Tại Campuchia, Đảng Cứu Quốc đối lập đã tổ chức biểu tình vào sáng ngày 7 tháng 9 nhằm phản đối kết quả bầu cử và đòi thành lập một Ủy ban hỗn hợp điều tra độc lập các sai phạm và những bất thường trong ngày bầu cử vừa qua.
Khoảng trên 40.000 người ủng hộ phe đối lập của Campuchia đã tập trung biểu tình tại Công viên Tự do ở trung tâm thủ đô Phnom Penh đòi tiến hành cuộc điều tra độc lập về các sai phạm bầu cử trước khi kết quả cuối cùng được công bố vào ngày 8/9.
Yêu cầu lập Ủy ban điều tra độc lập
Phát biểu tại chỗ biểu tình, ông Sam Rainsy, Chủ tịch Đảng Cứu Quốc nhấn mạnh phe đối lập là sẽ tiếp tục tổ chức các cuộc biểu tình tương tự cho đến khi nào đạt được yêu sách là thành lập được một Ủy ban hõn hợp điều tra độc lập về kết quả bầu cử Quốc hội Campuchia khóa 5 ngày 28/7.
Ông Sam Rainsy hối thúc người dân xuống đường biểu tình ôn hòa cùng đảng đối lập nhưng không phân biệt đối xử hay kích động bạo lực. Ông nói dân Campuchia đang lâm nguy vì khu rừng bị phá hoại, đất nông nghiệp bị tịch thu, người dân không công ăn việc làm, thanh niên không có tương lai.
Khi nào chưa thành lập một Ủy ban hỗn hợp điều tra độc lập, tôi yêu cầu Ủy ban Bầu cử Quốc gia không công bố kết quả chính thức. <br/> -Ông Kem Sokha
Theo ông, đây là cuộc biểu tình để tìm công lý cho những cử tri bị mất tên, đồng thời chấm dứt văn hóa bạo lực. Ông Sam Rainsy phát biểu: "Hôm nay chúng ta đã mở trang sử mới, không chỉ riêng để tìm công lý cho những cử tri mà còn thành lập một văn hóa mới, đó là văn hóa khiếu nại bất bạo lực. Văn hóa bất bạo lực mà chúng ta đang thực hiện sẽ chấm dứt văn hóa bạo lực."
Tại đây, ông Sam Rainsy không phát đi lời lẽ kích động phân biệt đối xử hay xuyên tạc Việt Nam như trước. Thay vì trước đó, ông muốn trục xuất người Việt sống trái phép tại Campuchia, và đòi lại đất miền Nam của Việt Nam, hòn đảo Phú Quốc.
Thủ lĩnh đối lập tuyên bố với đám đông rằng đảng đối lập cùng các tổ chức phi chính phủ trong và ngoài nước tìm thấy cuộc bầu cử hôm ngày 28/7 diễn ra không công bằng, minh bạch và không tự do. Theo đó, có hơn một triệu cử trị bị xóa tên khỏi danh sách; mực dùng để đánh dấu ngón trỏ bị rửa sạch; cấp thẻ bầu cử tùy tiện…v.v.
Nhưng yêu cầu của phe đối lập đi ngược lại lập trường của Ủy ban Bầu cử Quốc gia, Hội đồng Hiến pháp Campuchia và đảng Nhân dân Campuchia đang cầm quyền.
Đảng nhân dân Campuchia của Thủ tướng Hun Sen hoan nghênh kết quả bầu cử sơ bộ và điều tra kết quả bầu cử, với điều kiện phải nằm trong khuôn khổ quy định của Hiến pháp Campuchia.
Ông Sar Kheng, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Campuchia tái khẳng định cùng ngày việc thành lập một Ủy ban hỗn hợp độc lập điều tra thì không thể làm được vì trái với Hiến pháp Campuchia.
