Bệnh hoang tưởng trong xã hội Việt Nam

Gần đây, trên báo chí, xuất hiện một số lời tuyên bố gây ngạc nhiên cho người đọc vì chúng vượt xa so với hiện trạng và khả năng của vấn đề. Tình hình ấy đựơc một số Blogger lên tiếng báo động.

Hoang ngôn…

Một nhân vật được nhắc đến là ông Nguyễn Xuân Kiên, tiến sĩ, Viện trưởng Viện chiến lược phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam và Đông Nam Á với câu phát biểu “Với tiềm năng sẵn có của các doanh nghiệp hiện nay, chỉ 20 -30 năm nữa, Việt Nam sẽ là một trong 20 nền kinh tế lớn nhất thế giới. 40 năm nữa, Việt Nam sẽ đứng trong top 15 nền kinh tế lớn nhất thế giới” (trích từ bài phỏng vấn đăng trên trang bee.net.vn ngày 5.10). Blogger-nhà báo Trương Duy Nhất viết trong bài “Nói không biết dị”:

"Không bi ết ông ti ến sĩ Vi ện tr ưởng có đ ọc đ ược nh ận đ ịnh này c ủa t ổ ch ức ngân hàng Th ế gi ới WB: tính đ ến năm 2009, Vi ệt Nam t ụt h ậu t ới 51 năm so v ới Indonesia, 95 năm so v ới Thái Lan và 158 năm so v ới Singapore".

Một blogger khác viết trên trang 4thcafe.wordpress.com của mình:

"Hi ện nay, GDP c ủa Vi ệt Nam – t ạm l ấy tròn s ố – là $70 t ỷ. Đ ể vào đ ược top 20 c ủa th ời đi ểm hi ện nay thì t ổng s ản ph ẩm qu ốc n ội ph ải v ượt m ức $500 t ỷ (Indonesia đ ứng th ứ 20, GDP kho ảng $514 t ỷ – theo m ột vài ngu ồn tham kh ảo). Ti ếp đó, mu ốn lên top 15 thì ph ải qua ng ưỡng $1000 t ỷ (t ương đ ương GDP n ước Úc hi ện nay).

Gi ả s ử c ả hai ch ục n ền kinh t ế hàng đ ầu kia ng ừng tăng tr ưởng trong hai th ập k ỷ liên t ục thì Vi ệt Nam s ẽ ph ải tăng tr ưởng h ơn 700% trong th ời gian đó m ới mong vào đ ược top 20, t ức là m ỗi năm ph ải tăng tr ưởng trên 10%(*)"

Blogger này đặt câu hỏi:

“Bạn có tin là Việt Nam sẽ tăng trưởng đủ nhanh và bên vững để vươn lên vị trí cao như vậy không – trong khi nền tảng kinh tế của chúng ta hầu như chưa có gì đáng kể so với thế giới?

Và ngay cả khi chúng ta vào top 20 thật thì bạn có tin là mức sống của người dân Việt Nam sẽ cao hơn so với các nước khác không? Hãy nhớ rằng Mỹ có GDP tới hơn $14.000 tỷ (hơn cả EU cộng lại) nhưng GDP per capita thì thua xa công quốc Liechtenstein vốn chỉ có hơn 35.000 dân (dân số Mỹ hiện nay là trên 300 triệu).

Nếu cứ tiếp tục lao theo những chỉ số bề ngoài và những danh tiếng hão huyền này thì Việt Nam có lẽ chẳng còn có tên trên bản đồ thế giới vào năm 2040”.

Tác giả Hoàng Ngọc Cần trong “Thư ngỏ cùng Bee.net.vn” đăng trên trang bauxite Vietnam không chỉ băn khoăn về bản thân ông tiến sĩ mà còn đặt vấn để cả cái viện của ông này:

"Qu ả th ật, khi đ ọc tên cái vi ện do TS Kiên thành l ập, tôi th ấy cái s ự "đ ại ngôn" nh ư ông Nguy ễn D ương nh ận xét đã tr ở thành m ột th ể tâm th ần hoang t ưởng vì "s ứ m ệnh" c ủa vi ện là nghiên c ứu chi ến l ược trên c ả hai bình di ện kinh t ế và xã h ội không nh ững cho Vi ệt Nam mà c ả Đông Nam Á n ữa. Ghê không? Không bi ết các c ơ quan qu ản lý khoa h ọc và qu ản lý báo chí có bi ết chuy ện này chăng?"

