Ỷ Lan, thông tín viên đài RFA
Để đối phó với tình hình khẩn trương của Giáo Hội trong và ngoài nước, Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất Hải Ngoại tại Hoa Kỳ (GHPGVNTNHN-HK) đã triệu tập Đại Hội Bất Thường tại Chùa Bửu Môn ở Thành Phố Port Arthur, Bang Texas, ngày 10 tháng 11 vừa qua, với sự tham dự của 89 đơn vị thuộc các Hội Đồng, các Tổng Vụ và các Miền của Giáo Hội trên lãnh thổ Hoa Kỳ, bao gồm 108 hoà thượng, thượng toạ, đại đức tăng ni, và cư sĩ đại biểu.
Đại Hội thỉnh cử 30 chư Tăng, Ni, Cư sĩ vào hai hội đồng của Giáo Hội là Hội Đồng Giáo Phẩm và Hội Đồng Điều Hành và ra Quyết Nghị Chín Điểm xác định Giáo Hội tại Hoa Kỳ triệt để khâm tuân Giáo Chỉ Số 9 của Đức Tăng Thống Thích Huyền Quang.
Nhiều nhân sự đã được thay đổi, tuy nhiên Hoà Thượng Thích Hộ Giác vẫn là Chủ Tịch Hội Đồng Điều Hành Giáo Hội tại Hoa Kỳ với sự tăng cường của 21 nhân sự tăng sĩ và cư sĩ được Đại Hội công cử vào các Tổng Vụ để điều hành Phật sự.
Ngoài việc triệt để khâm tuân Giáo Chỉ Số 9 của Đức Tăng Thống Thích Huyền Quang, Quyết Nghị Chín Điểm nhấn mạnh đến việc tổ chức các khoá tu học cho mọi giới quần chúng Phật tử và giới trẻ nhăm áp dụng giáo lý Đạo Phật trong công cuộc hoằng hoá độ sinh.
Trên phương diện quốc tế, Quyết Nghị Chín Điểm quyết tâm mở rộng công tác ngoại giao, thân hữu với các phong trào Phật Giáo, Nhân Quyền và Dân Chủ trên thế giới, đặc biệt tại các quốc gia Châu Á để hoàn tất mục tiêu tối hậu đòi trả tự do cho Đức Tăng Thống Thích Huyền Quang, Hoà Thượng Thích Quảng Độ và chư giáo phẩm, cũng như phục hồi quyền sinh hoạt pháp lý của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất; đặc biệt kêu gọi sự hậu thuẫn của thế giới thực hiện Chương Trình Tám Điểm trong Lời Kêu Gọi của HT Thích Quảng Độ cho Dân Chủ Việt Nam.
Giáo Chỉ Số 9
Đại Hội khai mạc với Huấn Từ của Đại Lão HT Thích Quảng Độ qua băng ghi âm từ trong nước gửi ra. Sau đây là một trích đoạn lời HT Thích Quảng Độ:
Bởi vì Giáo Chỉ số 9 đã dự liệu trao toàn quyền điều hành công việc của Giáo Hội trong nước cho Văn Phòng II Viện Hóa Đạo ở hải ngoại, nếu Giáo Hội trong nước bị đàn áp, không hoạt động được nữa. Trong tình hình ấy Giáo Hội vẫn tiếp tục sinh hoạt, không bị đình đốn, không bị triệt tiêu như Nhà Nước Cộng Sản Việt Nam toan tính.
“Tôi hân hạnh được ngỏ lời trước một Đại hội quan trọng như thế này của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất Hải ngoại tại Hoa Kỳ. Nhân dịp may mắn này tôi xin bày tỏ một số ý kiến rất vắn tắt về các Phật sự quan trọng của Giáo Hội mới diễn ra mấy tuần lễ này, mà theo chỗ tôi biết, đã khiến dư luận thắc mắc, xôn xao nhiều nơi trong nhiều giới.
Tôi muốn đề cập đến Giáo Chỉ Số 9 do Đức Đệ Tứ Tăng Thống GHPGVNTN ban hành và Thông Bạch Hướng Dẫn thi hành Giáo Chỉ Số 9 của Đức Tăng Thống do tôi, Viện Trưởng Viện Hóa Đạo, ký. Cả hai văn kiện này đã được Phòng Thông Tin Phật Giáo Quốc Tế phổ biến khắp nơi, trong nước và ngoài nước.
