និស្សិតបញ្ចប់ការសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រមួយចំនួន ចាប់យករបរធ្វើស្រែចិញ្ចឹមជីវិត។ ការសម្រេចចិត្តនេះ ដើម្បីពង្រីកការអនុវត្តបច្ចេកទេសថ្មីៗលើវិស័យកសិកម្ម ឲ្យសមស្របនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុលើការងារកសិកម្ម និងរួមចំណែកពង្រឹងស្ថិរភាព នៃចង្វាក់ផលិតកម្មដល់ការនាំអង្ករចេញទៅបរទេស។
ក្រុមនិស្សិតដែលចាប់អាជីពជាកសិករនោះ អះអាងថា ការធ្វើស្រែដែលមានបច្ចេកទេសពិតប្រាកដ អាចទទួលបានចំណូលច្រើន ព្រមទាំងធ្វើឲ្យមានជីវភាពរស់នៅបានប្រសើរ។
ក្រុមយុវជនក្មេងៗប្រជុំគ្នារកវិធីគ្រប់គ្រងបច្ចេកទេសធ្វើស្រែ ដែលធានាការដាំដុះស្រូវនៅតែបានផល ទោះបីអាកាសធាតុប្រែប្រួលខ្វះទឹកនៅដើមរដូវវស្សាក៏ដោយ។
និស្សិតបញ្ចប់បរិញ្ញាបត្រផ្នែកកសិកម្ម និងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ ឆ្នាំ២០១១ ហើយក្លាយជាបណ្ដាញយុវជន និងធម្មជាតិរបស់អង្គការសេដាក (CEDAC) លោក ពៅ សុភា អះអាងនៅថ្ងៃទី៤ ខែមិថុនា ថា ដើម្បីធ្វើស្រែបានជោគជ័យ អ្នកធ្វើស្រែអាជីពត្រូវចេះរើសពូជស្រូវ ចេះថែទាំដី ចេះសន្សំជីធម្មជាតិ ដើម្បីបំប៉នដី និងដំណាំ ហើយត្រូវអនុវត្តការដាំដុះដោយខ្លួនឯង មិនត្រូវជួលគេឲ្យធ្វើជំនួសឡើយ៖ «ព្រោះសម័យឥឡូវ គឺអត់សូវមាននិស្សិតហ្នឹងរៀនផ្នែកខាងកសិកម្មទេ។ អ៊ីចឹងខ្ញុំសម្រេចចិត្តរៀនខាងផ្នែកហ្នឹង គិតថាវាមានទីផ្សារការងារខ្ពស់ដែរ ហើយវាជាចំណង់ចំណូលចិត្ត ព្រោះយើងជាកូនអ្នកស្រែផង។ ដល់អ៊ីចឹង ខ្ញុំបានសម្រេចចិត្តរៀនខាងហ្នឹងទៅ។ ហើយពេលដែលខ្ញុំរៀនចប់ ក៏បានចូលមកអង្គការសេដាក បានចូលរួមរៀនវគ្គបណ្តុះបណ្តាលរយៈពេល ៦ខែ រួចខ្ញុំចាប់ផ្ដើមកាន់ការងារកសិដ្ឋាននៅខេត្តតាកែវ។ បើគិតមកដល់ឥឡូវ គឺបានជាង២ឆ្នាំហើយ»។
យុវជន ពៅ សុភា បន្តថា ភាពជោគជ័យនៃការធ្វើស្រែ គឺការចេះបច្ចេកទេសពិតប្រាកដ រួមផ្សំនឹងការខំអនុវត្តផ្ទាល់ ដោយហ៊ានចំណាយពេលវេលាក្នុងការកកាយដី និងការប្រើប្រាស់ជីធម្មជាតិឲ្យត្រូវតាមប្រភេទដំណាំ។ លោកបន្តថា ក្រៅពីធ្វើស្រែ គាត់បានដាំបន្លែ និងចិញ្ចឹមសត្វគោ ដើម្បីយកលាមកសត្វធ្វើជាជីកំប៉ុស តាមរយៈប្រើប្រាស់ឡជីវឧស្ម័ន៖ «យើងជាអ្នកគ្រប់គ្រងកសិដ្ឋានម្នាក់ ភាគច្រើនខ្ញុំ ដំបូងដើរតួ៣សំខាន់។ ទី១ យើងដើរតួជាអ្នកគ្រប់គ្រងទូទៅ នៅកន្លែងកសិដ្ឋានហ្នឹង។ ទី២ យើងជាអ្នកបច្ចេកទេស។ ហើយទី៣ យើងដើរតួដូចជាកសិករដែរ។ ពេលដំបូង យើងរៀនធ្វើបានយើងដឹង បើយើងជួលគេមកធ្វើ វាអត់កើតទេពីដំបូង យើងធ្វើមែនទែនដែរហ្នឹង»។
