Tại Khoản 2, điều 2 trong quyết định này ghi: cá nhân thành lập tổ chức khoa học công nghệ “chỉ hoạt động trong lĩnh vưc thuộc Danh Mục ban hành kèm theo Quyết Định này.
Nếu có ý kiến phản biện về đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước cần gửi ý kiến đó cho cơ quan Đảng, Nhà nước có thẩm quyền, không được công bố công khai với danh nghĩa hoặc gắn với danh nghĩa của tổ chức khoa học và công nghệ.”
Không đồng ý với những điều lệ trên, Viện Nghiên Cứu Phát Triển, gọi tắt là IDS, đã chính thức tuyên bố ngưng hoạt động vào chiều ngày 14 tháng 9. Mặc Lâm có cuộc phỏng vấn với Tiến sĩ Nguyễn Quang A, Viện Trưởng Viện IDS để tìm hiểu thêm về vấn đề này sau đây:
Vai trò phản biện
M ặc Lâm : Kính th ưa Ti ến Sĩ, chúng tôi v ừa nh ận đ ược tin Vi ện IDS mà ông là Vi ện Tr ưởng đã chính th ức tuyên b ố ng ưng ho ạt đ ộng. Ti ến Sĩ có th ể xác nh ận tin này đ ược hay không?
TS Nguy ễn Quang A: Viện của chúng tôi có một Hội Đồng gồm có 16 thành viên. Ngày hôm nay chúng tôi đã họp suốt một ngày với sự hiện diện của 14 trong số 16 thành viên, và 2 thành viên ở xa không thể dự được thì cũng đồng ý với quyết định của Hội Đồng.
Quyết Định 97 của Thủ Tướng Chính Phủ quy định là các tổ chức khoa học và công nghệ do các cá nhân thành lập không được quyền công khai nêu các ý kiến phản biện mà chỉ được gửi cho các cơ quan nhà nước. Quyết định đó cũng còn có điều sai phạm pháp luật khác mà chúng tôi nghĩ rằng những sai phạm đấy là rất nghiêm trọng.
TS Nguyễn Quang A<br/>
M ặc Lâm: Th ưa, Ti ến Sĩ có th ể cho bi ết nh ững ho ạt đ ộng mà ông cho là đáng nói trong 2 năm v ừa qua hay không?
TS Nguy ễn Quang A: Chúng tôi nghĩ rằng chúng tôi đã đưa ra những cái phản biện về chính sách kinh tế liên tục trong suốt hai năm vừa qua. Chúng tôi đã có những nghiên cứu và đưa ra kiến nghị về cải cách giáo dục. Chúng tôi cũng đã nghiên cứu và đưa ra những kiến nghị về một số vấn đề phát triển nông nghiệp và nông thôn.
Chúng tôi cũng có nhiều các nghiên cứu khác vềổn định kinh tế vĩ mô, vấn đề lạm phát. Chúng tôi đã thường xuyên có toạ đàm khoa học, có sự tham gia khá đông đảo các học giả, giới trẻ và nhiều người quan tâm. Chúng tôi cũng đã mời nhiều học giả quốc tế trình bày trong những hội thảo, trong những toạ đàm khoa học của chúng tôi.
Quyết định 97
M ặc Lâm : Sau khi nh ận đ ược văn b ản v ề Quy ết Đ ịnh 97 c ủa Th ủ T ướng Chính Ph ủ thì IDS đã có nh ững ki ến ngh ị gì cho các c ấp th ẩm quy ền hay không, th ưa ông?
TS Nguy ễn Quang A: Trong cái tuyên bố 5 giờ trước khi quyết định của Thủ Tướng có hiệu lực thì chúng tôi có kèm theo Kiến Nghị của chúng tôi gửi Thủ Tướng Chính Phủ và gửi các vị lãnh đạo Việt Nam.
Opens in new windowBạn nghĩ gì về sự kiện này? Hãy gửi đến Ban Việt Ngữ ý kiến của Bạn, hoặc tham gia thảo luận tại <a href="http://www.rfavietnam.com/" target="new">Trang blog Ban Việt ngữ RFA</a>
Chúng tôi cũng gửi theo cả trả lời của Bộ Trưởng Bộ Tư Pháp thừa uỷ quyền của Thủ Tướng trả lời những kiến nghị của chúng tôi, và những tài liệu liên quan. Trong cái Tuyên Bố của chúng tôi ra cách đây vài ba tiếng đồng hồ đã được công bố công khai trên các phương tiện truyền thông những lý do vì sao chúng tôi đi đến quyết định này.