Tuy nhiên, blogger Nguyễn Văn Phú trong bài viết “Không có “lề phải” cũng chẳng có “lề trái” lại có quan điểm khác:

"Nếu bình tĩnh một chút, chắc nhiều người sẽ nhận ra đây không phải là "phát kiến" gì vĩ đại của ông Kiên cả. Nó là một trong những kết luận của một nghiên cứu cách đây mấy năm của Goldman Sachs (có thể tham khảo ở đây ). Thậm chí, Goldman Sachs còn nói ghê hơn kia: GDP của Việt Nam vào năm 2025 dự báo đứng thứ 17 và năm 2050 đứng thứ 15 trên toàn thế giới. Tôi nhớ lúc đó báo chí Việt Nam cũng bàn tán nhiều về chuyện này ví dụ như ở đây .

Lỗi của ông Kiên là (1) nói mà không trích nguồn; (2) đưa ra một nhận định không ăn nhập gì đến nội dung được phỏng vấn; (3) không cập nhật thông tin về các phản bác nghiên cứu của Goldman Sachs”

Trên truyền thông nhà nước

Không chỉ riêng cá nhân nhiều vị có chức có quyền của Việt Nam, dường như cả xã hội Việt Nam cũng đang bị hoặc tự ru ngủ trong những lời lẽ có cánh, những thành tích ảo… Ngay trên báo chí của nhà nước Việt Nam người ta cũng thường bắt gặp những cách giật tít, đưa tin, sử dụng ngôn từ hay kết luận vấn đề một cách rât “lạc quan”.

Nguyễn Đình Đăng trong bài “Chuyên nghiệp… nghiệp dư và cách đưa tin mập mờ” đăng trên trang talawas nhận xét về bài phỏng vấn giáo sư – tiến sĩ Trần Thu Hà, nguyên Giám đốc Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam của báo Thể thao & Văn hoá số ra ngày thứ Bảy 03/10/2009 trước cách đưa tin và kết luận của báo này: “Việt Nam có nền âm nhạc cổ điển đứng đầu khu vực” (!). Tác già Nguyễn Đình Đăng viết:

"Đây không ph ải là l ần đ ầu tiên ng ười vi ết bu ộc ph ải… đ ộng phím gõ v ề cách đ ưa tin nh ập nh ằng c ủa m ột s ố t ờ báo trong n ước. Trong bài "Đ ừng coi th ường đ ộc gi ả" ng ười vi ết cũng đã đ ề c ập t ới tình tr ạng này.

Xem ra các tràng pháo háo danh c ủa ng ười Vi ệt chúng ta v ẫn ti ếp t ục n ổ giòn giã. D ường nh ư t ừ lâu nh ững ti ếng n ổ đó đã hoàn toàn át m ất ti ếng lòng sâu l ắng c ủa l ương tâm: Hãy thành th ực v ới chính mình và v ới m ọi ng ười, dù ch ỉ m ột l ần."

Blogger Trần Dương đăng lại bài viết này và nhận xét về một bài báo khác trên báo Lao Động:

"Nhân đ ọc bài "Bi ết l ắng nghe là quý" trên báo Lao Đ ộng 30.09.2009 th ấy có đo ạn mà tác gi ả Lê Thanh Phong vi ết r ằng: "Vi ệt Nam có nhi ều ti ến sĩ, giáo s ư thu ộc lo ại nh ất khu v ực." Không bi ết tác gi ả Lê Thanh Phong d ựa vào đâu đ ể nói nh ư trên, vì nh ư tôi đ ược bi ết, ngay ở NUS, Vi ệt Nam ch ỉ có 3 giáo s ư (AP) mà cũng không h ề đ ược công nh ận là thu ộc lo ại top c ủa khu v ực. Còn v ề các ti ến sĩ, giáo s ư trong n ước, nh ư tôi đ ược bi ết, n ếu nh ắc đ ến tên tu ổi c ủa h ọ v ới nh ững đ ồng nghi ệp ở các qu ốc gia khác trong khu v ực Đông Nam Á, các đ ồng nghi ệp đó đ ều xin phép l ắc đ ầu vì ch ưa nghe nói bao gi ờ, cũng ch ưa t ừng th ấy ai khen t ặng."

Hay là “khu vực” mà tác giả Lê Thanh Phong ám chỉ là khu vực… Đông Dương, gồm 3 nước Việt Nam, Lào, Cam-pu-chia??

