Quỳnh Chi hỏi chuyện ông Tetsuo Kotani, chuyên gia về an ninh hàng hải của Viện Quan hệ Quốc tế Nhật Bản. Trước tiên nhận xét về hành động trình đòi hỏi chủ quyền đến LHQ từ phía Trung Quốc, ông Tetsuo Kotani cho biết:
Trung Quốc muốn cảnh báo Hoa Kỳ?
Tetsuo Kotani: Đó là một hành động rất thiếu trách nhiệm từ phía chính phủ Trung Quốc bởi vì theo qui định của Công ước Quốc tế LHQ về Luật biển 1982 – UNCLOS thì hai bên tuyên bố chủ quyền nên thảo luận với nhau trước. Trung Quốc và Nhật Bản trong quá trình thảo luận cách thức giải quyết tranh chấp nhưng chưa đi đến đồng thuận thì Trung Quốc đơn phương gởi công văn lên Liên Hiệp Quốc. Hành động này đi ngược lại tinh thần luật quốc tế. Tôi không nghĩ là Ủy ban LHQ sẽ xem xét một cách nghiêm túc báo cáo này của Trung Quốc.
Quỳnh Chi: Hành động này xảy ra chỉ vài ngày sau khi máy bay Trung Quốc đi vào không phận Nhật Bản. Các hoạt động này có liên quan gì đến việc Thượng viện Hoa Kỳ vừa cho thay đổi Đạo luật Trao quyền Quốc phòng?
Tetsuo Kotani: Những hành động gần đây của Trung Quốc rất là hung hăng. Việc máy bay nước này đi vào không phận Nhật Bản đã đi ngược lại luật quốc tế. Điều này cũng không phải là cách thức đi đến sự hợp tác trong hòa bình. Chính phủ Nhật Bản không thể chấp nhận hành động này. Việc máy bay Trung Quốc đi vào không phận Nhật Bản là cách mà nước này đáp trả lại Quốc hội Hoa Kỳ. Gần đây, QH Hoa Kỳ sửa đổi Đạo
luật Trao quyền Quốc phòng Quốc gia trong đó nói rõ rằng Mỹ thừa nhận quyền quản trị của Nhật Bản đối với các đảo Senkaku và QH Hoa Kỳ sẽ không chấp nhận thách thức đối với quần đảo này.
Việc máy bay Trung Quốc đi vào không phận Nhật Bản là cách mà nước này đáp trả lại Quốc hội Hoa Kỳ. Gần đây, QH Hoa Kỳ sửa đổi Đạo luật Trao quyền Quốc phòng Quốc gia trong đó nói rõ rằng Mỹ thừa nhận quyền quản trị của Nhật Bản đối với các đảo Senkaku
Ô.Tetsuo Kotani
Quỳnh Chi: Nhiều người cho rằng Trung Quốc đang cố tình tạo ra một "thông lệ mới" trong đó cho phép lực lượng quốc gia của họ đi vào khu vực đảo Senkaku. Ông có đồng ý với quan điểm này?
Tetsuo Kotani: Tôi không chắc lắm. Tôi nghĩ là sự cố máy bay Trung Quốc bay vào không phận Nhật Bản là nhằm cảnh báo QH Hoa Kỳ. Nếu Trung Quốc tiếp tục cho máy bay xâm phạm vùng trời Nhật Bản nữa thì căng thẳng càng gia tăng. Nếu có thêm hành động nào gây phương hại đến Nhật Bản thì có thể quân đội Hoa Kỳ sẽ can dự. Trung Quốc không bao giờ muốn Hoa Kỳ can dự vào mâu thuẩn Nhật –Trung. Tôi không nghĩ là Bắc Kinh sẽ gởi máy bay đến không phận Nhật Bản lần nữa bởi tình huống sẽ trở nên khó khăn hơn để giải quyết.
