របាយការណ៍របស់អង្គការអន្តរជាតិខាងការងារ (ILO) ចេញផ្សាយឆ្នាំ២០១៣ បង្ហាញថា កំណើនកម្លាំងពលកម្មនៅកម្ពុជា មានចំនួន ២២ភាគរយ ចន្លោះពីឆ្នាំ២០០៧ ដល់ឆ្នាំ២០១៥។ បើតាមការប៉ាន់ស្មាន មានយុវជនប្រមាណ ២៥ម៉ឺននាក់ដល់ ៣០ម៉ឺននាក់ ដើរចូលក្នុងទីផ្សារការងារក្នុងមួយឆ្នាំៗ។ ក៏ប៉ុន្តែដោយមិនមានការងារគ្រប់គ្រាន់ និងមានប្រាក់ខែតិច យុវជនខ្លះសម្រេចចិត្តចំណាកស្រុកពីជនបទទៅក្រៅប្រទេស ដើម្បីស្វែងរកការងារល្អធ្វើ។ ជាលទ្ធផល កាលពីឆ្នាំ២០១០ មានប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា ចំនួនជាង ៣៥ម៉ឺននាក់ (៣៥០.៤០០នាក់) ចំណាកស្រុកទៅបរទេស។
តើមានយុទ្ធសាស្ត្រណាដែលអាចទប់ស្កាត់ចលនាចំណាកស្រុកនេះបាន?
យុទ្ធសាស្ត្រកាត់បន្ថយចំណាកស្រុកជនបទ និងយុវជន អាចស្ថិតនៅក្នុងរបៀបវារៈនៃការអភិវឌ្ឍភូមិ និងឃុំ។ ធនធានយុវជន អាចធ្វើដំណើរត្រឡប់មកជនបទ និងភូមិកំណើតវិញ ករណីរដ្ឋាភិបាលមើលឃើញការអភិវឌ្ឍឃុំ ជនបទ និងតំបន់ដាច់ស្រយាលជាការសំខាន់ និងវិភាព ឬផ្តល់ថវិកាយ៉ាងហោចណាស់ ១លានដុល្លារសម្រាប់មួយឃុំ ឬសង្កាត់ក្នុងមួយឆ្នាំៗ។
សហគមន៍មួយរស់រវើក និងមានការអភិវឌ្ឍបៃតងបានល្អ លុះត្រាតែរដ្ឋមានការវិនិយោគត្រឹមត្រូវ និងផ្ដោតលើអាទិភាពមូលដ្ឋានពិតប្រាកដ។
ថវិការដ្ឋក្នុងមួយឆ្នាំៗ ជាពិសេសឆ្នាំ២០១៦ មានប្រមាណជាង ៤ពាន់លានដុល្លារ នៅពេលដែលឃុំ និងសង្កាត់សរុបមានចំនួន ១.៦៣៣ តែទទួលបានថវិកាវិនិយោគចន្លោះតែ ១ម៉ឺនដុល្លារដល់ ៥ម៉ឺនដុល្លារតែប៉ុណ្ណោះ។
ក្នុងករណីដែលរដ្ឋាភិបាលវិនិយោគថវិកាតែ ១លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំក្នុងមួយឃុំ ឬសង្កាត់នោះ ឃុំ-សង្កាត់ អាចទាញយកធនធានមនុស្ស អ្នកជំនាញពីអង្គការសង្គមស៊ីវិល វិស័យឯកជន និងអ្នកជំនាញក្រៅប្រទេសមកធ្វើការជាជំនាញការ និងអ្នកបច្ចេកទេសក្នុងកិច្ចអភិវឌ្ឍន៍ទាំង ៥វិស័យបានល្អ។ វិស័យទាំង៥ នេះរួមមាន សេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច បរិស្ថាន និងកិច្ចការពារធនធានធម្មជាតិ រដ្ឋបាល និងសន្តិសុខ និងកិច្ចការយេនឌ័រ។
បន្ថែមពីនេះ រដ្ឋាភិបាលអាចដាក់ពង្រាយមន្ត្រីរដ្ឋបាលសាធារណៈ ឬមន្ត្រីរាជការឡើងវិញពីក្រសួង មន្ទីរ និងការិយាល័យស្រុក ទៅធ្វើការនៅទីតាំងសេវាសាធារណៈផ្ទាល់ ដែលស្ថិតនៅជិតប្រជាពលរដ្ឋតាមសហគមន៍ ភូមិ-ឃុំបាន។
គួរកត់សម្គាល់ថា ជំនាញបច្ចេកទេស ហិរញ្ញវត្ថុ និងជំនាញអភិវឌ្ឍន៍ ត្រូវបានធ្វើវិមជ្ឈការ (Technical & Financial Decentralization) ទាំងស្រុងទៅដល់ពលរដ្ឋតាមមូលដ្ឋាន តែរដ្ឋាភិបាលមិនទាន់អាចធ្វើបានក្នុងរយៈពេលជិត ២០ឆ្នាំមកហើយ បើទោះបីជាមានកម្មវិធីសិលា (SEILA Program) កម្មវិធីដៃគូអភិបាលកិច្ចមូលដ្ឋាន (PLG) រហូតដល់បច្ចុប្បន្ន កម្មវិធីជាតិសម្រាប់អភិវឌ្ឍតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យថ្នាក់ក្រោមជាតិ (NCDD)។