Như quý vị đều biết, việc ban hành Giáo Chỉ là một việc hết sức nghiêm trọng và cấp bách, việc chẳng đặng đừng liên quan trực tiếp đến vấn đề sinh tử của Giáo Hội. Giáo Hội đang trong tình cảnh trên đe dưới búa như thế, thì một vài thành viên của GHPGVNTN Hải Ngoại tại Hoa Kỳ về khuyên các thành viên của GHPGVNTN ở trong nước nghỉ việc, lý do "vì Giáo Hội còn ai theo nữa đâu, còn xơ múi gì mà làm việc", cũng hệt như lời ông Nguyễn Văn Hưởng đã khuyên Đức Tăng Thống nghỉ việc như trên.
Thế thì hiển nhiên Giáo Hội đang ở vào một tình trạng nguy cấp, bị trong đánh ra ngoài đánh vào. Phải đối phó sao đây ? Chính vì thế mà phải sử dụng biện pháp Giáo Chỉ để đương đầu cứu nguy Giáo Hội và như tôi đã nói ở trên, Giáo chỉ là biện pháp cấp bách, nghiêm trọng. Nó mạnh mẽ, đau đớn như một cuộc phẫu thuật để cứu lấy mạng sống của người bệnh. Dẫu có phải cắt bỏ một vài bộ phận trong cơ thể cũng phải hy sinh.
Hiệu quả trước mắt của Giáo Chỉ là ở chỗ, nếu Nhà Nước Cộng Sản có thành công trong việc bắt cóc và đặt Đức Tăng Thống Thích Huyền Quang lên ngôi Pháp Chủ của Giáo Hội Nhà Nước, và tôi bị đưa đi biệt xứ, thì GHPGVNTN cũng sẽ không bị tê liệt hay triệt tiêu như họ muốn.
Bởi vì Giáo Chỉ số 9 đã dự liệu trao toàn quyền điều hành công việc của Giáo Hội trong nước cho Văn Phòng II Viện Hóa Đạo ở hải ngoại, nếu Giáo Hội trong nước bị đàn áp, không hoạt động được nữa. Trong tình hình ấy Giáo Hội vẫn tiếp tục sinh hoạt, không bị đình đốn, không bị triệt tiêu như Nhà Nước Cộng Sản Việt Nam toan tính.
Tóm lại, biện pháp Đức Tăng Thống ban hành Giáo Chỉ là nhằm cứu nguy Giáo Hội, chứ không nhằm loại bỏ một tổ chức hay một nhóm người nào, như có người cố tình xuyên tạc. Tôi thiết tưởng trong hoàn cảnh dầu sôi lửa bỏng đối với Giáo Hội như hiện nay, thì bất cứ tổ chức hoặc cá nhân nào, nếu muốn tồn tại thì cũng phải sử dụng biện pháp mạnh như Giáo Hội vậy thôi.
Kính mong quý Hòa thượng, chư Tôn đức Tăng Ni và Toàn thể quý vị Nam Nữ Cư sĩ Phật tử thông cảm và giải thích cho mọi người cùng biết, để cố gắng mang lại sự ổn định cho Giáo hội càng sớm càng tốt.”
Hưởng ứng
Toàn thể Đại Hội đã đáp lời hưởng ứng tính chất hợp pháp của Giáo Chỉ Số 9 của Đức Tăng Thống Thích Huyền Quang qua lời hỏi của cư sĩ Võ Văn Ái, thuyết trình viên về tính chất hợp pháp và khế cơ của Giáo Chỉ:
Thật là hoan hỉ! Thật là cảm động! Đại Hội Bất Thường của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất đã diến ra tại Chùa Bửu Môn, Port Arthur, Tiểu Bang Texas, là vô cùng trang nghiêm, trọng thể và đầy tình đạo, tình đời, đã nói lên trọn vẹn cái đạo tâm thường trú trên chư hoà thượng, thưọng toạ, đại đức tăng ni, và sau là của toàn thể quý vị đại biểu, chư Phật tử xa gần đã có mặt thật là đông đủ.
