Trà Mi, phóng viên đài RFA
Trong chương trình hôm nay Bác sĩ Trần Văn Sáng, hiện đang hành nghề tại Hoa Kỳ, sẽ giúp chúng tôi trả lời một số thư từ thắc mắc về sức khoẻ của quý thính giả khắp nơi gửi về trong thời gian qua.
Bệnh tiểu đường loại 2
Trà Mi : Xin cảm ơn Bác Sĩ rất nhiều đã dành thời gian giúp chúng tôi trả lời thắc mắc của quý thính giả Đài RFA. Trước tiên là thư của thính giả Trường Giang ở Việt Nam hỏi về trường hợp bệnh tiểu đường loại 2.
Trong e-mail thính giả này có gửi kèm các thông tin về bện trạng của ông, xin Bác Sĩ cho biết ý kiến về kết quả xét nghiệm cũng như các loại thuôc điều trị như đã được kê trong toa, thưa Bác Sĩ.
Bác sĩ Trần Văn Sáng : Chúng tôi cũng chỉ cho biết ý kiến về các kết quả này mà thôi, chứ thực sự ở cương vị một thầy thuốc thì chúng tôi cũng không có ý can thiệp vào quyết định của một thầy thuốc khác trong vấn đề chữa bệnh. Thành thử xin anh bệnh nhân này hiểu ý cho.
Thực sự thì việc chẩn đoán bệnh tiểu đường loại 2 là đúng vì đây là loại tiểu đường xảy ra ở người lớn tuổi, người ta gọi là loại 2, để phân biệt với loại 1 thường xảy ra ở người trẻ tuổi.
Ở người lớn tuổi thường thường do nguyên nhân chính là sự sản xuất kích thích tố (hormon) Insulin từ tuyến tuỵ (còn gọi là lá mía, pancreas) không đủ để thoả mãn nhu cầu tiêu hoá chất đường trong cơ thể. Khi lớn tuổi nếu sử dụng lượng đường cao, đặc biệt những chất chứa nhiều carbohydrid (phát xuất từ chất đường, chất ngọt, tinh bột), thì rất dễ bị bệnh này.
Thiết nghĩ cách chữa bệnh tốt nhất là nghiên cứu về cách ăn uống, đó là cách giải quyết trước hết giúp cho cơ thể trở lại hoạt động bình thường theo lứa tuổi, tức là phải kiêng ăn, phải năng tập thể dục để tiêu hoá lượng đường hay các loại carbohydrid, cũng như để cho cơ thể khỏi phải sử dụng các loại thuốc.
Thiết nghĩ cách chữa bệnh tốt nhất là nghiên cứu về cách ăn uống, đó là cách giải quyết trước hết giúp cho cơ thể trở lại hoạt động bình thường theo lứa tuổi, tức là phải kiêng ăn, phải năng tập thể dục để tiêu hoá lượng đường hay các loại carbohydrid, cũng như để cho cơ thể khỏi phải sử dụng các loại thuốc.
Những loại thuốc mà chúng tôi thấy sách kê ra đó có những loại Diamicron là loại giúp tuyến tuỵ sản xuất thêm chất Insulin để giúp cơ thể tiêu thụ chất đuờng mà thôi, thì đây là loại thuốc sừ dụng được, nhưng điều quan trọng nhất lá phải kiêng ăn và phải theo dõi, phải đo lượng đường mỗi ngày, buổi sáng trước khi ăn và thường thường 2-3 tiếng đồng hồ sau khi ăn, để xem mức độ thuốc có giúp cơ thể mình được nhiều hay không.
Còn những loại thuốc khác thì thực sự không liên hệ gì trong vấn đề tiểu đường. Đây là một loại chất chống lão hoá, giúp cho trí nhớ, giúp cho cơ thể. Thực sự ở liều nhỏ này thì thiết nghĩ không có phản ứng phụ gì và có thể sử dụng được.
Còn vấn đề có khả năng bị đầu độc bằng hoá chất nào đó hay không, thực sự tôi không nghĩ là anh bị đầu độc, mà thực sự đây là một tiến trình thường xảy ra ở người lớn tuổi tại vì mình sử dụng quá nhiều số lượng thực phẩm, đặc biệt là các chất ngọt hay chất tinh bột, ngay cả gạo nữa, quá mức mà cơ thể không thể sử dụng được hết.
Ví dụ một người lao động bình thường chỉ cần khoảng 1.800 tới 2.000 calori một ngày, tức là tất cả những thực phẩm mình ăn vào thì nó sản xuất ra một dạng năng lượng là calori từ chất đường, chất mỡ, hay chất thịt. Và khi lượng thực phẩm mình ăn vào nhiều hơn mức mà cơ thể cần thì nó sinh ra bệnh. Đó là gánh nặng cho tuyến tuỵ vì tuyến tuỵ phải sản xuất Insulin nhiều hơn để tiêu hoá các chất đường đó.
