនួន ១០កៅអី ទល់នឹងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលឈ្នះឆ្នោត ៨កៅអី បើទោះបីជាថ្នាក់ដឹកនាំធំៗរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានឈរជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រនៅខេត្តនេះដែរក៏ដោយ។
អង្គុយមើលអ្នកកាសែតសម្ភាស លោកស្រី សៅ ពៅ តាំងពីចាប់ផ្ដើមនោះ បាតុករម្នាក់ ឈ្មោះ សុក មាស ដែលរស់នៅស្រុកកំពង់សៀម ខេត្តកំពង់ចាម ឲ្យដឹងថា ពួកគាត់មិនចូលចិត្តគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដោយសារតែបញ្ហារំលោភបំពានដីធ្លី និងអន្តោប្រវេសន៍វៀតណាម ខុសច្បាប់។ លោកបញ្ជាក់ថា រូបគាត់ពិតជាមានការភ្ញាក់ផ្អើលខ្លាំងណាស់ នៅពេលដែលបានដឹងថា មានអ្នកស្រុករបស់គាត់ដើរមកធ្វើបាតុកម្មតាំងពីកំពង់ចាម ដល់ភ្នំពេញ ហើយទង្វើនេះពិតជាមិនសរសើរមិនបានទេ៖ «គាត់ដើររយៈពេលប៉ុណ្ណឹង ខ្ញុំសរសើរគាត់ គាត់ស្រឡាញ់ជាតិ»។
ទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះ ប្រធានកម្មវិធីសិទ្ធិការងាររបស់មជ្ឈមណ្ឌលច្បាប់សម្រាប់សហគមន៍ លោក មឿន តុលា ដែលតាមដានកិច្ចសម្ភាសន៍របស់ស្ត្រី សៅ ពៅ និងអ្នកកាសែតនោះ យល់ថា ករណីស្ត្រីដើរថ្មើរជើងមកធ្វើបាតុកម្មនេះ ជាករណីត្រូវតែសិក្សា។ លោកបន្តថា ស្ត្រីរូបនេះរងគ្រោះដោយសារបញ្ហាគ្រួសារផង និងដោយសារប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងរដ្ឋ ដែលបង្កផលលំបាកសម្រាប់ពលរដ្ឋទូទៅផង។ លោកយល់ថា រឿងរ៉ាវរបស់ស្ត្រីរើសអេតចាយរូបនេះ ពិតជាគួរឲ្យអាណិត ប៉ុន្តែរឿងនេះអាចជាគំរូសម្រាប់ពលរដ្ឋទូទៅយកទៅត្រិះរិះពិចារណា៖ «ការដឹកនាំប្រទេស ការគ្រប់គ្រងប្រទេស មិនបានផ្តល់ផលឲ្យមនុស្សគ្រប់គ្នា មិនបានស្មើគ្នាក៏ហីចុះ ឲ្យតែបានប្រហាក់ប្រហែលគ្នា ។ តែឥឡូវគាត់សម្លឹងឃើញជម្រើសមួយថ្មី ប្រហែលជាគណបក្សផ្សេងក្រៅពីបក្សប្រជាជន អាចមានប្រយោជន៍សម្រាប់ជីវភាពរបស់គាត់។ ការតស៊ូរបស់គាត់ គាត់បានបញ្ជាក់ថា មិនសម្រាប់ខ្លួនគាត់ទេ តែស៊ូតវ៉ាដើម្បីការផ្លាស់ប្ដូរ»។
នៅល្ងាចថ្ងៃទី២៤ ខែតុលា កូនប្រុសទាំងពីររបស់ស្ត្រី សៅ ពៅ មិនទំនេរឡើយ។ ពួកគេដើររើសដបទឹកសុទ្ធ ដើម្បីប្រមូលទុកលក់យកលុយធ្វើសោហ៊ុយជិះឡានត្រឡប់ទៅកំពង់ចាម វិញ។ ចំណែកលោកស្រី សៅ ពៅ និងកូនស្រីអាយុ ៦ឆ្នាំវិញ ឈរចាំទះដៃស្រែកហ៊ោកញ្ជ្រៀវតាមសំឡេងក្រុមបាតុករដទៃទៀត ដែលឡើងថ្លែងពីបញ្ហានានានៅចំពោះមុខមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំង។
ពេលឃើញលោក កឹម សុខា និង លោក សម រង្ស៉ី ឡើងនិយាយទៅកាន់ក្រុមបាតុករ លោកស្រី សៅ ពៅ ញញឹមបិទមាត់មិនជិតឡើយ។ គាត់បញ្ជាក់ថា រូបគាត់ពេញចិត្តមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំង ដោយសារបាតដៃបុគ្គលទាំងពីរមិនប្រឡាក់ឈាមខ្មែរ។ ហើយមេបក្សប្រឆាំងល្បីខាងស្អាតស្អំ មិនពុករលួយ។ លោកស្រីបន្ថែមថា ពេលចប់បាតុកម្ម បើលក់ដបទឹកមិនបានគ្រប់លុយជិះឡានទៅផ្ទះវិញទេនោះ រូបគាត់នឹងសុំឡានបាតុករផ្សេងទៀតជិះត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញ។ តែគាត់នឹងមកទីលានប្រជាធិបតេយ្យនៅលើកក្រោយៗទៀត បើសិនណាបក្សប្រឆាំងនៅតែធ្វើបាតុកម្មនោះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។