Nguyễn Khanh của Ban Việt Ngữ được cử săn tin này và trong cuộc trao đổi với Mặc Lâm sau đây, anh trình bày lại những ghi nhận của anh về nhà lãnh đạo nước Mỹ và bản thông điệp ông mới đọc.
Ông Barack Obama một năm sau
Mặc Lâm: Chưa vội yêu cầu anh nhận xét về bản thông điệp, mà trước hết, muốn hỏi anh là một năm sau ngày ông Obama tuyên thệ nhậm chức, anh thấy nhà lãnh đạo Mỹ như thế nào?
Nguyễn Khanh: hình ảnh mà tôi ghi nhận được là hình ảnh của một ông Obama gầy hơn trước, tóc bắt đầu bạc, ưu tư hơn nhưng cũng tự tin hơn. Trong vai trò của một nhà lãnh đạo giữa giai đoạn đầy khó khăn mà mọi quyết định đều ảnh hưởng toàn cầu, bắt buộc ông phải ưu tư. Cũng với vai trò lãnh đạo quan trọng như thế, chuyện ông phải chứng tỏ sự tự tin của mình là điều đương nhiên, nhưng dù đã đoán trước nhưng tôi vẫn không thể ngờ chỉ sau 12 tháng ngồi ở Nhà Trắng tóc ông lại bạc nhanh như vậy. Và ông cũng gầy hơn.
Cũng với vai trò lãnh đạo quan trọng như thế, chuyện ông phải chứng tỏ sự tự tin của mình là điều đương nhiên, nhưng dù đã đoán trước nhưng tôi vẫn không thể ngờ chỉ sau 12 tháng ngồi ở Nhà Trắng tóc ông lại bạc nhanh như vậy. Và ông cũng gầy hơn.<br/>
Tôi cũng nhớ hồi tháng 11 năm 2008 khi ông đắc cử, trở thành nhà lãnh đạo da mầu đầu tiên của nước Mỹ, tôi nghĩ ngay đến chuyện chiến thắng của ông sẽ mở đường cho con cháu người Mỹ gốc Việt sau này có cơ hội trở thành Tổng Thống Mỹ. Nhưng tối hôm qua khi thấy ông xuất hiện với khuôn mặt âu lo, mái tóc bạc đi, vóc dáng gầy đi, tôi tự đặt câu hỏi cho mình là không biết mai sau khi thấy chính con cháu của mình như thế thì không hiểu mình sẽ nghĩ thế nào, nên buồn hay nên vui.
Mặc Lâm: về bài diễn văn, anh nghĩ như thế nào?
Nguyễn Khanh: tôi thấy ông đã đánh trúng những điểm người dân Hoa Kỳ muốn nghe. Các bản thông điệp hàng năm của những vị Tổng Thống Mỹ trước đây thường dành một phần khá nhiều cho chính sách đối ngoại, bài ông đọc cũng có nói đến nhưng chỉ phớt qua thôi vì ông dành hầu hết thì giờ để nói về các kế hoạch giải quyết kinh tế, đặt hẳn việc phải tạo công ăn việc làm cho người dân lên hàng đầu.
Ông cũng nói đến kế hoạch cắt giảm ngân sách để quốc gia bớt nợ nần, đưa ra cả một kế sách về giáo dục, về năng lượng, có hẳn một chương trình để trong 5 năm tới sẽ tăng gấp đôi mức hàng xuất khẩu, đi kèm với 30 tỷ dollars cho các công ty cỡ nhỏ vay để phát triển, khẳng định quyết tâm cải tổ bảo hiểm y tế, cam kết rút hết quân khỏi Iraq vào tháng Tám năm nay. Đó là những điều người dân Hoa Kỳ muốn nghe, nhưng liệu họ có đồng ý với ông hay không thì chưa rõ.
Ông đã đánh trúng những điểm người dân Hoa Kỳ muốn nghe. Các bản thông điệp hàng năm của những vị Tổng Thống Mỹ trước đây thường dành một phần khá nhiều cho chính sách đối ngoại, bài ông đọc cũng có nói đến nhưng chỉ phớt qua thôi vì ông dành hầu hết thì giờ để nói về các kế hoạch giải quyết kinh tế, đặt hẳn việc phải tạo công ăn việc làm cho người dân lên hàng đầu.<br/>
Ai sẽ đáp ứng lời kêu gọi
Mặc Lâm: thế theo anh thì liệu dân chúng Mỹ có đồng ý, hay nói đúng hơn là có hài lòng với những gì họ nghe tối hôm qua hay không?
Nguyễn Khanh: tôi thật tình không biết, chỉ thấy qua các cuộc thăm dò thôi…
Mặc Lâm: kết quả thăm dò như thế nào?
Nguyễn Khanh: cũng tùy. Có cuộc thăm dò nói dân chúng hài lòng với những gì ông trình bày, ông hưa hẹn, nhưng cũng có cuộc thăm dò cho biết dân chúng thấy cũng chẳng có gì mới. Nói tóm lại là tùy theo người được hỏi, chúng ta sẽ có câu trả lời khác nhau. Những cử tri ủng hộ ông thì hài lòng, những người không ủng hộ ông thì đương nhiên, không hài lòng. Có người bảo bài diễn văn ông đọc rất hay, đi vào từng điểm mà dân chúng cần biết, muốn biết, nhưng cũng có người lại bảo rằng cũng chỉ là những điều ông từng nói, tức là vẫn chuyện nhậm chức lúc tình hình khó khăn, và không thể giải quyết nhanh hay giải quyết một mình được.
Điều tôi chú ý nhất là lúc ông mới kết thúc bài diễn văn thì rất nhiều đại biểu Cộng Hòa nhanh chóng rời phòng họp, chỉ có các vị dân cử Dân Chủ ở lại bắt tay chụp hình với ông thôi. <br/>
Mặc Lâm: trong thông điệp đầu tiên đọc gửi người dân Hoa Kỳ, ông Obama có nói đến việc phải đoàn kết để cùng làm việc. Liệu lời kêu gọi của ông có được đáp ứng không?
Nguyễn Khanh: trong chính trị thì mọi chuyện đều có thể xảy ra, nhưng nếu dựa vào những gì đã xảy ra ngay trong phòng hội tối hôm qua thì theo tôi, có lẽ vẫn còn khó lắm. Tôi để ý thấy khi ông Obama bước vào, mọi người đều đứng dậy, các đại biểu Dân Chủ vỗ tay nồng nhiệt chào mừng, các đại biểu Cộng Hòa cũng vỗ tay nhưng không biểu lộ sự nồng nhiệt như phía Dân Chủ. Khi ông đưa ra những lời hứa như cắt giảm ngân sách, cải tổ giáo dục, phía Cộng Hòa vẫn biểu lộ thái độ dửng dưng, có vẻ như muốn nói là họ có thể làm hay hơn. Điều tôi chú ý nhất là lúc ông mới kết thúc bài diễn văn thì rất nhiều đại biểu Cộng Hòa nhanh chóng rời phòng họp, chỉ có các vị dân cử Dân Chủ ở lại bắt tay chụp hình với ông thôi.
Anh cũng biết là hầu như điều gì Tổng Thống muốn làm đều phải thông qua Quốc Hội, và phải được sự ủng hộ của cả 2 đảng. Những gì xảy ra tối hôm qua cho tôi thấy từ kêu gọi đoàn kết để làm việc chung đến thật sự bắt tay đoàn kết để làm việc chung là hai điều hoàn toàn khác nhau, và tôi chưa thấy lời kêu gọi của ông Obama sẽ được đáp ứng.
Mặc Lâm: cám ơn anh.