Opens in new windowមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលលើកឡើងថា ការចោទប្រកាន់មកលើរដ្ឋាភិបាល ថាមានចរិតរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពការជួបជុំ និងការសម្ដែងមតិ គឺជាការមួលបង្កាច់ និងធ្វើឲ្យសាធារណជនយល់ខុសមកលើរដ្ឋាភិបាល ដែលផ្ទុយពីសភាពការណ៍ជាក់ស្ដែង។
លើសពីនេះទៀត ការទទូចឲ្យវែកមុខអ្នកបាញ់ លោក ម៉ៅ សុខចាន់ នៅពេលជាប់គាំងនយោបាយកាលពីឆ្នាំ២០១៣ នោះ ត្រូវបានក្រសួងមហាផ្ទៃ ចាត់ទុកថា វាជាព្រឹត្តិការណ៍ដែលកន្លងហួសទៅហើយ និងគួរកប់រឿងនេះទុកវិញល្អជាជាងគាស់កកាយ ព្រោះព្រឹត្តិការណ៍កាលណោះវាជាយុទ្ធនាការចង់ផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាលទៅវិញទេ។
ក្រៅពីក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាមទារឲ្យរកយុត្តិធម៌ជូន លោក ម៉ៅ សុខចាន់ នោះ ក្រុមមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្ស ក៏ទាមទារឲ្យដោះលែងសកម្មជននយោបាយ និងសកម្មជនបរិស្ថានដែរ។
ការទាមទារនេះ នៅចំពេលនៃការប្រារព្ធទិវាប្រជាធិបតេយ្យអន្តរជាតិលើកទី៨ ដែលអង្គការសង្គមស៊ីវិល ចាត់ទុកថា សិទ្ធិសេរីភាពដែលធានាដោយច្បាប់ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលកំពុងរឹតត្បិត រំលោភអំណាច និងការព្យាយាមបង្កើតច្បាប់ដើម្បីកំហិតសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ ការប្រមូលផ្ដុំ និងការបង្កើតសមាគម។
អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទាំងនេះ លើកឡើងនៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ដាច់ដោយឡែកពីគ្នានៅថ្ងៃទី១៥ កញ្ញា ថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងតែប្រើប្រាស់យន្តការច្បាប់ ក្នុងការគាបសង្កត់សង្គមស៊ីវិលដែលធ្វើការលើកស្ទួយសិទ្ធិសេរីភាព និងប្រជាធិបតេយ្យ។
បញ្ហានេះ ត្រូវបាន លោក ទិត្យ សុធា មន្ត្រីនាំពាក្យអង្គភាពព័ត៌មាន និងប្រតិកម្មរហ័សនៃទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ហៅការទាមទាររបស់ក្រុមអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ថាជាចេតនាប៉ុនប៉ងចង់ប្រើប្រាស់សិទ្ធិរបស់ខ្លួនឲ្យលើសពីបញ្ញត្តិនៃច្បាប់ទៅទៀត។ បន្ថែមពីលើនេះ ការចាប់ខ្លួនមនុស្សមួយចំនួនក្នុងពេលកន្លងមកនេះ ត្រូវបាន លោក ទិត្យ សុធា ចាត់ទុកថា នោះគឺជាការអនុវត្តតាមច្បាប់ ក្នុងន័យពង្រឹងនីតិរដ្ឋនៅកម្ពុជា ហើយការអំពាវនាវណាមួយឲ្យមានការដោះលែងសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស និងសកម្មជននយោបាយផងនោះ វាគួរធ្វើឡើងស្ថិតក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចតុលាការ ព្រោះរដ្ឋាភិបាលពុំបានលូកដៃ ឬពាក់ព័ន្ធណាមួយលើសំណុំរឿងទាំងនេះទេ។ លោកបន្តថា «ការដែលលើកឡើងដែលទាមទារឲ្យមានការដោះលែងអ្នកដែលជាប់ឃុំផ្សេងៗ ថាជាការគាបសង្កត់របស់រដ្ឋាភិបាល។ ខ្ញុំយល់ថានេះជាអំណាច និងជាសិទ្ធិរបស់តុលាការ ដែលមានវិធានការទៅលើអ្នកប្រព្រឹត្តិបទល្មើស»។
គិតមកដល់ពេលនេះ អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលលើកឡើងថា ព្រោះតែការតវ៉ា និងទាមទារសិទ្ធិសេរីភាពដែលគាំពារដោយច្បាប់ គឺមានសកម្មជននយោបាយ និងសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សចំនួន ២១នាក់ហើយត្រូវបានចាប់ និងឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារ។