Ông yêu cầu người dân giữ bình tĩnh và chờ đợi kết quả đàm phán giữa đảng Nhân dân Campuchia và đảng đối lập nhằm tìm kiếm giải pháp hòa bình dựa trên các kết quả bầu cử chính thức để tránh xảy ra khủng hoảng hậu bầu cử. Ông Sar Kheng nhấn mạnh hai đảng sẽ có cuộc đàm phán song phương sắp tới.
Cuộc biểu tình của phe đối lập diễn ra sau khi Hội đồng Hiến pháp Campuchia quyết định giữ nguyên phán quyết của Ủy ban Bầu cử Quốc gia về việc bác bỏ toàn bộ các đơn khiếu nại của đảng đối lập. Cuộc biểu tình diễn ra ôn hòa, không bạo lực nhưng các tuyến phố chính Phnom Penh đã vắng người đi lại và buôn bán.
Phó Chủ tịch đảng Cứu quốc là ông Kem Sokha khẳng định Ủy ban Bầu cử Quốc gia đã mắt sai phạm nghiêm trọng. Ông phản đối kết quả sơ bộ được công bố bởi Ủy ban này, đồng thời yêu cầu Ủy ban này tạm hõan công bố kết quả chính thức vào ngày 8/9.
Ông Kem Sokha nhấn mạnh: "Khi nào chưa thành lập một Ủy ban hỗn hợp điều tra độc lập, tôi yêu cầu Ủy ban Bầu cử Quốc gia không công bố kết quả chính thức. Nếu không thành lập Ủy ban độc lập để điều tra và giải quyết các sai phạm và sự bất thường trong ngày bầu cử, chúng ta sẽ tiếp tục tổ chức biểu tình đến khi nào được giải quyết và trả công lý cho dân."
Trong khi đó, ông Tep Nytha, Tổng Thư ký của Ủy ban Bầu cử Quốc gia Campuchia (NEC) phát biểu với RFA rằng cuộc bỏ phiếu trên cả nước ngày 28/7 đã diễn ra an toàn, không xảy ra bạo lực. Theo ông các phòng bỏ phiếu ở Phnom Penh có lộn xộn nhưng không thể làm ảnh hưởng đến kết quả bầu cử.
Ông Tep Nytha nói: "Biểu tình là quyền của đảng đối lập. NEC đang hoàn thành công việc của mình. Việc yêu cầu thành lập một Ủy ban hỗn hợp độc lập điều tra thì NEC không thể làm được. Kết quả bầu cử chính thức sẽ công bố vào ngày 8/9."
Còn Đại sứ quán Việt Nam tại Campuchia nói mặc dù phe đối lập sẽ mở rộng biểu tình nhưng công dân Việt Nam đang sống và làm việc tại đây không nên lo ngại.
Ông Trần Văn Thông, người phát ngôn Đại sứ Việt Nam phát biểu với RFA: "Bà con cứ nên ổn định cuộc sống và làm ăn bình thường và cần chấp hành tốt luật pháp Campuchia, đoàn kết tốt với nhân dân Campuchia.
Tôi nghĩ rằng dù đảng phái nào, tổ chức nào hay cá nhân nào đó tổ chức biểu tình thì biểu tình trong khuôn khổ luật pháp và Hiến pháp của Campuchia. Nhà chức trách Campuchia cũng quản lý và điều hành đất nước theo luật pháp Campuchia và Quốc tế. Theo đó, tôi nghĩ không có vấn đề gì…”
Được biết, kết quả sơ bộ cuộc bầu cử Quốc hội Campuchia khóa 5 do Ủy ban Bầu cử Quốc gia Campuchia công bố cho thấy đảng Nhân dân Campuchia giành được 68 ghế trong tổng số 123 ghế quốc hội và đảng đối lập Cứu quốc Campuchia giành được 55 ghế còn lại.
Tuy nhiên, đảng đối lập khẳng định nếu bầu cử tự do, công bằng và các cáo buộc về sai phạm bầu cử được giải quyết công bằng thì đảng này giành được 63 ghế và đảng Nhân dân Campuchia được 60 ghế.