"ទំពាំងស្នងឫស្សី" គឺជាសុភាសិតបុរាណខ្មែរមួយក្នុងចំណោមសុភាសិតជាច្រើនទៀតដែលដូនតាខ្មែរក្នុងសម័យមុនៗបានបង្កើតឡើង ដើម្បីទុកជាប្រយោជន៍ដាស់តឿនអប់រំកូនចៅឲ្យដើរតាមគន្លងធម៌ល្អ មានសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ និងចម្រើនរុងរឿងសម្រាប់ជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ។
ពាក្យ "ទំពាំងស្នងឫស្សី" គឺជាន័យប្រៀបធៀបមួយដែលចាស់ទុំលោកដៅជាសំខាន់ទៅលើយុវជនយុវតីកូនចៅជំនាន់ក្រោយ ថាជា "ទំពាំង"។ ចំណែកឯ "ឫស្សី" វិញ គឺសំដៅទៅលើមនុស្សចាស់ ឬជារៀមច្បង។
ឫស្សី និងទំពាំង ទាំងពីរនេះគឺត្រូវការពឹងផ្អែកប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នាទៅវិញទៅមក ពោលគឺថា បើឫស្សីដុះរឹងមាំបានល្អនោះ ទំពាំងក៏អាចដុះធំធាត់លូតលាស់បានល្អទៅតាមឫស្សីដែរ នេះចំពោះន័យធៀប។ ប៉ុន្តែបើចំពោះន័យត្រង់នោះ គឺចាស់ទុំខ្មែរលោកផ្ដោតជាសំខាន់ទៅលើការស្នងត្រកូល ឬការបន្តធ្វើកិច្ចការផងទាំងឡាយរបស់មនុស្សចាស់ជំនាន់មុន។
ចំពោះការស្នងត្រកូល ឬទំពាំងស្នងឫស្សី គេអាចធ្វើទៅបានលុះត្រាតែមនុស្សជំនាន់ក្រោយមានចំណេះវិជ្ជាអ្វីមួយឲ្យពិតប្រាកដនៅក្នុងខ្លួន ទើបគេអាចមានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការស្នងការងារពីមនុស្សជំនាន់មុន ហើយអាចទទួលខុសត្រូវនៅក្នុងសង្គមគ្រួសារតូច និងសង្គមជាតិ។
លោក ជាង សុខា ប្រធានអង្គការកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍ធនធានយុវជន លោកបានមានប្រសាសន៍ថា ទាក់ទងនឹងសុភាសិត "ទំពាំងស្នងឫស្សី" នេះ គឺជាន័យធៀបមួយដ៏មានប្រយោជន៍ ដែលគេគប្បីយកមកពិចារណា ពីព្រោះថា "ទំពាំង ឬយុវជន" ខ្មែរសព្វថ្ងៃនេះ កំពុងប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាលំបាកជាច្រើនដែលមិនសូវរំពឹងថាអាចនឹងដុះលូតលាស់បានល្អទេ។
លោក ជាង សុខា៖ «វាជាការព្រួយបារម្ភដែររឿងហ្នឹង ព្រោះបើយើងក្រឡេកទៅមើលឫស្សី គឺមនុស្សរៀមច្បងយើងហ្នឹង គឺប៉ះពាល់អំពីសង្គ្រាមស៊ីវិលជាច្រើនសម័យកាលរហូតមកដល់សម័យមួយដែលមានឥទ្ធិពលធ្ងន់ធ្ងរ គឺរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យហ្នឹង ដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរទៅដល់ឫស្សីរបស់យើង។ អានេះយើងឃើញតថភាពជាក់ស្ដែង គឺអីចឹង។ ដល់ពេលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរអ៊ីចឹងហើយ ទើបមានឥទ្ធិពលទៅលើទំពាំង (យុវជន) ហ្នឹងដែលធ្វើឲ្យទំពាំងហ្នឹងមិនអាចមានភាពរឹងមាំ ទាំងបញ្ញាស្មារតី ក៏ដូចជាសុខភាព»។
