Thanh Trúc có bài chi tiết.
Hôm thứ Ba báo chí phát hành tại Đức như tờ Berliner Zeitung hay Tagesspiegel loan tin khoảng một trăm người Việt Nam sẽ được đưa về Hà Nội tháng Sáu tới.
Đây là đợt trục xuất người Việt lớn nhất tính từ thập niên 1990, chuyến bay sẽ xuất phát từ Berlin, do cảnh sát liên bang Đức thuê của hãng hàng không Berlin.
Tin cũng nói cảnh sát liên bang Đức từ chối không xác nhận ngày giờ máy bay cất cánh, chỉ cho biết các cơ quan chính phủ đang liên hệ làm việc với nhau về chuyện này. Ngoài con số một trăm bị trục xuất theo dự kiến, giới hữu trách ở Berlin không cho báo chí biết thêm điều gì hơn về nguyên nhân hay động lực của vụ trục xuất.
Đối tượng bị trục xuất
Trên đường dây viễn liên từ Washington qua Berlin, bà Elke Pohl, ủy viên báo chí thuộc cơ quan di trú tại đây, cho biết chuyện trục xuất người Việt khỏi nước Đức tháng Sáu nằm trong tay cảnh sát liên bang:
“Tôi không biết nhiều về chi tiết nhưng tôi có thể nói rằng những người Việt Nam sắp bị trục xuất thì một số đang ở trong tù, một số có những hành động phạm pháp. Họ đều là cư dân bất hợp pháp. Đó là những gì tôi có thể nói.
Berlin có hơn mười hai ngàn người Việt, họ cư ngụ ở đây đã lâu, họ làm ăn buôn bán và không có vấn đề gì. Còn những người vốn đã cư trú bất hợp lệ mà còn phạm pháp nữa thì đương nhiên phải bị trả về Việt Nam.”
Tôi không biết nhiều về chi tiết nhưng tôi có thể nói rằng những người Việt Nam sắp bị trục xuất thì một số đang ở trong tù, một số có những hành động phạm pháp. Họ đều là cư dân bất hợp pháp.
Bà Elke Pohl, ủy viên báo chí thuộc Cơ Quan Di Trú
Đó là lời của viên chức chính phủ ở Berlin về trường hợp trục xuất sắp tới. Ông Lê Ngọc Châu, một cư dân ở Đức lâu năm, nói về những hình thức tội phạm của những người Việt ở Đức:
“Họ sống không có giấy tờ, sống chui, bị bắt được thì họ tống đi thôi. Có một thời gian nó đưa lên báo rất thường xuyên, đưa cả lên TV luôn, nào là buôn thuốc lá lậu, trồng cần sa, ăn trộm ăn cướp. Có một thời gianlà băng đảng Việt Nam thanh toán lẫn nhau vì quyền lợi, họ cũng đưa lên báo rồi ra tòa đủ thứ hết. Nào là Hải Phòng đụng với Nghệ An, Hà Tĩnh chẳng hạn như vậy. Nhưng mà cái đó là cách đây mười mấy năm về trước thì thường xuyên chứ bây giờ bớt rồi. Cái đó mình cũng phải nói cho đúng.”
Đợt trục xuất lớn nhất
Theo lời ông Phạm Đăng Hiếu, từng làm việc cho đài phát thanh Multi Culti ở Đức, hiện cộng tác với nhiều báo của người Việt ở Berlin, từ trước đến giờ vẫn có những đợt trục xuất năm bảy người Việt Nam ra khỏi nước Đức chứ chưa có lần trục xuất nào qui mô như lần này:
“Chuyến trục xuất này sẽ xảy ra vào ngày 8 tây tháng Sáu, cảnh sát liên bang Đức, được chính phủ Đức ủy nhiệm để thực hiện việc này, đã thuê của hãng hàng không Air Berlin hẳn một máy bay để mà chở một trăm người Việt Nam về nước. Tháp tùng những người này về nước thì có sáu chục nhân viên cảnh sát đi kèm. Trên tờ báo Berniner Zeitung có nói rõ rằng Bộ Nội Vụ Đức xác nhận sẽ có chuyến bay trục xuất này. Tuy nhiên họ cũng không biết rõ khoảng bao nhiêu người thì cái đó rất đúng sự thật. Ngay cả chính quyền Đức cũng không biết rõ đâu. Còn tờ Stagesspiegel cũng là một nhật báo ở Berlin thì nói đã hỏi cảnh sát liên bang thì cảnh sát liên bang cũng xác nhận có chuyến bay như vậy.”