Điều thứ hai ở người lớn tuổi là cơ thể không dung nạp được chất đường nên sự vận động của cơ thể sẽ giúp cho cơ thể tiêu hoá được chất đường dễ dàng hơn, do đó việc chữa bệnh dễ hơn, tránh được tình trạng phải sử dụng thuốc lâu dài.
Bệnh tràn dịch màng phổi
Trà Mi : Xin cảm ơn Bác Sĩ rất nhều. Và thư e-mail của thính giả tên anh Đài cũng từ Việt Nam thắc mắc về bệnh tràn dịch màng phổi. Nhân đây Trà Mi cũng xin được mời Bác Sĩ trình bày thêm về căn bệnh này tương đối phổ biến ở Việt Nam. Trước nhất, thưa Bác Sĩ thế nào là bệnh tràn dịch màng phổi ạ?
Bác sĩ Trần Văn Sáng : Tràn dịch màng phổi là một tình trạng có sự xuất hiện của những chất dịch hay còn gọi là chất lỏng trong màng phổi. Màng phổi là cái màng bao bọc lá phổi. Ta có hai lá phổi hai bên và lá phổi giống như một quả bong bóng căng lên và xệp xuống tuỳ theo lượng không khí mà ta hít vào hay thở ra.
Màng phổi có hai lớp, một lớp sát lồng ngực và một lớp nằm sát bao bọc lá phổi. Thường thường giữa hai màng phổi không có một chất nước nào cả. Chỉ có một loại dịch đặc biệt để giữ hai màng phổi này áp sát vào nhau. Mỗi lần lá phổi nở to ra hay co rút vào mà có sự xuất hiện của một chất nước, hay chất dịch, thì người ta gọi là tràn dịch màng phổi.
Người bị tràn dịch màng phổi do sưng phổi thường có những triệu chứng cấp tính như sốt cao, bị ho, ho có đàm hay có thể ho ra máu, và thường đau phía lồng ngực bên có bệnh. Sau thời gian bị như vậy mà không được chữa đúng cách thì biến chứng đầu tiên của sưng phổi là tràn dịch màng phổi xảy ra rất nhanh và bệnh nhân thường rất đau.
Trà Mi : Các nguyên nhân nào gây nên bệnh này, thưa Bác Sĩ?
Bác sĩ Trần Văn Sáng : Có rất nhiều nguyên nhân. Tại Việt Nam, nguyên nhân thường gặp nhất là bệnh lao phổi. Nguyên nhân thứ hai là do sưng phổi. Nguyên nhấn thứ ba là do ung thư phổi. Đó là các nguyên nhân chính. Ngoài ra có những nguyên nhân như trường hợp ống dưỡng chấp bị tổn thương, dịch rỉ vào khoang màng phổi, gây ra tràn dịch dưỡng chấp ở màng phổi. Hoắc các loại virus hay nấm cũng có thể gây ra bệnh tràn dịch màng phổi.
Triệu chứng
Trà Mi : Thưa Bác Sĩ, những triệu chứng nào giúp mình nhận biết căn bệnh này ạ?
Bác sĩ Trần Văn Sáng : Người bị tràn dịch màng phổi do sưng phổi thường có những triệu chứng cấp tính như sốt cao, bị ho, ho có đàm hay có thể ho ra máu, và thường đau phía lồng ngực bên có bệnh. Sau thời gian bị như vậy mà không được chữa đúng cách thì biến chứng đầu tiên của sưng phổi là tràn dịch màng phổi xảy ra rất nhanh và bệnh nhân thường rất đau.
Nguyên nhân thứ hai đó là vấn đề có thể bị lao. Nguyên nhân bị lao rất phổ biến ở Việt Nam. Bệnh lao là thứ bệnh thường không đột phát tức thời. Người bệnh không có ho nhiều, không bị sốt cao, nhưng sức khoẻ của người bệnh suy sụp nhanh chóng.
Họ có những cơn sốt nhẹ về chiều, ăn uống không ngon, và có những cơn ho thường kéo dài về chiều hay về đêm. Có thể sẽ không có đàm nhiều, không có máu nhiều. Sau đó, nếu không được chữa trị thì người bệnh có thể gặp biên chứng là tràn dịch màng phổi, mà đặc biệt là do lao.
Thường dịch màng phổi do lao thì nó không có xảy ra tình trạng cấp tính nhưng chậm và từ từ, và người bệnh thấy bị đau ngực một bên, hơi khó thở, v.v. và sức khoẻ ngày càng suy sụp, kém ăn và rất là khó ngủ, vì khó thở và vì lao. Đó là nguyên nhân thường gặp.
