Giải pháp hòa bình
Ed Royce: Tôi giới thiệu nghị quyết vì tôi muốn thấy một giải pháp hòa bình cho những tranh chấp trên biển ở khu vực biển Đông. Và tôi nghĩ là nghị quyết này có thể làm được điều đó. Lý do là vì nghị quyết gửi ra một thông điệp mạnh mẽ của hạ viện rằng chúng tôi muốn chấm dứt thái độ gây hấn trên biển. Nghị quyết kêu gọi những nỗ lực ngoại giao của các nước ở khu vực Đông Nam Á trong đó có Việt Nam và Philippines.
Và chúng tôi muốn các nước này làm việc với Trung Quốc để giải quyết vấn đề. Ngoài ra nghị quyết cũng đưa ra một tuyên bố mạnh mẽ là nước Mỹ sẽ tiếp tục duy trì hoạt động của mình trên vùng biển quốc tế bao gồm cả biển Đông và điều này có nghĩa là chúng ta gửi ra một thông điệp khác là nước Mỹ không muốn thấy sự hiếu chiến trên biển Đông.
Việt Hà: Vậy bao giờ nghị quyết này sẽ được đưa ra bỏ phiếu tại hạ viện thưa ông?
Ed Royce: Hiện tại quốc hội Mỹ vẫn đang phải bàn thảo về vấn đề thâm hụt ngân sách và nợ. Cho nên nghị quyết này sẽ chưa được đưa ra để bỏ phiếu thông qua trong tuần này nhưng tôi sẽ đưa nghị quyết này ra ngay lập tức sau khi chúng ta vượt qua được những tranh cãi về ngân sách và nợ trong tháng tám này. Lý do mà tôi đưa nghị quyết này ra để được thông qua, vì chúng ta nhìn thấy Trung Quốc liên tục có các hành vi gây hấn. Vào ngày 26 tháng 5 một tàu hải giám cắt cáp thăm dò của một tàu thăm dò của Việt Nam.
Tôi giới thiệu nghị quyết vì tôi muốn thấy một giải pháp hòa bình cho những tranh chấp trên biển ở khu vực biển Đông.
Dân biểu Ed Royce
Vào ngày 3 tháng 6, 3 tàu quân sự Trung Quốc đe dọa tàu cá của Việt Nam, và chỉ vài ngày sau chúng ta thấy một tàu Trung Quốc cắt cáp một tàu Việt Nam khác là tàu Viking 2. Vì vậy tôi rất lo ngại cho những gì có thể xảy ra trong tương lai và muốn nghị quyết được thông qua sớm vì nó gửi ra thông điệp là tranh chấp phải được giải quyết một cách hòa bình qua hiệp hội ASEAN và đó là một khuôn khổ mà chúng ta muốn sử dụng thay vì những hành động bắt nạt.
Thông điệp cho TQ
Việt Hà: Ông có hy vọng gì về khả năng thông qua nghị quyết này?
Ed Royce: Nó tùy thuộc vào các lãnh đạo của hạ viện để đưa nghị quyết này ra bỏ phiếu. Hiện tại phần lớn những nỗ lực chỉ dành cho ngân sách và nợ quốc gia cho nên phải mất một thời gian nữa nghị quyết mới được đưa ra bỏ phiếu. Ngoài ra, theo tôi thì ngay cả phần giới thiệu của nghị quyết này cũng thu hút sự chú ý của chính phủ Trung Quốc vì họ sẽ biết được ai là những người đồng tài trợ cho nghị quyết này và những từ ngữ được sử dụng trong nghị quyết.
Và dù cho nghị quyết không được đưa ra ngay lập tức thì nó vẫn gửi ra một thông điệp cho Trung Quốc là những hành động gây hấn của họ với các nước láng giềng là không thể chấp nhận được và không theo đúng thông lệ quốc tế và họ phải giải quyết vấn đề qua hướng đa phương, hòa bình và hợp tác.
Việt Hà: Quan điểm của Hoa Kỳ trong vấn đề biển Đông là không đứng về bất cứ bên nào, vậy nếu trường hợp nghị quyết được thông qua thì liệu nó sẽ giúp được gì trong việc khiến Hoa Kỳ can thiệp sâu hơn vào vấn đề tranh chấp biển Đông, chưa kể thực tế là Hoa Kỳ không thông qua Công ước của Liên Hiệp Quốc về luật biển.
Ed Royce: Đúng vậy, nhưng chúng ta vẫn cần phải theo dõi chặt chẽ những hành động gây hấn và chúng ta phải đứng về phía những nước tìm kiếm giải pháp hòa bình cho tranh chấp, không chỉ bởi nước Mỹ có lợi ích trong tự do hàng hải ở khu vực này mà còn vì nước Mỹ hiểu là thái độ hiếu chiến đối với các nước nhỏ không thể được bỏ lơ. Hoa Kỳ nên tiếp tục xây dựng quan hệ với các nước trong khu vực châu Á để đảm bảo là hành động bắt nạt không thể xảy ra, và tôi hiểu là với một nước lớn mà có hành vi bắt nạt các nước khác thì sẽ tạo ra một tiền lệ rất đáng lo ngại.
Dù cho nghị quyết không được đưa ra ngay lập tức thì nó vẫn gửi ra một thông điệp cho Trung Quốc là những hành động gây hấn của họ là không thể chấp nhận được...
Dân biểu Ed Royce
Mặt khác hải quân Hoa kỳ đã giúp duy trì sự ổn định trong khu vực Thái Bình Dương kể từ thế chiến thứ hai và đây vẫn là vai trò của Hoa Kỳ cho đến nay. Chúng ta cần phải duy trì sự có mặt mạnh mẽ của Hoa Kỳ tại khu vực biển Đông, và nó sẽ giúp ngăn chặn những tính toán sai lầm. Và tôi nghĩ khả năng nhiều là những hành động gây hấn sẽ bị giảm đi vì sự có mặt của Hoa Kỳ ở đây và vì vậy nó gửi ra thông điệp là vùng biển quốc tế không thể thuộc về một nước. Đó là một thông điệp mạnh mẽ mà nghị quyết này nêu lên.
Việt Hà: Xin cảm ơn ông đã dành cho đài Á châu tự do buổi phỏng vấn này.