[ Nghe bài nàyOpens in new window ]
Hôm thứ Hai 20 tháng 5, 2013, Tổng thống Myanmar Thein Sein là nguyên thủ quốc gia đầu tiên của nước này tới thăm Hoa Kỳ kể từ 47 năm nay. Trước khi Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama và Tổng thống Thein Sein gặp nhau, Thanh Quang phỏng vấn ông Khin Maung Nyane, Phó Giám Đốc Ban Myanmar của Đài Á Châu Tự Do, về chuyến đi này.
Thanh Quang: Trước hết, chúng tôi cảm kích sự hiện diện và đóng góp của ông Khin Maung Nyane cho chương trình hôm nay, liên quan chuyến viếng thăm Hoa Kỳ của Tổng thống Miến Điện Thein Sein. Thưa, ông vừa từ Miến Điện trở lại Hoa Kỳ, ông nhận thấy người dân tại đó mong đợi gì ở chuyến đi này của Tổng thống Thein Sein ?
Khin Maung Nyane: Đại đa số người dân Myanmar hy vọng rằng chuyến đi Hoa Kỳ của Tổng thống Thein Sein, bằng cách nào đó, có thể đóng góp nhiều hơn cho sự phát triển của đất nước, thu hút thêm nguồn đầu tư, nhận thêm được viện trợ của Hoa Kỳ, và dĩ nhiên, họ mong tình hình nhân quyền ở Miến Điện được tốt đẹp hơn.
Nhưng đồng thời, cũng có một số thành phần dân chúng hoài nghi, không tín nhiệm lắm việc Tổng thống Thein Sein thật sự cải cách đất nước, cho rằng ông Thein Sein chỉ đóng vai trò bù nhìn cho phe quân đội mà thôi trong khi quân đội mới có thực quyền quyết định mọi chuyện của đất nước. Do đó, chúng ta cần chờ xem trong số những nhận xét như vừa nói, ai trúng, ai sai.
Thanh Quang: Thưa ông, có thể nói là hầu như toàn thế giới ca ngợi và ủng hộ công cuộc cải cách ở Miến Điện do Tổng thống Thein Sein khởi xướng. Còn người dân tại Miến thì sao ? Họ có suy nghĩ trong chiều hướng như thế giới bên ngoài không ?
Khin Maung Nyane: Như tôi vừa trình bày, một số tại Miến Điện không hoàn toàn tín nhiện Tổng thống Thein Sein, nhưng cũng có những người tín nhiệm ông, tin rằng ông đã làm việc với lãnh tụ dân chủ Aung San Suu Kyi cùng Chủ tịch Quốc Hội Miến trong những tháng qua. Họ thật sự chú tâm tới việc tiếp tục xúc tiến công cuộc cải cách.
Đại đa số người dân Myanmar hy vọng rằng chuyến đi Hoa Kỳ của Tổng thống Thein Sein, bằng cách nào đó, có thể đóng góp nhiều hơn cho sự phát triển của đất nước, thu hút thêm nguồn đầu tư, nhận thêm được viện trợ của Hoa Kỳ, và dĩ nhiên, họ mong tình hình nhân quyền ở Miến Điện được tốt đẹp hơn
ông Khin Maung Nyane
Hiện vẫn có những thành phần trong dân chúng không thực sự tin tưởng như vậy, nhất là vì vẫn còn 25% đại diện của quân đội trong Quốc Hội Miến. Hiện có rất nhiều người nghĩ rằng Quốc Hội chỉ là công cụ của quận đội trong khi phe quân đội muốn làm gì là tuỳ ý. Họ đã tước đoạt quyền hành của bà Aung San Suu Kyi, vẫn chống lại Liên minh Dân chủ đối lập.
