ស្ថាប័នអភិវឌ្ឍន៍នានា បានព្យាករណ៍សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៣ មានស្ថានភាពល្អជាងឆ្នាំមុន ទោះជាកម្ពុជា បានរងឥទ្ធិពលពីវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុសកលក៏ដោយ។ កត្តានេះ ដោយសារតែវិស័យដែលជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ដូចជាវិស័យឧស្សាហកម្ម ហិរញ្ញវត្ថុ សំណង់ និងកសិកម្ម មានការកើនឡើង។
ទន្ទឹមនឹងមានកំណើនគួរឲ្យកត់សម្គាល់យ៉ាងនេះក្ដី ប៉ុន្តែចំណូលរបស់ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួន ជាពិសេសកសិករ និងកម្មកររោងចក្រកាត់ដេរ ស្ថិតនៅស្ថានភាពអាក្រក់នៅឡើយ បើធៀបនឹងឆ្នាំមុន។
ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) បានព្យាករណ៍កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ជាមធ្យមប្រមាណ ៧% នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៣ ដែលមានអត្រាខ្ពស់នៅក្នុងតំបន់។ កំណើននេះ បានមកពីលទ្ធផលសម្រេចបានលើសពីការរំពឹងទុកនៅក្នុងវិស័យកសិកម្ម និងសំណង់។ ការរើបឡើងវិញនៃសេដ្ឋកិច្ចសកល ដូចជានៅសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប ក៏ជាកត្តាសំខាន់ជំរុញកំណើននៃការព្យាករសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា នេះដែរ។
ការរំពឹងថាកម្ពុជា មានកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ៧% ក្នុងមួយឆ្នាំ មានន័យថា សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា នឹងកើនពីប្រមាណ ១៣,៥ពាន់លានដុល្លារ ដល់ ១៤,៥ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក។ ហើយតួលេខនេះ គឺផ្ដល់អត្ថប្រយោជន៍ច្រើនសម្រាប់ប្រជាជន ដែលអាចចាប់យកឱកាសច្រើនទៀតពីកំណើនសេដ្ឋកិច្ច។
អ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ច លោក ហេង ឌីណា មានប្រសាសន៍ថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ចនេះមានន័យថា ទំហំនៃសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា កំពុងកើនឡើងក្នុងល្បឿនសមរម្យ។ ប្រសិនបើទំហំសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា បន្តកើនឡើងក្នុងរយៈពេល ១០ឆ្នាំ ឬពីរអាណត្តិទៀត ពេលនោះចំណូលប្រចាំឆ្នាំជាមធ្យមសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជា ម្នាក់ៗនឹងអាចស្ថិតក្នុងរង្វង់ ១.៨០០ដុល្លារអាមេរិក គឺក្នុងលំដាប់បណ្ដាប្រទេសចំណូលមធ្យមកម្រិតទាប។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ វិស័យដែលជំរុញកំណើននៅឆ្នាំ២០១៣ រួមមានវិស័យសំណង់ សេវាហិរញ្ញវត្ថុ និងកសិកម្ម ជាដើម។
នាយកប្រតិបត្តិនៃក្រុមហ៊ុន ប៊ុណ្ណា រៀលធី គ្រុប លោក នួន រិទ្ធី មានប្រសាសន៍ថា ចំពោះស្ថានភាពសាងសង់អគារខ្ពស់ ដូចជាខុនដូជាដើម មានការកើនឡើងនៅត្រីមាសទីមួយឆ្នាំ២០១៣ បើធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។ សកម្មភាពសាងសង់គម្រោងទាំងនោះ កំពុងដំណើរការល្អដោយមិនមានគម្រោងណាមួយបានផ្អាក ឬបញ្ឈប់ការសាងសង់ឡើយ។
លោក នួន រិទ្ធី បញ្ជាក់ថា ការសាងសង់ផ្ទះល្វែងវិញ មានសន្ទុះកើនឡើងខ្លាំង បើធៀបនឹងឆ្នាំមុន ជាពិសេសការសាងសង់ផ្ទះល្វែងដែលមានតម្លៃចន្លោះពី ៣ម៉ឺនដុល្លារ ទៅ ៥ម៉ឺនដុល្លារអាមេរិក ដោយសារតែមានតម្រូវការច្រើន។ ចំពោះអត្រាអ្នកទិញផ្ទះល្វែងដើម្បីបង្កកទុក ដើម្បីលក់យកផលចំណេញ ក៏មានតិចតួចដែរបើធៀបនឹងរយៈពេលមានវិបត្តិដីធ្លីនៅឆ្នាំ២០០៨។
ចំពោះវិស័យមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុវិញ ក៏បានជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ដែរតាមរយៈការផ្ដល់ធនធានហិរញ្ញវត្ថុ ដើម្បីពង្រីកអាជីវកម្ម និងកសិកម្មជាដើម។
