Nam Nguyên, phóng viên RFA
Lần thứ ba trong vòng hơn một năm, ông Nguyễn Cao Kỳ cựu Phó tổng thống VNCH đang có mặt ở Việt Nam. Chuyến đi lần này của nhân vật từng gây ra nhiều tranh cãi mang ý nghĩa gì ?
Mục đích chuyến về Việt Nam lần thứ 3
Đêm 7 tháng 3 từ Sài Gòn, ông Nguyễn Cao Kỳ đã trả lời phỏng vấn của Nam Nguyên.
Nam Nguyên: Trong một cuộc phỏng vấn trước tết với đài chúng tôi, ông có nói là chính phủ Việt Nam có phản hồi yêu cầu của ông về vấn đề trùng tu các nghĩa trang quân đội chế độ cũ VNCH. Hôm nay ông bà có mặt ở VN có phải vì vấn đề này?
Ông Nguyễn Cao Kỳ: Thật ra cũng có những vấn đề khác nữa, nhưng cũng đúng tôi về lần này một phần cũng vì vấn đề nghĩa trang quân đội của chúng ta lúc trước.
Nam Nguyên: Kể cả chuyến đi lần thứ ba này tại VN, ông đã thực sự viếng thăm những nghĩa trang nào, nơi chôn cất những đồng đội cũ của ông. Tình trạng thực tế ở các nghĩa trang đó ra sao?
Lễ cầu siêu cho vong linh các Tử Sĩ
Có thể trong vài tuần nữa chúng tôi có thể tới thăm viếng được. Nghĩa Trang Quân Đội Biên Hoà vẫn còn giữ được 14 ngàn ngôi mộ của anh em chiến sĩ VNCH.
Ông Nguyễn Cao Kỳ: Ngay từ cuộc viếng thăm đầu tiên tôi đã nêu vấn đề đó với các anh em ở trong nước. Có thể nói bây giờ đã có sự thông cảm hoàn toàn của mọi giới chức, mọi thành phần đối với chuyện tôi đề nghị đó.
Thì ai cũng nghĩ đó là một hành động tốt đẹp thôi, chính phủ VN họ đã đồng ý và ra chỉ thị cho các nơi, nhất là ở Nghĩa Trang Quân Đội Biên Hoà lúc trước, cho dọn dẹp sạch sẽ lại sau bao nhiêu năm bị bỏ hoang.
Có thể là trong một vài tuần nữa dọn dẹp sạch sẽ, chúng tôi có thể tới thăm viếng được. Ở Nghĩa Trang Quân Đội Biên Hoà cũ vẫn còn giữ được 14 ngàn ngôi mộ của anh em chiến sĩ VNCH.
Nam Nguyên: Ông có nói sẽ tổ chức lễ cầu siêu cầu nguyện cho vong linh tử sĩ chế độ cũ, chương trình này được dự kiến thế nào, có phải sẽ được thực hiện trong dịp đánh dấu 30 năm ngày chiến cuộc VN kết thúc hay không? tức là ngày 30/4 sắp tới ?
Tôi cũng sẽ tới thăm những nghĩa trang của liệt sĩ của anh em phía bên kia. Có thể tới đó để đặt vòng hoa hay thắp nén hương tưởng niệm những người đã bỏ mình trong cuộc chiến.
Ông Nguyễn Cao Kỳ: Tôi chắc là sẽ làm trước ngày 30/4, vì tôi nghĩ rằng chuyện viếng thăm thắp hương, tưởng niệm cầu hồn cho mấy anh em làm lúc nào cũng được, đợi gì phải 30/4.
Nam Nguyên: Thưa ông là các chiến sĩ đã nằm xúông, có thể là theo các tôn giáo khác nhau, vậy ông có dự kiến mời các đại diện tinh thần của tôn giáo để làm lễ cầu siêu cầu nguyện hay không?
Kinh phí để trùng tu?