Quỳnh Chi: Ông có cho rằng sau ĐH ĐCSTQ lần thứ 18 thì Trung Quốc càng có nhiều hoạt động hơn đối với vấn đề biển đảo?
Tetsuo Kotani: Mặc dù ĐH ĐCS 18 đã kết thúc và Tập Cận Bình là tân Tổng bí thư. Nhưng QH Trung Quốc sẽ họp vào tháng 3 và lúc đó ông Tập Cận Bình sẽ trở thành Chủ tịch nước. Cho nên tôi cho là quá trình chuyển giao lãnh đạo còn chưa kết thúc nên ông Tập cần chứng tỏ lập trường cứng rắn để tránh bị chỉ trích bởi phe cánh khác.
Ưu tiên hàng đầu của Nhật vẫn là kinh tế
Quỳnh Chi: Giờ thì tôi muốn nói về chiến thắng của Đảng Dân chủ Tự do – LDP trong cuộc bầu cử diễn ra tại Nhật thưa ông. Mọi người đang quan tâm không biết chính phủ mới liệu sẽ có một lập trường cứng rắn hơn đối với Trung Quốc?
Hiện tại thì vấn đề Senkaku không phải là một vấn đề lớn được nói đến trong bầu cử. Việc ưu tiên vẫn là kinh tế. Chính phủ mới sẽ phải kích thích kinh tế Nhật Bản
Ô.Tetsuo Kotani
Tetsuo Kotani: Đảng Dân chủ Tự do – LDP đang thắng thế nhưng tôi không nghĩ là chính phủ mới sẽ chuyển đến một hướng hành động khiêu khích đối với Trung Quốc bởi vì như thế sẽ đi ngược lại lợi ích quốc gia của Nhật Bản. Hiện tại thì vấn đề Senkaku không phải là một vấn đề lớn được nói đến trong bầu cử. Việc ưu tiên vẫn là kinh tế. Chính phủ mới sẽ phải kích thích kinh tế Nhật Bản. Tuy nhiên nếu mối quan hệ Nhật – Trung trở nên xấu thêm thì cũng sẽ có ảnh hưởng đến kinh tế Nhật Bản. Cho nên tôi không nghĩ tân thủ tướng Nhật sẽ có hành động cứng rắn hơn đối với Trung Quốc.
Quỳnh Chi: Câu hỏi cuối thưa ông, lãnh đạo đảng LDP, ông Shinzo Abe vừa cho truyền thông biết mục tiêu của đảng này là "ngăn chặn thách thức" từ Bắc Kinh, liệu đây sẽ là một cách tiếp cận được Hoa Kỳ hậu thuẩn?
Tetsuo Kotani: Dĩ nhiên là Hoa Kỳ sẽ không ủng hộ Nhật Bản nếu Nhật Bản có hành động khiêu khích trước tiên. Tôi nghĩ là chính phủ mới của Đảng Dân chủ Tự do – LDP vẫn sẽ tiếp tục có một cách tiếp cận ôn hòa đối với Trung Quốc trong vấn đề Senkaku.
Quỳnh Chi: Xin cám ơn ông.
Theo dòng thời sự:
- Nhật cắt giảm nhiều chuyến bay đến Trung Quốc
- Trung Quốc không dự hội nghị tại Nhật Bản
- Căng thẳng vẫn bao trùm vùng đảo Senkaku - Điếu Ngư
- Hằng trăm người tập trung biểu tình chống Trung Quốc tại Tokyo
- Trung Quốc hoãn lễ kỷ niệm 40 năm quan hệ ngoại giao với Nhật
- Nhật phản đối việc tàu TQ vào vùng đảo tranh chấp
- Ai đứng sau các cuộc biểu tình chống Nhật Bản?
- Tổng trưởng quốc phòng Mỹ đến Bắc Kinh
- TQ tránh né vấn đề Biển Đông tại hội chợ Triển Lãm ASEAN-Trung Quốc