អ្វីដែលមិនគួរមើលរំលងនោះ ឃុំ និងសង្កាត់ អាចទទួលធនធានពីខាងក្រៅដទៃទៀត (Community and external Resource Mobilization) សម្រាប់អភិវឌ្ឍឃុំ និងសង្កាត់របស់ខ្លួន ស្របតាមផែនការអភិវឌ្ឍន៍ និងផែនការវិនិយោគឃុំ និងសង្កាត់ (CDP & CIP) ព្រមទាំងថ្នាក់ដឹកនាំឃុំ និងសង្កាត់ អាចរៀបចំឃុំ ឬសហគមន៍ដៃគូរស់រវើកជាមួយសហគមន៍នៃប្រទេសជិតខាង និងបណ្ដាប្រទេសនៅលើសកលលោក ក្នុងករណីដែលរដ្ឋាភិបាលផ្តល់ស្វ័យភាពពេញលេញដល់ការធ្វើសេចក្តីសម្រេចចិត្តរបស់ក្រុមប្រឹក្សាឃុំ និងសង្កាត់ (Self-Mobilization)។
បើសង្កេតទៅឃុំ និងសង្កាត់នីមួយៗ មានភូមិជាមធ្យមចំនួន ៧ ដល់ ២០ភូមិ ដែលមានប្រជាពលរដ្ឋក្នុងមួយឃុំ ឬមួយសង្កាត់ប្រមាណជាមធ្យមពី ២ពាន់នាក់ទៅ ៤ពាន់នាក់។ ដូចនេះ ករណីរដ្ឋធ្វើការវិភាព ឬផ្តល់ថវិកាចំនួន ១លានដុល្លារដល់ឃុំ ឬសង្កាត់នីមួយៗក្នុងមួយឆ្នាំនោះ ភូមិ-ឃុំ និងសង្កាត់ អាចចំណាយពេលតែ ២អាណត្តិ នឹងមានភាពរីកចម្រើន ហើយសហគមន៍រស់រវើកបាន។ បើមែននោះ ចំណាកស្រុកជនបទ អាចកាត់បន្ថយបានច្រើន ស្ថានភាពក្រីក្រអាចធ្លាក់ចុះ។
បច្ចេកវិទ្យាឥឡូវទំនើប រដ្ឋាភិបាលគួរទាញប្រយោជន៍ពីនេះ។ ប្រព័ន្ធព័ត៌មានស្ថិតិចាប់ពីការប្រមូល បញ្ចូល វិភាគ រៀបចំទិន្នន័យ បកស្រាយទិន្នន័យ និងការប្រើប្រាស់ទិន្នន័យនោះ ភូមិ-ឃុំអាចមានសមត្ថភាព និងលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការគ្រប់គ្រងទិន្នន័យ គ្រប់គ្រងព័ត៌មាន និងការវាយតម្លៃការអនុវត្ត (1. Performance Information System, 2. Performance Evaluation System & 3. Performance Incentive System)។
បើរដ្ឋាភិបាលចង់ឃើញសហគមន៍ជនបទរស់រវើកឡើងវិញមែននោះ រដ្ឋាភិបាលត្រូវហ៊ានផ្តល់ស្វ័យភាពទាំងស្រុង ទាំងបច្ចេកទេស ហិរញ្ញវត្ថុ ធនធានមនុស្ស និងសេចក្តីសម្រេចចិត្តដល់ថ្នាក់ឃុំ-សង្កាត់។
ចុងក្រោយ សេវាកម្មរដ្ឋទាំងអស់ រួមទាំងសេវាកម្មលិខិតឆ្លងដែន សេវាកម្មសុំបើកអាជីវកម្ម សេវាកម្មកម្មសិទ្ធិដី ផ្ទះ សេវាកម្មរដ្ឋបាល សង្គមកិច្ច បរិស្ថាន សន្តិសុខ និងសេវាកម្មនានា ត្រូវវិមជ្ឈការឲ្យដល់ឃុំ និងសង្កាត់ទាំងស្រុងជាអ្នកផ្តល់សេវា រួចហើយថ្នាក់ជាតិ និងខេត្ត មានតួនាទីអភិបាលកិច្ចល្អ ផ្តល់បច្ចេកទេស ចលនាធនធាន និងផ្តល់ការគាំទ្រក្នុងការធ្វើសេចក្តីសម្រេចចិត្ត។
សរុបសេចក្តីទៅ ចលនាចំណាកស្រុកនឹងថយចុះ ហើយភូមិ-ឃុំ នឹងស្រស់ស្រាយ ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលយកចិត្តទុកដាក់មើលថែប្រជាជននៅតាមមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួន ផ្ចិតផ្ចង់បន្តិចថែមទៀត។
សូមបញ្ជាក់ថា រាល់គំនិតយោបល់នៅក្នុងអត្ថបទនេះ មិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីទស្សនៈរបស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី ឡើយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។