ទាក់ទងនឹងសុភាសិត "ទំពាំងស្នងឫស្សី" លោក សិទ្ធិ ជាមាតាបិតាសិស្សមួយរូបនៅភ្នំពេញ បានមានប្រសាសន៍ប្រាប់ដែរថា សម្រាប់សុភាសិតនេះ គឺចាស់ទុំបុរាណខ្មែរលោកចង់អប់រំដល់មនុស្សទាំងវ័យចាស់ និងទាំងវ័យក្មេង ពោលគឺមនុស្សចាស់ដែលជាដើមឫស្សីនោះ ក៏ត្រូវមានគ្រឹះរឹងមាំ មានបទពិសោធន៍ និងធ្វើជាគំរូល្អ ដើម្បីឲ្យទំពាំងជាកូនចៅប្រឹងដុះលូតលាស់ទៅតាមគំរូល្អរបស់មនុស្សចាស់ដែលជាដើមឫស្សីនោះ។
មាតាបិតាដដែល បានបន្តថា ចំពោះយុវវ័យដែលតាងឲ្យជាទំពាំងសព្វថ្ងៃ គឺមិនសូវបានទទួលគំរូល្អពីមនុស្សចាស់ដែលថាជាឫស្សីនោះប៉ុន្មានទេ ផ្ទុយទៅវិញ ពួកគេកំពុងតែទទួលរងនូវឥទ្ធិពលមិនល្អពីដើមឫស្សី។ តួយ៉ាងដូចជា ឥទ្ធិពលនៃការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយស៊ីសំណូកសូកប៉ាន់ ពិសេសនៅក្នុងវិស័យអប់រំ ដូចជាសូកលុយឲ្យគ្រូនៅក្នុងសាលារៀនសព្វថ្ងៃនេះជាដើម។
លោក សិទ្ធិ៖ «ជាពិសេស កូនខ្ញុំហ្នឹងហើយ គាត់ទៅរៀនរាល់ថ្ងៃ គាត់យកតែលុយទៅបង់ឲ្យគ្រូ ធ្វើឲ្យទំពាំង ឬកុមារហ្នឹង ក៏ដូចយុវវ័យ គឺថាគាត់ទទួលជ្រួតជ្រាបអំពើពុករលួយតាំងពីបឋមសិក្សា។ នេះហើយគេហៅថាទំពាំងហ្នឹងចាប់ផ្ដើមស្អុយតាំងពីតូចហ្នឹងហើយ។ ទំពាំងហ្នឹង វាមានកកិតសំបក វាមានរលួយតិចៗៗ វាជ្រួតជ្រាបតែអំពើមិនល្អហ្នឹងណា ហើយមួយទៀត ពីបញ្ហាបរិយាកាសសង្គម ដូចថាសេពគប់មិត្តភក្ដិ គ្រឿងញៀនគ្រឿងអី អីចឹងទៅណា។ អាហ្នឹង គឺវាទាក់ទងទៅនឹងទំពាំងយើងហើយៗទៅថ្ងៃក្រោយទៅ អ្នកទទួលខុសត្រូវ គឺរដ្ឋាភិបាល»។
ទាក់ទងនឹងសុភាសិត "ទំពាំងស្នងឫស្សី" នេះ អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវផ្នែកបញ្ហាសង្គម បានបញ្ជាក់ថា ឫស្សីដែលគេសំដៅទៅលើមនុស្សចាស់ ឬរៀមច្បងនោះ គឺជាអ្នកជួយផ្ដល់ជីជាតិ និងជួយ និងគាំទ្រសព្វបែបយ៉ាងដល់ទំពាំង ឬមនុស្សជំនាន់ក្រោយ។ ការផ្ដល់ជីជាតិនោះ រួមមានដូចជា ផ្ដល់បទពិសោធន៍ ជួយអប់រំបណ្ដុះបណ្ដាលចំណេះវិជ្ជាទូទៅ និងជំនាញផ្សេងៗ ព្រមទាំងជួយអប់រំទូន្មានផ្នែកសីលធម៌រស់នៅ។ល។
បញ្ជាក់ប្រាប់ពីបញ្ហានេះដែរ យុវជនមួយរូបឈ្មោះ ចៅ ស្រេង នៅខេត្តសៀមរាប បានឲ្យដឹងថា ទំពាំង ឬយុវវ័យសព្វថ្ងៃនេះ ដូចជារូបគេជាដើម គឺពិតជាមិនទាន់អាចស្នងត្រកូលឫស្សី ឬស្នងការងាររបស់មនុស្សចាស់បាននៅឡើយទេ។ បញ្ហានេះ គឺបណ្ដាលមកពីឥទ្ធិពលបរិយាកាសសង្គមដែលមានទម្ងន់ខ្លាំងជាងបរិយាកាសនៅក្នុងគ្រួសារ។
យុវជនរូបនោះបន្តថា យុវជន ឬទំពាំងមួយចំនួនសព្វថ្ងៃនេះ កំពុងតែរៀនសិក្សាស្វែងយល់ពីសង្គមរស់នៅរបស់មនុស្សចាស់ ឬដើមឫស្សី។ ប៉ុន្តែសង្គមមនុស្សចាស់ ឬដើមឫស្សីនោះ ហាក់មិនទាន់បានជួយផ្ដល់ឱកាស ឬជួយខ្នះខ្នែងដល់យុវជន ឬទំពាំងរបស់ខ្លួនឲ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនៅឡើយ។ ជាក់ស្ដែង ដូចជាមានយុវជនខ្លះដែលបានបញ្ចប់ការសិក្សាហើយ ប៉ុន្តែពួកគេមិនអាចរកការងារធ្វើបាន ដោយសារតែខ្វះការជួយគាំទ្រពីមនុស្សចាស់ ឬដើមឫស្សីនោះឯង។