Cuối cùng là tràn dịch do ung thư thì thường thường cũng xảy ra như là bệnh lao, nhưng đặc biệt trang dịch màng phổi do ung thư thì không có sốt về chiều. Người bệnh thường sụt cân. Nguyên nhân của ung thư phổi thưòng xảy ra nơi người hút thuốc lá nhiều năm.
Có 3 loại chính mà một thể loại do vi trùng gây ra sưng phổi để gây ra biến chứng là tràn dịch màng phổi. Trong trường hợp này cần sử dụng các loại kháng sinh và thường bệnh nhân có thể khỏi bệnh. Chỉ có một di chứng có thể xảy ra là nếu bị tràn dịch màng phổi thì sau khi chữa xong màng phổi trở nên dày và đôi khi có biến chứng là hơi trở ngại cho khả năng thở về sau này.
Còn những nguyên nhân hiếm khác thì chúng ta không có thì giờ để thảo luận ở đây.Nhưng trực tiếp đi vào câu hỏi của anh Đài như diễn tả trong thư của anh thì tôi thấy nguyên nhân có thể do sưng phổi làm biến chứng.
Còn câu hỏi làm cách nào để biết mình mắc bệnh lao thì đôi khi về phương diện lâm sàng là khó biết tại vì để tìm được vi trùng lao trong bệnh tràn dịch màng phổi do lao đôi khi cần phải cấy chất dịch trong màng phổi rồi chờ một thời gian khoảng 4-6 tuần lễ để xem vi trùng lao có xuất hiện trên môi trường cấy hay không.
Và trong một số trường hợp xét nghiệm như vậy cũng có thể không tìm thấy vi trùng lao. Khi đó lại phải sử dụng một phương pháp khác, túc là dùng cách thử nghiệm màng phổi tức dùng một dụng cụ đặc biệt đưa vào phổi đễ lấy một mẩu nhỏ trong màng phổi để có thể tìm ra sự xuất hiện của vi trùng hay dấu hiệu viêm tưong ứng với nguyên nhân là do vi trùng lao mà ra.
Ngoài ra nếu không có đủ điều kiện làm sinh thiết thì thường nếu tràn dịch do lao, nếu sử dụng các loại kháng sinh thông thường thì người bệnh sẽ bị trở lại và bệnh sẽ tiếp tục tiến triển. Trên đây là những cách mà người thầy thuốc có thể dựa vào để biết thực sự nguyên nhân tràn dịch màng phổi không phải là do vi trùng thường mà có thể là do vi trùng lao. Chúng ta có thể dựa trên những xét nghiệm và theo dõi bệnh nhân để có thể biết được người bệnh đó có bị lao hay không.
Còn câu hỏi của anh Đài là kết quả viêm phế quản mang dưong tính nhưng kết quả đờm lại âm tính, thì điều đó thường xảy ra lắm vì ở Việt Nam đa số người Việt chúng ta đều có tiếp xúc với vi trùng lao, nhưng nó không có cơ hội phát triển gây bệnh mà thôi.
Thưa anh, nếu thử phản ứng mentu thì phản ứng mentu chỉ có nghĩa là trước đó bệnh nhân có tiếp xúc với vi trùng lao, nhưng thực sự vi trùng lao ở trong giai đoạn tiềm ẩn trong cơ thể và biết là có sự tiếp xúc với vi trùng lao trước đây. Thực ra nó cho kết quả là mentu dương tính chứ không có nghĩa là người bệnh bị bệnh lao.
Đó là điều cần nhớ bởi vì nếu thử tất cả người khoẻ mạnh ở Việt Nam thì phần lớn nơi người khoẻ mạnh đó cũng có kết quả mentu dưong tính.
Còn kết quả đờm âm tính thực sự tôi nghi người bệnh họ có đàm đôi khi họ bị tràn dịch màng phổi nhưng thực sự họ không có nhiều đàm, hay cách lấy đàm đôi khi không đúng, thành ra kết quả có thể là âm tính.
Nếu bệnh của anh thấy không thuyên giảm mà lại con bị sụt ký và có những triệu chứng liên hệ như là sốt về chiều, ăn không được ngon thì tôi nghĩ là anh nên trở lại bác sĩ điều trị hay là các trung tâm điều trị chuyên về lao để được thử nghiệm thêm như là tôi đã nói trước đây.
Khả năng điều trị dứt điểm
Về cách phòng ngừa bệnh này thực sự chúng ta phải để ý triệu chứng sốt, đau ngực, khó thở. Cần phải nên đi khám bệnh sớm để có thể tìm ra bệnh sớm. Đó là cách duy nhất để có thể tránh được những di chứng tệ hại về sau bởi hậu quả của bệnh tràn dịch màng phổi.
