Nhân một cuộc nghiên cứu quốc tế mới đây đề cập đến mức ô nhiễm tại các thành phố trọng điểm của Việt Nam, biên tập viên Nhã Trân trình bày về hiện trạng ô nhiễm không khí tại Hà Nội và Sài Gòn.
Ô nhiễm bụi
Khảo sát của ORC Worldwide, một công ty tư vấn về các vấn đề liên quan đến nhân lực và việc làm nh ư an toàn môi sinh, cho biết Sài Gòn và Hà Nội thuộc 20 thành phố có môi trường làm việc kém nhất thế giới, m à một trong các lý do là vì ô nhiễm không khí.
Kể chi tiết, Sài Gòn đứng thứ 9 còn Hà Nội đứng thứ 11 toàn thế giới, và ô nhiễm không khí ở thủ đô cũng như ở trung tâm kinh tế lớn nhất của Vi ệt Nam bị kể là trầm trọng.
Ô nhiễm môi trường tại Việt Nam là một sự thật… Ngoài ra về chuyện bụi bậm thì không chỉ riêng nước ngoài phàn nàn, mà người trong nước cũng rất lấy làm khó chịu.
GS Tương Lai
Công bố của ORC Worldwide không gây ngạc nhiên cho những người lâu nay theo dõi và quan sát tình trạng ô nhiễm ở hai thành phố lớn hàng đầu của cả nước, vì kết quả nghiên cứu này phù hợp với những kết quả khảo sát khác của quốc tế về cùng vấn đề trong thời gian gần đây.
Mùa hè 2008 Ngân hàng Thế giới (World Bank) trong một báo cáo về ô nhiễm môi sinh cho biết Sài Gòn và Hà Nội đứng đầu Việt Nam về các loại ô nhiễm, kể cả ô nhiễm không khí.
Mùa xuân cùng năm, LHQ sau một khảo sát về vấn đề môi sinh quy tụ gần 400 khoa học gia quốc tế, cho hay hai thành phố này dẫn đầu Châu Á về mức ô nhiễm bụi.
Cùng thời điểm ấy Viện Công nghệ Á Châu, qua một cuộc hội thảo về không khí vùng Đông Nam Á, cảnh báo rằng độ ô nhiễm không khí ở Sài Gòn và Hà Nội đã đến mức nghiêm trọng.
Năm 2006 một hội nghị quốc tế về môi trường, tổ chức ở Thụy Sĩ, liệt Việt Nam vào quốc gia có môi sinh tệ nhất khu vực Đông Nam Á.
Người dân phải tự bảo vệ
Trong khi quốc tế có các đánh giá vừa kể, Hà Nội mới bắt đầu nhận diện được sự ô nhiễm tại hai thành phố trọng điểm của cả nước thời gian sau này, với thừa nhận của Cục Bảo vệ Môi trường hồi năm 2007, rằng ô nhiễm bụi là một vấn đề nghiêm trọng của Việt Nam.
Nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Xã hội Việt Nam, giáo sư Tương Lai, thì xác nhận với Đài Á Châu Tự Do mới đây:
“Ô nhiễm môi trường tại Việt Nam là một sự thật… Ngoài ra về chuyện bụi bậm thì không chỉ riêng nước ngoài phàn nàn, mà người trong nước cũng rất lấy làm khó chịu.”
Bây giờ Sài Gòn khói và bụi lắm. Ra đường phải mang khẩu trang để tự bảo vệ mình chứ không có cách nào khác. Không đeo khẩu trang thì bị ho, bị viêm mũi.
Cư dân Sài Gòn
Những năm gần đây người Việt trong cũng như ngoài nước, và ngay cả những du khách ngoại quốc, đối tượng chịu tác động trực tiếp hậu quả của ô nhiễm môi trường, đã nhận thức được tình trạng ô nhiễm tại Sài Gòn và Hà Nội.
Một cư dân Sài Gòn: "Bây giờ, cũng như lâu nay, Sài Gòn khói và bụi lắm. Ra đường phải mang khẩu trang để tự bảo vệ mình chứ không có cách nào khác. Không đeo khẩu trang thì bị ho, bị viêm mũi."
Không ngoài ý kiến của người Sài Gòn, một người Hà Nội lên tiếng: “Thành phố này không khí bây giờ ô nhiễm. Chính phủ tuy vậy chẳng có biện pháp nào.”
