Thời sự quốc tế: Tripoli vào tay quân kháng chiến

Tin lực lượng quân kháng chiến Libya tiến chiếm bản doanh của Tổng thống Gaddafi ở Tripoli chiếm hàng đầu thời sự quốc tế tuần này.

Kháng chiến quân bố trí ở vị trí mới- 22 tháng 8-AFP photo
Kháng chiến quân bố trí ở vị trí mới- 22 tháng 8-AFP photo (AFP photo)

Đó cũng là bộ tư lệnh quân sự, nơi Tổng thống Gaddafi điều động các lực lượng trung thành với ông kháng cự tới cùng.

Tin lúc 8 giờ 5 phút tối thứ ba, giờ Việt Nam, cho hay ông Gaddafi lên tiếng trên một làn sóng phát thanh nội địa, kêu gọi quân đội và nhân dân Tripoli tiếp tục cuộc “thánh chiến” quét sạch lực lượng cách mạng mà ông gọi là “chuột bọ” ra khỏi thủ đô. Ông nói là ông chỉ “di tản chiến thuật” khỏi chỉ huy sở để tránh những cuộc không kích của lực lượng NATO. Như vậy là ông đã không có mặt tại bản doanh từ lâu, như báo chí quốc tế tường trình.

Tin tức quốc tế xác nhận là bộ tư lệnh quân sự này đã bị quân kháng chiến chiếm giữ, nhưng trong thủ đô Tripoli, tính đến hôm nay, vẫn còn tiếng súng, và căn cứ chỉ huy sở của ông Gaddafi trước đây lại đang bị lực lượng trung thành với ông pháo kích và tác xạ bằng súng nhỏ. Binh sĩ chính phủ vẫn cố thủ nhiều dãy phố bằng hỏa lực súng cá nhân, với chiến thuật bắn sẻ lợi hại. Phi trường chính củaTripoli bị quân kháng chiến chiếm giữ mấy hôm nay đang chịu áp lực pháo kích bằng hỏa tiễn, tuy nhiên máy bay của nhà độc tài Gaddafi đang lung lay ngai vàng vẫn không trúng mảnh đạn nào!

Chiến sự vẫn diễn ra lúc mạnh lúc nhẹ trên các đường phố của thủ đô Tripoli, tuồng như binh sĩ hai bên phải nghỉ giải lao rồi mới tiếp tục chiến đấu, giống như mọi trận chiến cuối cùng khác. Đường phố hoàn toàn vắng bóng thường dân. Quân kháng chiến đang mở rộng vòng đai kiểm soát với những vị trí phòng thủ thiết lập cách nhau từng vài trăm mét.

Dân chúng tụ họp ăn mừng ở Tajura, ngoại ô Tripoli- 22 tháng 8- AFP photo
Dân chúng tụ họp ăn mừng ở Tajura, ngoại ô Tripoli- 22 tháng 8- AFP photo (AFP photo)

Quanh khách sạn ở trung tâm thành phố đã diễn ra chạm súng mạnh cách nay mấy giờ đồng hồ, nhưng đã có tin mấy chục ký giả quốc tế trong khách sạn được giải thoát sau năm ngày bị quân chính phủ cầm giữ, sống trong cảnh không có điện, thực phẩm phải ăn dè vì gần cạn, dưới làn hỏa lực hai bên và trước mũi súng lăm le nhả đạn của quân lính canh giữ họ.

Những người này được xe chở tới trung tâm Hồng Thập tự để bồi dưỡng và chữa trị, có người vừa khóc vừa trả lời báo chí! Tuy nhiên lại có tin mới hơn cho hay 4 ký giả người Italy vừa bị quân Tripoli bắt, tài xế người Libya bị giết, trên đường từ Zawiya đến Tripoli. Zawiya là thành phố chiến lược cách thủ đô chỉ có 50 km, quân kháng chiến đã chiếm giữ.

Lúc 8 giờ rưỡi giờ địa phương sáng thứ ba, lực lượng trung thành với ông Gaddafi còn bắn hỏa tiễn và đưa xe tăng tấn công thị trấn Ajaylat ở cách Tripoli 80 km hướng tây. Vị trí này ở gần Sabratah là thành phố chiến lược đã do quân kháng chiến chiếm giữ trước đây. Tuy nhiên mọi tin tức đều cho là chiến sự ở Tripoli sắp ngã ngũ trong thời khắc không xa.