Ông Nguyễn Cao Kỳ: Đó cũng chính là chuyện mà tôi phải vào Việt Nam lần này, cũng để bàn với mấy anh em xem sẽ làm ra làm sao. Nhân tiện cũng nói luôn rằng, có thể tôi cũng đề nghị, nếu mấy an hem ở trong nước đồng ý, thì tôi cũng sẽ đi tới những nghĩa trang của liệt sĩ ở phía bên mấy anh em bên kia.
Tôi cũng có thể tới đó để đặt vòng hoa hay là thắp nén hương tưởng niệm những người của phía bên kia đã tử trận, đã bỏ mình trong cuộc chiến.
Nam Nguyên: Có thông tin nói rằng, các nghĩa trang quân đội chế độ cũ sẽ được chính phủ hiện tại cho dựng bảng đặt tên lại, theo một danh xưng mới, thưa có phải là như thế không?
Ông Nguyễn Cao Kỳ: Thật sự ra tất cả những chi tiết thì chúng tôi sẽ bàn bạc mới nhau thôi, chuyện này chưa có gì rõ rang đâu. Cái chắc chắn là đã có sự đồng ý, nhất là các địa phương đã nhận lệnh của trung ương để dọn dẹp các nghĩa trang cũ cho sạch sẽ. Có thể trong một vài tuần nữa tôi cùng một số anh em sẽ tới nơi để thăm viếng thắp nhang tưởng niệm.
Cứ nói hoà hợp hoà giải với người sống, thì chuyện dễ làm nhất là hãy hoà giải trước với những người đã chết
Bước khởi đầu cho nỗ lực hòa giải
Nam Nguyên: Việc trùng tu, thí dụ nghĩa trang quân đội Biên Hoà sẽ cần nhiều kinh phí, vậy thân nhân những người đã khuất, nhất là người Việt ở hải ngoại sẽ có thể đóng góp theo hình thức nào?
Ông Nguyễn Cao Kỳ: Lúc đầu khi nói chuyện với mấy anh em trong chính quyền tôi có đặt vấn đề chuyện trùng tu dọn dẹp nếu có tổn phí thì chúng tôi sẵn sàng đóng góp… nhưng mấy anh em trả lời là không cần thiết, chính phủ sẽ làm chuyện đó. Có thể nói rằng đó là một cử chỉ đẹp.
Nam Nguyên: Nếu thân nhân của người đã khuất từ nước ngoài về muốn tu sửa phần mộ của người thân, thì có trở ngại hay không?
Ông Nguyễn Cao Kỳ: Chuyện đó tôi chắc là không có gì trở ngại.
Nam Nguyên: Ông có nghĩ là vấn đề cho trùng tu nghĩa trang quân đội chế độ cũ là bước khởi đầu tốt trong nỗ lực hoà giải của chính phủ hiện tại hay không?
Bạn nghĩ gì về sự kiện này? Xin email về Vietnamese@www.rfa.org
Ông Nguyễn Cao Kỳ: Tôi nghĩ là như vậy (cười)… thứ nhất là cứ nói hoà hợp hoà giải với người sống, thì tôi nghĩ cái chuyện dễ làm nhất và cũng đúng tinh thần người Á Đông mình, là hãy hoà giải trước với những người đã chết.
Đó cũng là luận điệu tôi nêu ra khi nói chuyện với mấy anh em trong chính quyền. Họ đã hiểu thông cảm và có một chính sách mà tôi thấy là rất tốt. Nói thật ra thì những người đã chết, chết ở phía bên này hay phía bên kia, bất cứ vì lý do nào nhưng chết vì đất nước thì tôi thấy cũng đều xứng đáng được chăm lo săn sóc. Có thế thôi.
Nam Nguyên: Nghe nói ông bà đều bị cảm?
Ông Nguyễn Cao Kỳ: Vâng tôi đang bị cảm, không phải nhẹ đâu, tôi đang bị cảm nặng lắm.
Nam Nguyên: Thay mặt thính giả đài RFA, cảm ơn ông Nguyễn Cao Kỳ đã dành thời gian cho cuộc phỏng vấn này.