យុវជន ចៅ ស្រេង៖ «បើយើងធ្វើជាឫស្សី យើងត្រូវធ្វើជាឫស្សីដែលមានសមត្ថភាព ជាឫស្សីដែលមានគល់រឹងមាំ ទើបជាឫស្សីគំរូ។ យើងមិនអាចធ្វើជាឫស្សីកំពុកបានទេ។ បើយើងធ្វើជាឫស្សីកំពុក យើងនឹងបានជាទំពាំងមកជាទំពាំងមួយគុម្ពដែលកំពុក»។
បញ្ហាទំពាំងស្នងឫស្សីនេះ គេឃើញមានការចាប់អារម្មណ៍ច្រើនដែរពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋ ជាពិសេសព្រឹទ្ធាចារ្យចាស់ទុំ ដោយលោកលើកឡើងថា ទំពាំង ឬយុវវ័យក្នុងសម័យបច្ចុប្បន្ន អ្នកខ្លះគេខំបណ្ដុះ និងប្រឹងលូតលាស់។ ប៉ុន្តែទំពាំង ឬយុវជនខ្លះមិនបានប្រឹងប្រែងទេ។ ចាស់ទុំដដែលបានបន្ថែមថា ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ បញ្ហានេះគឺជាបន្ទុករបស់ដើមឫស្សី ឬមនុស្សចាស់ ពិសេសឫស្សីរាជរដ្ឋាភិបាល ត្រូវតែស្វែងរកវិធីសាស្ត្រណាមួយ ដើម្បីជួយជំរុញបណ្ដុះទំពាំងយុវវ័យរបស់ខ្លួនឲ្យទទួលបានផលល្អ។
លោក ជាង សុខា ប្រធានអង្គការកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍ធនធានយុវជន លោកបានមានប្រសាសន៍ពីបញ្ហានេះដែរថា ឫស្សី ឬរៀមច្បង ពិតជាអ្នកទទួលខុសត្រូវក្នុងការជួយបណ្ដុះទំពាំងយុវវ័យ ពីព្រោះនៅពេលខាងមុខនេះ កម្ពុជា នឹងស្ថិតនៅក្នុងតំបន់តែមួយនៃប្រទេសអាស៊ាន ដូច្នេះប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់នៅក្នុងតំបន់នោះ នឹងមានការប្រកួតប្រជែងទីផ្សារការងារ។ លោកបានបន្តថា បើទំពាំង ឬយុវវ័យកម្ពុជា មិនមានធនធានចំណេះដឹងខ្ពង់ខ្ពស់ទេនោះ គឺជាបញ្ហាប្រឈមនឹងភាពគ្មានការងារធ្វើកាន់តែខ្លាំងសម្រាប់សង្គមកម្ពុជា។
លោក ជាង សុខា៖ «នៅពេលដែលធ្វើសមាហរណកម្មធនធាន ឬក៏ប្រជាពលរដ្ឋក្នុង ១០ប្រទេសហ្នឹង (អាស៊ាន) វាក្លាយទៅជាប្រជាពលរដ្ឋតំបន់។ អីចឹង ប្រជាពលរដ្ឋតំបន់វាត្រូវតែស្ថិតនៅក្នុងស្តង់ដារមួយដែលមនុស្សអាចធ្វើការនៅក្នុងតំបន់បាន ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងគំនិតដែលថា សហគមន៍តែមួយ ទស្សនៈវិស័យតែមួយ ជោគវាសនាតែមួយនោះ។ អីចឹង បើសិនជាបច្ចុប្បន្ននេះយើងមើលឃើញគម្លាតនៃសេដ្ឋកិច្ច គម្លាតនៃចំណេះដឹងរវាងប្រទេសទាំង១០ហ្នឹង វាខុសគ្នាថា តើវាអាចឆ្លើយតបទៅនឹងបំណងប្រាថ្នារបស់ថ្នាក់ដឹកនាំ ឬក៏រដ្ឋាភិបាលរបស់ប្រទេសទាំង១០បានដែរឬទេ?»។
លោកបានបញ្ជាក់ទៀតថា សង្គមជាតិខ្មែរសព្វថ្ងៃ គប្បីនាំគ្នាពិចារណាអំពីបញ្ហាទំពាំងស្នងឫស្សីនេះ ហើយរួបរួមគ្នាជួយគាំទ្រផ្ដល់ជំនាញចំណេះដឹងឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមក ពិសេសក្នុងនោះយុវជន ឬទំពាំងក៏ត្រូវតែប្រឹងប្រែងបង្កើនសមត្ថភាពចំណេះដឹង ឬដុះដោយខ្លួនឯងផងដែរ ទើបអាចទទួលបាននូវធនធានមួយប្រកបដោយនិរន្តរភាពយូរអង្វែង៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។