Ô nhiễm không khí ở Sài Gòn và Hà Nội không chỉ làm khổ người dân trong nước mà còn làm khổ cả kiều bào về thăm quê hương cũng như làm nản lòng chẳng ít du khách ngoại quốc.
Người Việt ở nước ngoài, dù chỉ một lần ghé thủ đô và trung tâm kinh tế của Việt Nam, cũng nhận ra sự ô nhiễm không khí khá trầm trọng tại hai nơi này.
Người ngoại quốc thì có những bài viết trên báo chí nước ngoài, than phiền về tình trạng khói và bụi ở Việt Nam, đôi khi còn kèm theo tuyên bố sẽ không trở lại du lịch chốn đó.
Opens in new windowBạn nghĩ gì về môi trường sống ở Việt Nam? Hãy gửi đến Ban Việt Ngữ ý kiến của Bạn email: vietweb@rfa.org; hoặc cùng tham gia thảo luận tại <br/> <a href="http://www.rfavietnam.com/" target="new">Trang blog Ban Việt ngữ RFA</a>
Sức khỏe cộng đồng?
Ô nhiễm không khí tại hai thành phố quan trọng và đông dân nhất Việt Nam đã dẫn đến những hậu quả nào? Hàng ngàn ca tử vong hoặc ca bệnh từng được xác nhận có nguyên nhân là những chất độc hại dầy đặc trong không khí như CO, SO 2, benzene, bụi mịn v.v…
Tổ chức Y tế Thế giới WHO hồi năm 2007 cho biết hằng năm Việt Nam có trung bình 16,000 người thiệt mạng vì ô nhiễm không khí. Bộ Y tế Việt Nam thì nói số người bị mắc những chứng bệnh về hô hấp lên đến cả ngàn.
Nguyên nhân chính của ô nhiễm không khí tại Sài Gòn và Hà Nội, theo các nghiên cứu về môi trường, gồm khí thải nhiên liệu do hoạt động giao thông và kế đến là hoạt động kỹ nghệ của các nhà máy sản xuất.
Vấn đề đã đuợc nhận diện tuy nhiên đến nay chưa một biện pháp nào được thực thi ở Việt Nam hầu giải quyết tình trạng ô nhiễm đó. Nhiều chuyên gia môi trường của quốc tế cũng như của Việt Nam đã nhận thấy điều này. Ngân hàng Thế giới khu vực TBD hồi năm 2007 cho rằng Việt Nam cần chú trọng việc giám sát ô nhiễm trong lãnh vực kỹ nghệ, và phân công minh bạch trách nhiệm của các cơ quan giám sát về ô nhiễm môi trường.
Chương trình Không khí sạch Việt Nam - Thụy Sĩ cùng năm ấy lên tiếng qua báo chí trong nước rằng nếu hành động ngay, Việt Nam sẽ có đủ thời gian để tránh các hậu quả nghiêm trọng của ô nhiễm không khí. Chẳng hạn, chính phủ chỉ cho phép sử dụng nhiên liệu sạch trong kỹ nghệ sản xuất và giao thông, đồng thời xử phạt những hành vi gây ô nhiễm môi trường.
Có cùng suy nghĩ này, nguyên viện trưởng Viện Khoa học Xã hội Việt Nam mới đây nói với đài Á Châu Tự Do:
Vấn đề ô nhiễm ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của dân chúng. Vì thế nhà cầm quyền phải có nhiều cố gắng để thực hiện được cuộc sống của người dân tập trung ở những đô thị lớn như Sài Gòn và Hà Nội.
Nguyên viện trưởng Viện Khoa học Xã hội VN
“Vấn đề ô nhiễm ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của dân chúng. Vì thế nhà cầm quyền phải có nhiều cố gắng đ ể thực hiện được cuộc sống của người dân tập trung ở những đô thị lớn như Saigon và Hà Nội.”
Ô nhiễm không khí tác hại rõ rệt và nghiêm trọng đến môi trường sống, quan trọng nhất là đến sức khỏe con người. Không chỉ giới chuyên gia môi sinh mà nhiều kinh tế gia lâu nay vẫn cảnh giác Việt Nam rằng bảo vệ môi trường là điều không thể bỏ qua trong tiến trình phát triển kinh tế.
Đáp ứng của chính phủ trước yêu cầu khắc phục vấn đề ô nhiễm tại các thành phố kinh tế quan trọng như Hà Nội và Sài Gòn nếu không tích cực hơn trong thời gian tới hẳn sẽ góp phần gia tăng những hiểm họa lâu dài cho người dân và xã hội Việt nam nói chung.