បើទោះជាបែបណា អង្គការ និងសមាគមចំនួន៥ ដែលបានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមគ្នា បានលើកឡើងថា ក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះ ជាពិសេសចាប់ពីក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៣ ការអនុវត្តរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនូវសិទ្ធិសេរីភាពទាំងបី គឺការបញ្ចេញមតិ ការប្រមូលផ្ដុំ និងការបង្កើតសមាគម ដែលធានាដោយច្បាប់ ក៏ប៉ុន្តែត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលកំពុងរឹតត្បិត ដែលមានការរំលោភអំណាច និងការបង្កើតច្បាប់ដែលកំហិតដល់សិទ្ធិសេរីភាពថែមទៀតផង។
ចំណែកមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា វិញ ក៏បានលើកឡើងនៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ខ្លួនដែរ ដោយបន្ថែមព្រឹត្តិការណ៍បាញ់សម្លាប់ លោក ម៉ៅ សុខចាន់ ថា គិតពីថ្ងៃបាញ់សម្លាប់ដោយគ្រាប់កាំភ្លើងក្នុងពេលបង្ក្រាបក្រុមអ្នកតវ៉ាពីលទ្ធផលឆ្នោត គឺឃាតកពិតសម្លាប់ លោក ម៉ៅ សុខចាន់ មិនត្រូវបានកំណត់អត្តសញ្ញាណ និងនាំយកមកផ្ដន្ទាទោសនៅឡើយទេ។
ឆ្លើយតបរឿងនេះ លោក ខៀវ សុភ័គ មន្ត្រីនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ យល់ឃើញថា ព្រឹត្តិការណ៍នេះគួរត្រូវបានកប់ទុកវិញល្អជាង ព្រោះថា អ្នកដែលត្រូវវែកមុខដើម្បីចាប់ខ្លួននោះ អាចមានរាប់ពាន់នាក់។ លោកបន្ថែមទៀតថា ហេតុការណ៍កាលពី ២ឆ្នាំមុននោះ គឺជាយុទ្ធនាការចង់ផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាលសុទ្ធសាធ តាមរយៈចលនាមហាបាតុកម្មប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល ដែលមានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ជាដើមចម។ ម្យ៉ាងវិញទៀត លោក ខៀវ សុភ័គ អះអាងថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលគ្រប់គ្រងស្ថានការណ៍មិនបានដិតដល់ទេ ប្រទេសកម្ពុជា អាចប្រែក្លាយជាមានជម្លោះ ហើយក្លាយជាសង្គ្រាមស៊ីវិលដូចបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួននៅលើពិភពលោកសព្វថ្ងៃក៏ថាបានដែរ។ លោកបន្តថា «ពូយល់ថា បើសិនជាស្រាវជ្រាវរឿងហ្នឹង គឺច្រើនណាស់ មិនត្រឹមតែអ្នកបាញ់ទេ ហើយរកអ្នកនៅពីក្រោយអ្នកធ្វើបាតុកម្មនោះផង ហើយស្រុកខ្មែរប្រហែលជាជាប់គុកទាំងអស់។ វាក្លាយជាវឹកវរ»។
ទោះបីជាបែបនេះក្ដី អ្នកច្បាប់លើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលមិនទទួលខុសត្រូវលើទង្វើកងកម្លាំងរបស់ខ្លួន ដែលបាញ់សម្លាប់មនុស្សក្នុងពេលមានបាតុកម្មនោះទេ។ បញ្ហានេះ ឆ្លុះបញ្ចាំងពីនិទ្ទណ្ឌភាពនៅកម្ពុជា និងជាការចង់បិទបាំងរបស់រដ្ឋាភិបាល។
លោក សុក សំអឿន ប្រធានការិយាល័យមេធាវីក្រុមអ្នកច្បាប់អមរិន្ទ្រ ចាត់ទុកថា ក្នុងសំណុំរឿងមួយដែលអាចបិទបញ្ចប់ទៅបាន លុះត្រាតែមានការស៊ើបអង្កេតត្រឹមត្រូវ និងប្រកាសពីលទ្ធផលឲ្យបានច្បាស់លាស់។ លោកយល់ឃើញថា បើមិនដូច្នេះទេ នោះគឺជាការខុសឆ្គង និងជំរុញឲ្យមានការមិនទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរឡើងៗ។ លោកបន្តថា «ខ្ញុំថាបើសិនជាពាក្យថាកប់ចោល អាហ្នឹងវាដូចជាខុស វាខ្វះនីតិរដ្ឋមួយ ហើយវាមាននិទ្ទណ្ឌភាព។ ដូច្នេះគួរតែបញ្ចប់ដោយសន្តិវិធីទៅតាមផ្លូវច្បាប់ទៅ។ ឧទាហរណ៍រកឃើញថា អ្នកដែលបាញ់ហ្នឹង គឺបាញ់ដើម្បីការពារខ្លួន ឬរឿងអីផ្សេងបានវាត្រូវ»។
បើទោះជាបែបណា ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលធ្វើកិច្ចការលើកស្ទួយការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ នៅតែចាត់ការបង្កើតច្បាប់ជាហូរហែចុងក្រោយនេះថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងបន្តប្រើប្រាស់អំណាចទាំងស្រុងទៅលើប្រព័ន្ធតុលាការ និងដាក់ចេញនូវច្បាប់ដែលមានលក្ខណៈរឹតត្បិត រំលោភទៅលើបទដ្ឋានសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ព្រមទាំងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ថែមទៀតផង៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។