ប្រធានសមាគមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជា និងជានាយកប្រតិបត្តិនៃស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុស្ថាបនា លោកបណ្ឌិត ប៊ុន មុនី មានប្រសាសន៍ថា ការផ្ដល់សេវាកម្មមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុនៅកម្ពុជា មានការកើនឡើងខ្លាំង រួមមានចំនួនស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុកើនឡើង ទំហំប្រាក់កម្ចីកើនឡើងរហូតដល់ ១ពាន់លានដុល្លារ និងប្រជាពលរដ្ឋដែលទទួលបានសេវាកម្មហិរញ្ញវត្ថុ ក៏មានមានកើនឡើងខ្លាំងនាពេលបច្ចុប្បន្ន។
ទោះបីជាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចខ្លាំងគួរឲ្យកត់សម្គាល់យ៉ាងនេះក្ដី ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគនានាបានឲ្យដឹងថា ស្ថានភាពប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងវិស័យដែលចូលរួមកំណើនសេដ្ឋកិច្ច បានធ្លាក់ចុះ ឬអាចរកចំណូលបានតិចជាងឆ្នាំមុន។
ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍វិស័យកសិកម្ម លោកបណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ មានប្រសាសន៍ថា ស្ថានភាពអ្នករស់នៅជនបទ បានចំណាយកាន់តែច្រើនពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ។ ជាក់ស្ដែង គ្រួសារនៅជនបទបានចំណាយជាមធ្យមប្រមាណ ៨លានរៀលក្នុងមួយឆ្នាំ ដើម្បីទទួលបានការរស់នៅសមរម្យ។ នេះមានន័យថា គ្រួសារណាដែលអាចរកចំណូលបានច្រើនជាង ៨លានរៀល គឺចាត់ទុកថាជាគ្រួសារមានជីវភាពធូរធារនៅជនបទ។
លោកបណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ មានប្រសាសន៍បន្ថែមទៀតថា ប្រជាពលរដ្ឋនៅជនបទបានចំណាយកាន់តែខ្ពស់ ប៉ុន្តែចំណូលរបស់គាត់មានការធ្លាក់ចុះ ជាពិសេសតម្លៃស្រូវបានធ្លាក់ចុះ នៅឆ្នាំ២០១២ និង២០១៣ ហើយការចំណាយលើការផលិត ក៏បានកើនឡើងបើធៀបនឹងឆ្នាំមុន ដូចជាតម្លៃជី ប្រេងសាំង និងការចំណាយទៅលើកម្លាំងពលកម្ម។
លោកបណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ បន្ថែមថា តាមរយៈកំណើនសេដ្ឋកិច្ច បានផ្ដល់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនផ្សេងទៀតមានឱកាសចាប់យកការងារក្រៅពីវិស័យកសិកម្មដែរ ដូចជាធ្វើចំណាកស្រុក ឬធ្វើកម្មកររោងចក្រកាត់ដេរជាដើម។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី កម្មករដែលធ្វើការពាក់ព័ន្ធលើវិស័យនេះ បានរាយការណ៍ថា ស្ថានភាពរបស់ពួកគាត់កាន់តែលំបាកពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ។
ប្រធានសហជីពសេរីកម្មករនៅកម្ពុជា លោក ជា មុនី មានប្រសាសន៍ថា ចំនួនកូដកម្ម និងបាតុកម្ម មានការកើនឡើងនៅរយៈពេលបីខែក្នុងឆ្នាំ២០១៣ ធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។ ការតវ៉ារបស់កម្មករនោះ ភាគច្រើនដើម្បីទាមទារលក្ខខណ្ឌការងារ ដើម្បីការរស់នៅសមរម្យ។ បន្ថែមលើនេះ មូលហេតុនៃការធ្វើបាតុកម្ម និងកូដកម្ម កើតឡើងដោយសារកត្តាពីរយ៉ាង។ ទីមួយ ការរើសអើងចំពោះសិទ្ធិសេរីភាព ឬការបញ្ឈប់មេដឹកនាំសហជីព។ ទីពីរ កើតឡើងដោយសារអត្ថប្រយោជន៍ មានន័យថា ការផ្ដល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់កម្មករមិនស្មើភាពគ្នា។ ការតវ៉ាដើម្បីទាមទារលក្ខខណ្ឌការងារ ជាដើម។ លោក ជា មុនី បញ្ជាក់ថា ការតវ៉ានៅឆ្នាំ២០១៣ គឺសភាពធ្ងន់ធ្ងរ ឬមិនដែលកើតមានឡើយ បើធៀបទៅនឹងស្ថានភាពកូដកម្ម និងបាតុកម្មនៅពីរឆ្នាំកន្លងទៅ។
ក្រៅពីបញ្ហានេះ ស្ថានភាពចំណូលរបស់អ្នករងគ្រោះមួយក្រុម ដូចជាអ្នករត់ម៉ូតូឌុប អ្នកធាក់ស៊ីក្លូ អ្នកលក់បន្លែតូចតាចតាមផ្លូវ អ្នករើសអេតចាយ និងកម្មករគ្មានជំនាញ បានអះអាងថា ពួកគាត់ពិបាករកចំណូលដើម្បីរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ នៅពេលទំនិញប្រើប្រាស់មានតម្លៃកាន់តែខ្ពស់។ ទន្ទឹមនឹងកម្ពុជា មានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រមាណ ៧% ក្នុងមួយឆ្នាំ ប៉ុន្តែក្រុមអ្នករងគ្រោះទាំងនោះ បានអះអាងថា ចំណូលរបស់គាត់បានធ្លាក់ចុះយ៉ាងហោចណាស់ ២០% ធៀបនឹងឆ្នាំមុន៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។