“ Thưa với quý vị, có hợp pháp hay không, có hợp lệ hay không, cái Giáo Chỉ Số 9 của Đức Tăng Thống, cái Thông Bạch thi hành Giáo Chỉ Số 9 của Đại Lão HT Thích Quảng Độ ? Thì bây giờ để trả lời câu hỏi đó, chúng tôi xin hỏi quý vị đại biểu và trả lời dùm cho tôi câu hỏi này và sau đó chúng tôi sẽ chứng minh với quý vị cái Giáo Chỉ, cái Thông Bạch có hợp pháp hay không, có hjựp lệ hay không.
Trước nhứt, tôi xin hỏi quý vị đại biểu rằng Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất có là một giáo hội lịch sử và dân tộc hay không? Xin yêu cầu quý vị đại biểu trả lời: Có hay Không, quý vị đại biểu? (toàn thể đại hội đã đồng thanh đáp lớn : Có !)
Thưa quý vị đại biểu, Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất có là một Giáo Hội hợp pháp và hợp hiến hay không? Xin quý vị đại biểu trả lời. (toàn thể đại hội đã đồng thanh đáp lớn : Có !)
Như vậy thì Giáo Chỉ Số 9, Thông Bạch thi hành Giáo Chỉ Số 9 của Đại Lão HT Viện Trưỏng Viện Hoá Đạo là hợp pháp và hợp hiến. (toàn thể đại hội đã đồng thanh nhiệt liệt vỗ tay).”
Đại Lão HT Thích Hộ Giác, Chủ Tịch Giáo Hội tại Hoa Kỳ, đã tôn vinh công đức bảo vệ Phật Giáo Việt Nam của nhị vị Hoà Thưọng Thích Huyền Quang và Hoà Thưọng Thích Quảng Độ trong đạo từ bế mạc như sau:
“Thật là hoan hỉ! Thật là cảm động! Đại Hội Bất Thường của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất đã diến ra tại Chùa Bửu Môn, Port Arthur, Tiểu Bang Texas, là vô cùng trang nghiêm, trọng thể và đầy tình đạo, tình đời, đã nói lên trọn vẹn cái đạo tâm thường trú trên chư hoà thượng, thưọng toạ, đại đức tăng ni, và sau là của toàn thể quý vị đại biểu, chư Phật tử xa gần đã có mặt thật là đông đủ.
Chúng ta cúi đầu đảnh lễ Tam Bảo, lễ cầu an cho nhị vị lãnh đạo tối cao HT Thích Huyền Quang và HT Thích Quảng Độ. Chúng ta cầu, quý vị ở trong nhà, nếu mà biết được chắc có lẽ các vị sẽ hoan hỉ lắm.
Thật là không ngờ một Giáo Chỉ của các vị đưa ra lại được tăng, ni, Phật tử hưỏng ứng một cách rất nồng nhiệt. Tất cả chúng ta ai cũng hướng về nhị vị và tâm tư lúc nào cũng biết ơn và tim việc báo ơn nhưng báo ở trong phạm vi khả thi của mình. (Đoạn này HT Hộ Giác vì quá cảm động nên vừa khóc vừa nói một cách đứt quảng)
Nhưng so với sự cực khổ mà nhị vị chịu đựng ròng 30 năm, trọng tuổi. Tất cả chúng ta đảnh lễ, cầu an, theo cách này không biết có đủ hay không đối với công đức hy sinh vô bờ bến của nhị vị. Chúng tôi biết bị quản chế cực khổ lắm. Nhưng mà tại sao hai vị hãy còn tiếp tục giữ lấy này để rồi cái tấm thân càng ngày càng già, bệnh hoạn.
Nhưng mà hôm nay những gì mà Đại Hội này đã thể hiện cũng chừng đó được, là tất cả chúng ta thực hiện một cách rất là sâu sắc, và chúng ta cũng đã nỗ lực thể hiện lòng tri ân của chúng ta bằng hành động rất là cụ thể.
Và trong ngày hôm nay, từ sáng cho tới giây phut này cũng đủ để nói lên phần nào tấm lòng biết ơn và báo ơn của tất cả chúng ta. Tất cả chúng ta tâm tâm niệm niệm rằng chúng ta sẽ không bao giờ dám phủ nhận sự hy sinh cao cả, vô bờ của các Ngài.” Ỷ Lan, phóng viên Đài Á Châu Tự Do, tại Port Arthur, Texas.