លោកបន្តថា បើរៀបចំខ្លួនជាកសិករ ត្រូវតែចាំថា ឈរនៅកណ្ដាលវាលក្នុងស្រែចម្ការហាលថ្ងៃហាលខ្យល់ គ្មានថ្ងៃឈប់សម្រាកផ្ទុយពីមន្ត្រីរាជការ ដែលមានម៉ោងធ្វើការ និងថ្ងៃឈប់សម្រាក៖ «បើចង់ថាយើងជាកសិករ ជាក់ស្តែងយើងត្រូវធ្វើនៅតែចម្ការ និយាយរួមនៅតែតាមវាលស្រែវាខុសពីមន្ត្រីរាជការ។ បើមន្ត្រីរាជការភាគច្រើន ខ្ញុំឃើញជាក់ស្តែង នៅតែតាមការិយាល័យអ៊ីចឹង បើថាមានការងារខ្លះចុះ ត្រូវមានគម្រោងអី ចុះទៅតាមភូមិតាមស្រុក គេចុះទៅម្តងម្កាល វាខុសពីយើងជាកសិករ យើងនៅអាកន្លែងវាលនៅចម្ការអ៊ីចឹង ចំពោះមន្ត្រីរាជការគេមានថ្ងៃសៅរ៍ ថ្ងៃអាទិត្យ អីគេអាចសម្រាក ប៉ុន្តែចំពោះពួកខ្ញុំវិញ អត់ដែលគិតទេ ថ្ងៃសៅរ៍ ថ្ងៃអាទិត្យ ថ្ងៃបុណ្យ ថ្ងៃឈប់សម្រាក គឺយើងនៅតែធ្វើ យើងវាខុសពីមន្ត្រីរាជការ គ្រាន់តែសេរីភាពយើងមាន»។
និស្សិត ពៅ សុភា អះអាងថា ផ្ទៃដីកសិដ្ឋានគាត់គ្រប់គ្រងទំហំជាង ២០ហិកតារ ឃុំត្រពាំងក្រញូង ស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ។ ក្នុងកសិដ្ឋាននោះ គាត់ជីកស្រះទឹកចំនួន៥ ដើម្បីធានាការស្រោចស្រព។ ដើម្បីជំរុញឲ្យការធ្វើស្រែធានាបាននូវគ្រាប់ស្រូវមានទម្ងន់មិនស្កក គាត់បាចគ្រាប់សណ្ដែកឲ្យដុះគ្របលើដីស្រែ បង្កើតជីស្រស់ ហើយភ្ជួរលុបដើមសណ្ដែកក្នុងដី ធ្វើឲ្យដីមានសំណើម ទោះបីមេឃក្តៅខ្លាំង ខ្វះទឹក ក៏ដីស្រែគាត់មិនស្ងួត ដើមស្រូវមិនងាប់។ លោកថា ការបំប៉នដីដោយជីកំប៉ុស ផ្សំពីរុក្ខជាតិ និងលាមកសត្វ ទើបផលស្រូវកើន នាំឲ្យការលក់នូវអង្ករក្រអូបមានតម្លៃខ្ពស់ ហើយសម្បូរទីផ្សារទិញអង្ករនាំចេញទៅបរទេស។
និស្សិត ពៅ សុភា៖ «ចំពោះការធ្វើស្រែឲ្យបានល្អ តាមបទពិសោធន៍ខ្ញុំធ្លាប់បានធ្វើនេះ គឺនៅរដូវកាលដំបូង យើងត្រូវត្រៀម។ ទី១ គឺពូជរឿងសំខាន់ គឺនៅពេលចុងរដូវ ពេលយើងច្រូតកាត់ហ្នឹង យើងជ្រើសរើសពូជ យើងកាត់ស្រូវអាកន្លែងណាកួរល្អៗ យកមកទុក រួចយើងរើសយកតែកួរល្អ យើងចងព្យួរទុក យើងអត់ទាន់បានបោកបែនទេ។ យើងចងព្យួរទុកសិន។ ដល់ពេលជិតដល់រដូវ យើងសាបជាសំណាប យើងបែនវា យកអាកួរល្អៗយើងបែន នេះទី១ទាក់ទងនឹងពូជ។ ហើយទី២ យើងត្រៀមលក្ខណៈដី។ ក្នុងឆ្នាំនេះ យើងបានកាប់ស្លឹកឈើខ្លះ យើងបានគ្របទៅលើដីហ្នឹង ដើម្បីជួយរក្សាសំណើម និងជីជាតិដីហ្នឹង។ ហើយចំណុចមួយទៀត គឺខ្ញុំមានគម្រោងនៅក្នុងខែនេះ ខ្ញុំនឹងព្រោះសណ្ដែក ព្រោះយើងធ្វើតាមលក្ខណៈធម្មជាតិ។ ព្រោះសណ្ដែកបានក្នុងរយៈពេល១ខែអី យើងភ្ជួរលុបនោះយើងអាចស្ទូងបាន»។
បណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ ប្រធានអង្គការសេដាក ឲ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្នមាននិស្សិត និងសិស្សបញ្ចប់វិទ្យាល័យ និងមហាវិទ្យាល័យជាង ២០០នាក់ កំពុងជួយការងារកសិដ្ឋានជាមួយអង្គការសេដាក។ អ្នកទាំងនោះក្លាយជាសហគ្រិន ដែលពួកគេគ្រប់គ្រងបានតម្លៃជួញដូរកសិផល និងពង្រឹងផលិតកម្មស្រូវ។ លោកថា បច្ចេកទេសថ្មីដែលយុវជន និងកសិករត្រូវអនុវត្តឲ្យបានតាមការណែនាំរបស់ក្រសួងកសិកម្ម គឺការដាំស្រូវក្រអូប ដែលជាពូជស្រូវមានតម្លៃខ្ពស់ក្នុងទីផ្សារ ហើយពូជនោះភាគច្រើនជាពូជដែលកសិករបានរក្សាទុកពីដូនតា។
លោក យ៉ង សាំងកុមារ៖ «ប៉ិនពូជស្រូវវស្សាជាស្រូវប្រកាន់រដូវ ស្រូវប្រពៃណី ដែលយើងឃើញកសិករធ្វើជាង ២លានហិកតារ ឲ្យតែរដូវធ្លាក់ភ្លៀង គាត់ធ្វើនោះជាទូទៅ ភាគច្រើន គឺស្រូវពូជដែលមានពីដើមមក។ លើកលែងតែបច្ចុប្បន្ននេះ គឺយើងមានការជំរុញឲ្យគាត់ដូរមកធ្វើពូជស្រូវក្រអូប ដូចជា ផ្កាម្លិះ ផ្ការំដួល អីជាដើមអ៊ីចឹង។ នោះជាពូជមួយដែលកសិករពីដើម គាត់មិនសូវនិយមធ្វើពូជស្រូវក្រអូបទេ ព្រោះផលវាបានតិច ហើយគាត់មិនសូវចូលចិត្តហូបបាយទន់អ៊ីចឹង។ អ៊ីចឹងវាគ្រាន់តែអ្វីជាថ្មីប្លែក គឺពូជស្រូវបាយទន់មួយចំនួនហ្នឹង បានចាប់ផ្ដើមជំរុញ។ អ៊ីចឹង គឺគាត់ពង្រីកផ្ទៃដីក្នុងការដាំដុះស្រូវបាយទន់។ ហើយដោយឡែក សម្រាប់ប្រព័ន្ធស្រូវសរីរាង្គ ដូចខាងអង្គការសេដាក ជំរុញហ្នឹង គឺពូជដែលសម្រាប់យកមកធ្វើ ក៏ត្រូវតែសរីរាង្គដែរ។ ស្រូវហ្នឹង គឺថាត្រូវដាំដុះក្នុងស្រែដែលជាសរីរាង្គដែរ បានយើងចាត់ទុកថា វាជាសរីរាង្គ ១០០%។ អ៊ីចឹងពូជដែលគ្មានប្រភពច្បាស់លាស់ គឺក៏គេធ្វើការផលិតដោយប្រើគីមីហ្នឹង វាមិនអាចរាប់ចូលក្នុងប្រព័ន្ធសរីរាង្គបាន ១០០% ទេ។ ប៉ុន្តែពី១ឆ្នាំទៅ១ឆ្នាំ កសិករដែលគាត់ចង់ធ្វើស្រូវសរីរាង្គ អ៊ីចឹងគាត់ត្រូវរកពូជដែលប្រភពស្រូវសរីរាង្គយកមកធ្វើដែរ»។
លោក យ៉ង សាំងកុមារ បន្តថា ដើម្បីរួមចំណែកជួយឲ្យវិស័យកសិកម្មនៅកម្ពុជា ទ្រទ្រង់សេដ្ឋកិច្ចជាតិនៅតែអាចឈានមុខគេ អង្គការនេះបានប្រមូលយុវជនឲ្យចងក្រងគ្នា ដើម្បីឲ្យក្លាយជាអ្នកធ្វើស្រែអាជីព គឺនាំគាត់ឲ្យចេះផលិតដំណាំ និងជីធម្មជាតិ ជាដើម ឲ្យបានច្រើន ទើបគាត់ទទួលចំណូលបានខ្ពស់ ហើយចំណាយតិច៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។