Nhưng chúng ta đã nhìn thấy nhiều cải cách – nếu muốn gọi như thế - đang diễn ra tại Miến Điện. Chẳng hạn như việc nhà cầm quyền phóng thích tù nhân chính trị, việc nới lỏng về truyền thông, loại bỏ việc kiểm duyệt báo chí và mở đuờng cho nhiều tờ báo tư nhân và ký giả độc lập xuất hiện khắp nơi trong nước…Do đó, có nhiều người cho là đã có tự do truyền thông tại Miến Điện.
Nhưng trong khi đó, lại có tình trạng hạn chế khi ký giả viết những gì bị gán cho là sai trái thì sẽ gặp rắc rối. Cho nên có nhiều người dân Miến cho là họ chưa hoàn toàn có được tự do báo chí, và cần phải đấu tranh nhiều hơn. Trong tình hình như thế, người dân Miến trông đợi có tự do nhiều hơn cùng những quyền chính đáng của công nhân, nông dân; họ trông đợi ở nỗ lực nhiều hơn nữa của Tổng thống Thein Sein để giải quyết những vấn đề như vậy. Và họ hy vọng rằng chuyến đi Hoa Kỳ của Tổng thống Thein Sein sẽ đóng góp ít nhiều trong chiều hướng đó.
Thanh Quang: Sau cùng, thưa ông, giả sử ông là Tổng thống Barack Obama thì ông sẽ nói những gì, thông điệp mà ông muốn gởi tới cho Tổng thống Thein Sein, là như thế nào ?
Trong tình hình như thế, người dân Miến trông đợi có tự do nhiều hơn cùng những quyền chính đáng của công nhân, nông dân; họ trông đợi ở nỗ lực nhiều hơn nữa của Tổng thống Thein Sein để giải quyết những vấn đề như vậy. Và họ hy vọng rằng chuyến đi Hoa Kỳ của Tổng thống Thein Sein sẽ đóng góp ít nhiều trong chiều hướng đó
ông Khin Maung Nyane
Khin Maung Nyane: Nếu tôi là Tổng thống Barack Obama, vốn sắp sửa gặp Tổng thống Thein Sein vào chiều thứ Hai này, thì tôi sẽ nói với Tổng Thống Thein Sein là phải tiếp tục công cuộc cải cách một cách táo bạo hơn, nghiêm túc hơn. Vì hiện vẫn còn tiếp diễn tình trạng bạo động về sắc tộc tại vùng phía Bắc Myanmar, dọc theo mạn Tây của bang Rakhine. Và cũng có tin cho tình trạng kỳ thị chủng tộc, nhất là ở bang mạn Tây này, chống lại người Hồi giáo.
Cho nên, nếu tôi là Tổng thống Obama, thì tôi sẽ yêu cầu Tổng thống Thein Sein phải giải quyết những vấn đề như vậy càng sớm càng tốt. Vì tình hình đó làm trì trệ, gây trở ngại cho nỗ lực dân chủ hoá đất nước của Tổng thống Thein Sein.
Trong khi đó, lại đang tiếp diễn rất nhiều vụ cưỡng chiếm đất đai của người dân vốn xảy ra 30-40 năm nay, bắt nguồn từ thời phe quân phiệt lên cầm quyền. Và hiện đất nước Myanmar đã mở cửa. Giới công nhân, nông dân ý thức được các quyền chính đáng của họ. Và họ có thể đòi hỏi chính phủ phải trả lại cho họ những quyền này.
Do đó, ngày càng diễn ra nhiều cuộc biểu tình. Vì những vấn đề như vậy, nên nếu là Tổng thống Obama, tôi sẽ yêu cầu Tổng thống Thein Sein phải nhìn nghiêm túc vấn đề, để cung cấp tiền bồi thường đúng nghĩa cho người dân bị mất đất, chấm dứt hành động cưỡng chiếm đất đai. Dĩ nhiên nhân quyền vẫn còn vấn đề. Để có được nhân quyền trọ nvẹn ở Myanmar, giới cầm quyền phải tôn trọng quyền của nông dân và công nhân.
Thanh Quang: Xin cảm ơn ông Khin Maung Nyane, Phó Giám đốc Ban Miến Điện, Đài ACTD.