Buổi nói chuyện về an ninh khu vực đông Á Thái Bình Dương của thượng nghị sĩ Jim Webb, Chủ tịch tiểu ban Đông Á và Thái Bình Dương thuộc Thượng Viện Mỹ, ở văn phòng hội đồng đối ngoại diễn ra giữa lúc có nhiều quan ngại về căng thẳng leo thang tại khu vực biển Đông.
Vai trò của Mỹ
Thượng nghị sĩ Jim Webb cho rằng đây là một khu vực hết sức quan trọng về mặt chiến lược đối với nước Mỹ. Ông đưa ra bằng chứng là Hoa Kỳ đã hiện diện tại khu vực này trong nhiều năm, từ cuộc chiến với Bắc Hàn đến cuộc chiến Việt Nam.
Ông cũng thừa nhận là Mỹ đã xao lãng khu vực này một thời gian vì những ảnh hưởng sau vụ khủng bố ngày 11 tháng 9. Tuy nhiên mọi sự đã thay đổi trong vòng khoảng 5 năm qua:
"Chúng ta đã cố gắng rất nhiều trong vòng 5 năm qua để thay đổi tình hình, để đảm bảo các nước trong khu vực hiểu được tầm quan trọng của sự can thiệp của Mỹ đối với không chỉ Hoa Kỳ mà còn đối với các nước. Việc Mỹ duy trì ảnh hưởng của mình tại khu vực, duy trì quan hệ với các đối tác chiến lược, các quan hệ về kinh tế, văn hóa, và quân sự ở khu vực này là hết sức quan trọng."
Việc Mỹ duy trì ảnh hưởng của mình tại khu vực, duy trì quan hệ với các đối tác chiến lược, các quan hệ về kinh tế, văn hóa, và quân sự ở khu vực này là hết sức quan trọng.
TNS Jim Webb
Bên cạnh vấn đề liên quan đến căn cứ quân sự của Mỹ tại Nhật bản, và tình hình bán đảo Triều Tiên, an ninh tại khu vực đông nam Á cũng được thượng nghị sĩ nói đến rất nhiều, trong đó có vấn đề liên quan đến biển Đông và khu vực sông Mê Kông.
Liên quan đến vấn đề sông Mê Kông, thượng nghị sĩ Jim Webb cho rằng việc xây đập thủy điện của Trung Quốc tại thượng nguồn đang đe dọa cuộc sống của hơn 70 triệu người ở hạ nguồn, trong khi Trung Quốc không nhìn nhận quyền của các nước ở hạ nguồn sông cũng như không muốn đưa vấn đề ra thảo luận đa phương.
Còn đối với vấn đề biển Đông, thương nghị sĩ Jim Webb nhìn nhận:
"Trong nhiều năm qua, đã có nhiều sự kiện liên quan đến việc Trung Quốc đòi chủ quyền tại khu vực biển đông, những vùng rất xa Trung Quốc như quần đảo Trường Sa, Hoàng Sa. Trong vòng một năm rưỡi qua tình hình thêm căng thẳng. Khoảng 14 hay 15 tháng trước, là vụ đụng độ với Nhật bản liên quan đến đao Senkaku do Nhật quản lý. ….Chúng ta cũng nhìn thấy vấn đề chủ quyền tương tự khi Trung Quốc sử dụng tàu hải giám với Philippine, và nhất là vụ 26 tháng 5 và 9 tháng 6 với Việt Nam trong vùng biển quốc tế thừa nhận là đặc quyền kinh tế của Việt Nam."
Vấn đề Biển Đông
Với các phản ứng từ chính phủ Hoa Kỳ về các sự kiện diễn ra gần đây trên biển Đông, thượng nghị sĩ Jim Webb cho rằng còn quá yếu:
"Tôi nghĩ chính phủ đã có những phản ứng quá yếu trước vấn đề này khi chúng ta nói là chúng ta không đứng về bên nào trong vấn đề chủ quyền. Theo tôi chúng ta nên làm việc trong một diễn đàn đa phương để giải quyết vấn đề. Đây không chỉ là vấn đề chủ quyền mà còn nhiều tương lai kinh tế ở đó. Vì vậy Hoa Kỳ cần phải tham gia như là một lực lượng cân bằng để đưa vấn đề này ra thảo luận. Việc Mỹ đứng lên và cho thấy khả năng lãnh đạo của mình để đưa vấn đề ra bàn thảo là hết sức quan trọng."
Thượng nghị sĩ Jim Webb cho rằng trước 2 sự kiện tàu hải giám Trung Quốc cắt cáp tàu tham do Việt Nam gần đây, Mỹ cùng cần gửi những tín hiệu mạnh mẽ hơn đến phía Trung Quốc để cho thấy quan điểm của Mỹ ở trong khu vực. Ông nói:
"Từ nhánh lập pháp, chúng tôi đã có buổi tường trình về vấn đề an ninh khu vực, chủ quyền trên biển đông và tiếp theo tôi sẽ giới thiệu nghị quyết liên quan và tôi hy vọng là chúng ta có đủ phiếu bầu tại thượng viện cho nghị quyết này. Tôi sẽ đưa ra nghị quyết vào chiều hôm nay để lên án hành động của Trung Quốc và kêu gọi một giải pháp nhiều bên. Tôi tin là những hành động của tàu Trung Quốc là không hợp lý."
Tôi sẽ đưa ra nghị quyết vào chiều hôm nay để lên án hành động của Trung Quốc và kêu gọi một giải pháp nhiều bên. Tôi tin là những hành động của tàu Trung Quốc là không hợp lý.
TNS Jim Webb
Khi được hỏi liệu những căng thẳng trên biển Đông có ảnh hưởng thế nào đến mối quan hệ Việt Mỹ, thượng nghị sĩ Jim Webb nói rằng vấn đề này đã giúp cho mối quan hệ hai nước với bằng chứng là lời tuyên bố của Ngoại trưởng Hillary Clinton ở Hà Nội vào năm ngoái về mối quan tâm và quyền lợi của Mỹ tại khu vực. Ông nói đã đến lúc Hoa Kỳ cần phải có những hành động tích cực để bổ trợ những gì mà ngoại trưởng hoa kỳ và bộ trưởng quốc phòng Mỹ đã nói về quan sự ổn định và an ninh tại khu vực.
Việt Hà tường trình từ Washington.