Trà Mi : Xin hỏi Bác Sĩ về các phưong pháp điều trị đối với bệnh tràn dich màng phổi hiện nay thì có khả năng điều trị dứt điểm hay không?
Bác sĩ Trần Văn Sáng : Có 3 loại chính mà một thể loại do vi trùng gây ra sưng phổi để gây ra biến chứng là tràn dịch màng phổi. Trong trường hợp này cần sử dụng các loại kháng sinh và thường bệnh nhân có thể khỏi bệnh. Chỉ có một di chứng có thể xảy ra là nếu bị tràn dịch màng phổi thì sau khi chữa xong màng phổi trở nên dày và đôi khi có biến chứng là hơi trở ngại cho khả năng thở về sau này.
Còn tràn dịch màng phổi do lao cũng có thể chữa hết được bằng cách phối hợp thuốc mà hiện nay có nhiều loại thuốc rất là hiệu quả có thể chữa tràn dịch do lao phổi. Di chứng còn lại vẫn là khả năng của phổi bị giới hạn bởi vì màng phổi sau thời gian bị bệnh có thể bị dày lên làm hạn chế khả năng co dãn của phổi bên đó.
Còn điều khó nhất hiện nay là tràn dịch mang phổi do ung thư. Muốn biết nguyên nhân thì cần phải tìm ra loại ung thư. Ung thư nguyên phát tức là phát xuất từ phổi, ung thư thứ phát tức là do ung thư từ nơi khác đưa đến, như ung thư bao tử, ung thư gan, ung thư ruột, v.v.
Hiện nay chúng ta vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn trong việc chữa tràn dịch màng phổi do ung thư vì khi phổi bị tràn dịch thì có nghĩa là tế bào ung thư đã tràn ra nhiều nơi trong cơ thể, kể cả màng phổi nữa. Thành thử cách chữa trị thường là tạm thời lấy nước ra để giúp cho bệnh nhân dễ thở và tập trung trị liệu bằng hoá chất đôi với nguyên nhân gây ra ung thư nguyên phát. Trà Mi : Thưa Bác Sĩ, về cách ăn uống nghỉ ngơi đối với bệnh nhân trong thời gian điều trị thì có những điều gì cần lưu ý ạ?
Bác sĩ Trần Văn Sáng : Trong cả 3 loại này thì người bệnh thường không ăn được nhiều và có thể đưa tới tình trạng suy giảm dinh dưỡng. Trong trường hợp này ngoài vấn đề giúp cho họ có thể ăn được đầy đủ dinh dưỡng, đôi khi người bệnh cần phải thêm các loại sinh tố, ăn thêm những loại trái cây tươi, đặc biệt là vitamin C như trong nước cam tươi, bưởi, chanh, v.v. để giúp cơ thể có đủ sức đề kháng để chống bệnh và giúp cho sự hồi phục nhanh hơn.
Phương cách phòng tránh
Trà Mi : Thưa Bác Sĩ, có phương cách nào phòng tránh bệnh tràn dịch màng phổi này không? Xin Bác Sĩ một vài lời khuyên.
Bác sĩ Trần Văn Sáng : Về cách phòng ngừa bệnh này thực sự chúng ta phải để ý triệu chứng sốt, đau ngực, khó thở. Cần phải nên đi khám bệnh sớm để có thể tìm ra bệnh sớm. Đó là cách duy nhất để có thể tránh được những di chứng tệ hại về sau bởi hậu quả của bệnh tràn dịch màng phổi.
Còn cách phong ngừa những chứng bênh như lao phổi, hay tràn dịch màng phổi do vi trùng, ta phải cẩn thận, tránh phí sức nhiều, không được thức khuya nhiều, không hút thuốc lá nhiều, nghỉ ngơi đầy đủ, ăn uống đầy đủ dinh dưỡng để bồi hoàn lại sự tiêu hao của cơ thể trong khi mình phải vận động.
Còn vấn đề ngừa bệnh lao thì mỗi khi bệnh nhân có ho thì nên che miệng lại để tránh truyền mầm bệnh qua không khí. Người săn sóc bệnh nhân cũng nên mang khẩu trang để tránh lây bệnh qua đường hô hấp. Đó là điều thứ nhất thật đơn giản mà ta có thể làm được để tránh bệnh.
Trà Mi : Chúng tôi xin chân thành cảm ơn Bác Sĩ đã dành thời gian cho chương trình hôm nay.
Chuyên mục Sức Khoẻ va Đời Sống tuẫn này xin dừng lại nơi đây và hẹn gặp lại quý vị vào sáng Thứ Sáu tuần sau. Trà Mi kính chào.
Thông tin trên mạng:
- CHỮA TRỊ BỆNH TIỂU ĐƯỜNG BẰNG THỰC PHẨM RAU ĐẬU