Với câu hỏi tiếp vì sao ông lại nhận định rằng giới hữu trách có thể không nắm chính xác số người sẽ bị trục xuất, ông Phạm Đăng Hiếu dựa vào tình hình thực tế để giải thích:
“Vấn đề ở đây là trục xuất những người từ Việt Nam sang Đức bằng con đường đưa người lậu. Những người này sang Đức xin tị nạn chính trị mà không hội đủ điều kiện tiêu chuẩn để được công nhận tị nạn. Tình trạng này xảy ra từ khi Đông Âu sụp đổ, nước Đức thống nhất từ những năm 1990 tới giờ. Sau này là những người đi thẳng từ Việt Nam qua Nga, từ Nga sang Ukraina xong từ đó sang Tiệp rồi vượt biên giới vào Đức. Hay là họ sang Ba Lan cũng bằng con đường qua Nga rồi vào nước Đức. Hầu hết xuất phát từ miền Bắc, cụ thể hơn nữa là từ những vùng đất nghèo khổ miền Trung như Nghệ An, Nghệ Tĩnh, Quảng Bình, Thanh Hoá.”
Như đã nói, từ trước đến giờ chính phủ Đức đã tổ chức những cuộc trục xuất người Việt về Việt Nam. Tuy vậy tháng Sáu tới là lần đầu tiên một chuyến bay được thuê hẳn và người Việt cư trú bất hợp pháp hay phạm pháp từ mười sáu bang được đưa về Berlin để cùng bị trả về.
Thì khi người Việt Nam sang đây mà khai tên tuổi giả và khi người Đức đưa danh sách cho Việt Nam về sưu tra lại thấy người này không có ở Việt Nam. Chính phủ Việt Nam dùng cái lý luận như vậy để không nhận người về.
Ông Phạm Đăng Hiếu
“Có một điều đáng chú ý là hầu hết những người Việt Nam sang đây xin tị nạn đều khai tên tuổi giả. Thành thử sau này nước Đức và Việt Nam có một thỏa thuận với nhau. Trong Hiệp Định Hồi Hương Đức Việt có một điều khoản nói rõ chính phủ Việt Nam chỉ nhận lại công dân của mình mà thôi. Thì khi người Việt Nam sang đây mà khai tên tuổi giả và khi người Đức đưa danh sách cho Việt Nam về sưu tra lại thấy người này không có ở Việt Nam. Chính phủ Việt Nam dùng cái lý luận như vậy để không nhận người về.
Sau này qua những viện trợ kinh tế và sức ép ngoại giao từ chính phủ Đức, chính phủ Đức mời nhân viên Bộ Nội Vụ Việt Nam sang. Sau khi thẩm vấn, sau khi xác nhận đây là những người Việt Nam sang, những nhân viên Bộ Nội Vụ và Công An từ Việt Nam sang sẽ chứng nhận đây là người Việt Nam và lên danh sách cho họ về.”
Tại trung tâm giam giữ người ngoại quốc cư trú bất hợp pháp hoặc phạm pháp ở Berlin đang có bốn chục người Việt đã bị bắt giữ và chắc chắn sẽ bị trục xuất trong đợt 8 tháng Sáu tới.
Ngoài cảnh sát liên bang Đức ra thì tính đến lúc này không một ai rõ về con số chưa bị bắt nhưng nằm trong danh sách sẽ bị cảnh sát tới nhà đón ra phi trường để lên máy bay vào giờ phút cuối.
Sở dĩ nhà chức trách Đức kín tiếng như vậy vì sợ đối tượng bỏ trốn như đã từng xảy ra trước đây.