Trước tình trạng “nói cho sướng miệng không cần biết đến thực tế và hâu quả” này, tác giả Hà Văn Thịnh có bài “Dịch loạn ngôn hay là căn bệnh năm 2030” đăng trên trang bauxite vietnam:

“Thời gian gần đây, càng ngày càng có nhiều người thích loạn ngôn theo cách ưa chi nói nấy. Đáng buồn nhất là hầu hết những người đó đều có trình độ Tiến sĩ hoặc hơn. Phải chăng nền giáo dục nước nhà đã đẻ ra quá nhiều TS mắc bệnh hoang tưởng?

Một quan chức của ngành giáo dục cho rằng Việt Nam nhất định sẽ có trường đại học đạt đẳng cấp quốc tế thuộc top 200 vào những năm 2020-2030; bất kể thế giới có không ít hơn 10.000 trường đại học.

TS Nguyễn Xuân Kiên, Viện trưởng Viện chiến lược phát triển kinh tế – xã hội Việt Nam và Đông Nam Á cũng đóng chắc như một cái đinh vào bùn rằng đến khoảng năm 2030, Việt Nam là một trong 20 nền kinh tế lớn nhất thế giới…

Mới đây, TS BS Phạm Tụy, Giám đốc Bệnh viện đa khoa Bình Định tuyên bố xanh rờn rằng trình độ mổ não để chữa bệnh động kinh của Việt Nam (Bình Định) ngang ngửa thế giới (TT, 8.10.2009); trong khi gần hai chục nạn nhân đang sống dở chết dở vì cái sự “ngang ngửa” nguy hại ấy!

Một trong những chuyện động trời là Sở Nội vụ Thủ đô (gồm các TS trong Ban Đề án) đang xúc tiến kế hoạch “phấn đấu” đến năm 2030, tất cả cán bộ lãnh đạo do Thành ủy Hà Nội quản lý đều có bằng TS (?).

Nguồn gốc?

Suy ngẫm về nguyên nhân sâu xa của căn bệnh loạn ngôn, tác giả Hà Văn Thịnh cho rằng:

"M ột trong nh ững "ch ức năng" c ủa tôn giáo là xoa d ịu n ỗi đau c ủa con ng ười, đ ể cho con ng ười s ống thoát đ ược b ằng cách "đ ền bù b ằng h ư ảo": Ngày mai t ốt h ơn, ki ếp sau s ẽ khá h ơn, c ứ c ố g ắng ch ịu đ ựng thêm m ột chút mà s ống…

B ối c ảnh c ủa l ộng ngôn bây gi ờ cũng th ế. Không ai mu ốn nhìn th ấy cu ộc kh ủng ho ảng tr ầm tr ọng v ề lý t ưởng, đ ạo đ ức, văn hóa; s ự băng ho ại v ề nhân cách c ủa vô kh ối lãnh đ ạo, s ự nh ắm m ắt c ố tình đui mù c ủa vô s ố trí th ức ng ậm mi ệng nh ận l ương…

Dân t ộc và gi ống nòi không là gì h ết khi căn nhà c ủa mình, túi ti ền c ủa mình quan tr ọng h ơn. Th ậm chí, ngay c ả qu ốc th ể b ị s ỉ nh ục cũng còn im h ơi l ặng ti ếng r ồi m ở "b ản nh ạc" c ủa ng ười ra đ ể t ự ru mình: S ơn th ủy t ương liên, văn hóa t ương thông, lý t ưởng t ương đ ồng, v ận m ệnh t ương quan. Láng gi ềng t ốt, b ạn bè t ốt, đ ồng chí t ốt, đ ối tác t ốt."

Xin đựơc dùng nhận định và mối quan ngại của tác già Hà Văn Thịnh để kết thúc mục điểm Blog tuần này.

Những phát biểu hoang ngôn của một số người lãnh đạo các cấp, các ban ngành khác nhau cho đến những kế hoạch hoang tưởng, những thành tích ảo, đã đựơc phụ họa bằng cung cách đưa tin viết bài nhiểu khi thiếu tính thận trọng hoặc vào hùa thêm của các phương tiện truyền thông báo chí.

Tất cả vô tình hay hữu ý vừa là một cách tự lừa mị mình và đồng thời lừa mị dân chúng. Hậu quả là giúp họ quên đi thực trạng xã hội với biết bao nhiêu vấn nạn không thể giải quyết nổi! Liệu đó có phải là một lọai thuốc phiện không?