កាសែតបាងកកប៉ុស្តិ៍ (Bangkok Post) ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃសៅរ៍ បានដកស្រង់យកការស្ទង់មតិរបស់សកលវិទ្យាល័យមួយ ដែលបង្ហាញថា ប្រជាពលរដ្ឋថៃ ព្រួយបារម្ភខ្លាចក្រែងមានការប្រយុទ្ធគ្នាជាថ្មីទៀត រវាងយោធាខ្មែរ-ថៃ ដោយសារជម្លោះដីទំហំ ៤,៦គីឡូម៉ែត្រក្រឡា នៅជិតប្រាសាទព្រះវិហារ។
តើស្ថានភាពយោធានៅតាមបន្ទាត់ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ រហូតមកដល់ពេលនេះ មានអ្វីគួរឱ្យព្រួយបារម្ភឬទេ?
មេបញ្ជាការយោធាខ្មែរ ដែលគ្រប់គ្រងកងទ័ពជុំវិញតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ បានឱ្យដឹងថា ទាហានខ្មែរ នៅតែប្រុងប្រយ័ត្ន ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងសង្គ្រាម បើទោះបីស្ថានការណ៍កងទ័ពខ្មែរ-ថៃ នៅតាមព្រំដែនទល់មុខគ្នាស្ងប់ស្ងាត់ក៏ដោយ។
ចាប់តាំងតែពីថ្ងៃទី១៥ មេសា ដែលតំណាងប្រទេសកម្ពុជា និងថៃ បានឡើងទៅឆ្លើយបំភ្លឺចំពោះមុខតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) អំពីបញ្ហាជម្លោះដីនៅជិតតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ បានធ្វើឱ្យកងទ័ពទាំងសងខាងត្រៀមលក្ខណៈប្រយុទ្ធនៅតាមបន្ទាត់ព្រំដែន ក៏ប៉ុន្តែរហូតមកដល់ថ្ងៃទី២០ ខែមេសា មិនទាន់មានការប៉ះទង្គិចគ្នាណាមួយនៅឡើយទេ។
មេបញ្ជាការកងយោធពលខេមរភូមិន្ទនៃកងពលធំអន្តរាគមន៍លេខ៣ ទទួលបន្ទុកការពារព្រំដែនជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារ គឺលោកឧត្តមសេនីយ៍ឯក ស្រី ឌឹក។ លោកបានមានប្រសាសន៍កាលពីព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ ទី២០ ខែមេសា ថា កងទ័ពខ្មែរ-ថៃ ដែលនៅទល់មុខគ្នាតាមព្រំដែន នៅតែទាក់ទងគ្នាប្រចាំថ្ងៃជាធម្មតានៅឡើយ មិនទាន់មានស្ថានការណ៍ខុសប្លែកពីធម្មតាទេ៖ «នៅពីមុខវាហ្នឹងវាដដែលៗគ្មានអ្វីទេ។ បើខាងក្នុង ខ្ញុំក្ដាប់អត់បានទេ តែធម្មតាទេទូទៅ។ ជួបគ្នាធម្មតាទេ ទំនាក់ទំនងគ្នាអាច១អាទិត្យ កន្លះខែ ឬមួយខែម្ដង ជួបគ្នាតែប៉ុណ្ណឹង ដើម្បីសហការព្រំដែនអត់មានអ្វីទេ»។
ទោះយ៉ាងណា នៅតាមមូលដ្ឋានយោធាមួយចំនួនជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារ គឺកងទាហានខ្លះបានចាប់ផ្ដើមរៀបចំលេណដ្ឋានជាថ្មីឡើងវិញ។
ទាហានខ្មែរមួយរូបនៅតំបន់ភ្នំត្រប់ ចម្ងាយប្រមាណ ៤គីឡូម៉ែត្រខាងលិចឆៀងខាងជើងពីប្រាសាទព្រះវិហារ បានឱ្យដឹងថា ទាហានខ្មែរទីនោះបានបន្ថែមការប្រុងប្រយ័ត្ន បើទោះបីជាទាហានថៃ ស្ងប់ស្ងាត់ក៏ដោយ៖ «ម្សិលមិញ ពួកយើងគ្រាន់តែឡើងទៅលើហ្នឹង ឱ្យពួកយើងធ្វើលេណដ្ឋាន បើថាពួកវាអត់មាត់អត់អីទេ គឺវាសម្ងំ។ សភាពការណ៍ធម្មតានឹងហ្ន៎ធម្មតាទេ។ ថ្ងៃសៅរ៍ គឺយើងណាត់ កូកគ្នាមកជួបគ្នាចរចានិយាយពីរឿងមិនឱ្យចង់មានសង្គ្រាមជាមួយគ្នាដែរ ពួកទាហានថៃ នោះ»។
កាសែតបាងកកប៉ុស្តិ៍ នៅក្នុងប្រទេសថៃ ដែលចេញផ្សាយកាលពីព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ ទី២០ ខែមេសា បាននិយាយថា ប្រជាពលរដ្ឋថៃ ស្ទើរតែពាក់កណ្ដាលនៃចំនួនអ្នកស្ទង់មតិ បានបង្ហាញការព្រួយបារម្ភអំពីសង្គ្រាម ដែលអាចកើតឡើងដោយសារជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ។ សាកលវិទ្យាល័យមួយឈ្មោះ អាបាក (Abac) បានបញ្ជាក់ថា គេបានដឹងការព្រួយបារម្ភនេះតាមរយៈការស្ទង់មតិពីមនុស្សវ័យក្មេងអាយុ ១៨ឆ្នាំ ចំនួនជាង ២.២៣០នាក់ ពីបណ្ដាខេត្ត១៧ នៅក្នុងប្រទេសថៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី១៥ រហូតដល់ថ្ងៃទី១៩ ខែមេសា កន្លងទៅ។
ចំនួន ៤៧,៤% នៃអ្នកដែលបានស្ទង់មតិ បានសម្ដែងការព្រួយបារម្ភជាខ្លាំងចំពោះបញ្ហាជម្លោះដីទំហំ ៤,៦គីឡូម៉ែត្រក្រឡា នៅជិតប្រាសាទព្រះវិហារ នោះថា គឺជាគន្លឹះនៃសង្គ្រាមរវាងកម្ពុជា-ថៃ ហើយមានតែ ២៧,៦% នៃអ្នកស្ទង់មតិទេដែលបានបង្ហាញការព្រួយបារម្ភតិចតួចអំពីសង្គ្រាម ក្នុងរឿងជម្លោះព្រំដែន និងអ្នកខ្លះទៀតមិនបារម្ភអ្វីទាល់តែសោះនោះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។