M ặc Lâm : Theo Ti ến Sĩ thì đi ều kho ản nào trong Quy ết Đ ịnh 97 đã làm cho IDS đi đ ến quy ết đ ịnh ng ưng ho ạt đ ộng?
TS Nguy ễn Quang A: Quyết Định 97 của Thủ Tướng Chính Phủ quy định là các tổ chức khoa học và công nghệ do các cá nhân thành lập không được quyền công khai nêu các ý kiến phản biện mà chỉ được gửi cho các cơ quan nhà nước. Quyết định đó cũng còn có điều sai phạm pháp luật khác mà chúng tôi nghĩ rằng những sai phạm đấy là rất nghiêm trọng.
M ặc Lâm : Theo chúng tôi đ ược bi ết thì Vi ện IDS cũng có g ừi văn b ản lên B ộ T ư Pháp đ ể đòi làm rõ vi ệc này, v ậy h ọ đã tr ả l ời nh ư th ế nào th ưa ông?
TS Nguy ễn Quang A: Trả lời của Bộ Tư Pháp cho chúng tôi thì họ nói rằng họ đã tiến hành hoàn toàn đúng pháp luật. Chúng tôi có những ý kiến khác với trả lời đó của các nhà hữu trách. Và chúng tôi thấy rằng từ ngày mai trở đi nếu chúng tôi hoạt động như vừa qua sẽ gặp rất nhiều rắc rối. Nếu đọc kỹ cái Tuyên Bố của chúng tôi đã được công bố thì các vị sẽ hiểu rõ hơn.
Chống phá Nhà nước?
M ặc Lâm : Th ưa, cũng có tin nói r ằng bên an ninh đã nghi ng ờ s ự minh b ạch c ủa IDS và cho r ằng Vi ện đã nh ận ti ền c ủa nuu ớc ngoài đ ể ho ạt đ ộng và cũng có d ấu hi ệu ch ống phá nhà n ước. Có ph ải đi ều này cũng là m ột nguyên nhân đ ưa đ ến quy ết đ ịnh ng ưng ho ạt đ ộng c ủa Vi ện IDS hay không?
Với tư cách các nhà nghiên cứu độc lập, tất cả các thành viên của IDS vẫn hoạt động như những người nghiên cứu độc lập một cách bình thường. Còn dự kiến trong tương lai như thế nào thì chúng tôi còn chờ xem nhà nước có thay đổi gì về chính sách hay không.
TS Nguyễn Quang A<br/>
TS Nguy ễn Quang A: Không! Dứt khoát không! Những ý kiến đó của họ là những sự vu cáo và chúng tôi nói thẳng với họ rằng chúng tôi không làm như vậy. Đấy không phải là nguyên nhân.
M ặc Lâm : N ếu h ọ vu cáo nh ư v ậy thì Vi ện IDS đã có nh ững câu tr ả l ời nào hay không, th ưa Ti ến Sĩ?
TS Nguy ễn Quang A: Chúng tôi đã đích thân gửi cho thủ trưởng cơ quan an ninh từ ngày 16 tháng 1 năm 2009 và đồng gửi cho tất cả các uỷ viên Bộ Chính Trị của Đảng Cộng Sản Việt Nam cũng như các uỷ viên Ban Chấp Hành của Đảng Cộng Sản Việt Nam về vấn đề này, và cho đến nay chúng tôi chưa hề nhận được một trả lời nào.
M ặc Lâm: Xin đ ược h ỏi Ti ến Sĩ câu cu ối, đó là thành viên c ủa Vi ện IDS s ẽ có ho ạt đ ộng nh ư th ế nào sau khi Vi ện chính th ức đóng c ửa?
TS Nguy ễn Quang A: Với tư cách các nhà nghiên cứu độc lập, tất cả các thành viên của IDS vẫn hoạt động như những người nghiên cứu độc lập một cách bình thường. Còn dự kiến trong tương lai như thế nào thì chúng tôi còn chờ xem nhà nước có thay đổi gì về chính sách hay không.
M ặc Lâm: Xin cám ơn TS Nguy ễn Quang A dã dành th ời gian cho chúng tôi trong bu ổi ph ỏng v ấn ngày hônm nay.
TS Nguy ễn Quang A: Vâng. Cảm ơn ông.