Song song với tình hình chiến sự, Ngoại trưởng Libya đương nhiệm, ông Abdelati Obeidi đang ở Luân đôn, tuyên bố với đài truyền hình kênh số 4 tại thủ đô Anh Quốc rằng cuộc nội chiến Libya đã chấm dứt trên thực tế và nếu ông nắm giữ trách nhiệm thì ông đã cho lệnh quân chính phủ buông súng.

Trong khi Hội đồng chuyển tiếp quốc gia Libya, tức là chính phủ kháng chiến trên thực tế, ra giá tiền thưởng 1 triệu đô la cho ai bắt được và dẫn nạp nhà độc tài Gaddafi đang tại đào, thì từ Hoa Kỳ tòa Bạch ốc tuyên bố chưa có dấu hiệu nào cho thấy ông Gaddafi đã rời khỏi Tripoli, nhưng ông này đã vuột mất quyền hành dù rằng nhiều binh sĩ trung thành chưa buông súng.

Thông cáo giải thưởng bắt Gaddafi: 1.7 triệu đô la-AFP photo
Thông cáo giải thưởng bắt Gaddafi: 1.7 triệu đô la-AFP photo (AFP photo)

Phụ tá phát ngôn viên của Tổng thống Obama, Josh Earnest, nói với phóng viên tháp tùng Tổng thống tại Massachussetts rằng Hoa Kỳ đang theo dõi tình trạng các kho vũ khí của chế độ Gaddafi, lo âu rằng những vũ khí đó rơi vào tay “ kẻ xấu”.

Bộ quốc phòng và bộ ngoại giao Mỹ lên tiếng cho biết kho hỏa tiễn và vũ khí hóa học của Libya vẫn được bảo toàn và theo dõi chặt chẽ, kể cả 10 tấn hơi độc mustard, tuy nhiên nhiều loại vũ khí quy ước trong đó có các hỏa tiễn cầm tay vẫn là mối nguy hiểm thường xuyên, chưa chấm dứt.

Mặt khác, trên bình diện quốc tế, tin từ Liên Hiệp Quốc cho hay Hoa Kỳ sẽ đệ trình Hội đồng Bảo An dự thảo nghị quyết về Libya trong ngày thứ tư, yêu cầu giải tỏa tài sản 1 tỉ 500 triệu đô la của Libya đã bị Liên Hiệp Quốc phong tỏa trước nay, để cứu trợ nhân đạo cho xứ này khi tình hình cho phép. Nghị quyết yêu cầu được sử dụng ngân khoản ấy cho nhu cầu xăng dầu chuyên chở cùng nhiều nhu cầu dân sự khác, không dùng cho chiến tranh.

Tuy nhiên sẽ không có biểu quyết trong ngày thứ tư, và có một số quốc gia không ưa ý kiến của Mỹ muốn giao thẳng ngân khoản này cho chính phủ kháng chiến. Nam Phi nêu ý kiến này, tuy nói rằng không phản đối viện trợ nhân đạo. Liên Bang Nga cùng một vài nước khác cũng có ý kiến tương tự, trong khi giới ngoại giao tại Liên Hiệp Quốc cho rằng Hoa Kỳ đệ trình nghị quyết cho Hội đồng Bảo An là đã qua mặt Ủy Ban cấm vận của Liên Hiệp Quốc đồng thời bỏ qua nguyên tắc đồng thuận của Hội đồng Bảo An. Nguyên tắc này đòi hỏi có đủ 9 phiếu thuận và không phiếu phủ quyết từ 5 quốc gia hội viên thường trực.

Nếu không ai phản đối dự thảo nghị quyết này của Mỹ thì sẽ không cần biểu quyết. Nhưng nếu có sự phản đối, phái đoàn Hoa Kỳ sẽ kêu gọi họp Hội đồng Bảo An để bỏ phiếu, và nếu Nam Phi là quốc gia duy nhất bỏ phiếu chống, nghị quyết cũng sẽ được thông qua.

Viên chức Mỹ không muốn nêu danh tính nói với phóng viên Reuters rằng Hoa Kỳ đã phong tỏa tới 37 tỉ đô la tài sản của chính quyền Tripoli.

Về vấn đề viện trợ tái thiết, nhân vật lãnh đạo chính phủ kháng chiến của Libya trên thực tế, ông Mahmoud Jibril, hội kiến với Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy tại Paris vào tôi thứ tư để thảo luận vấn đề chuyển tiếp chính trị trong thời kỳ sau chính quyền Gaddafi. Ông Jibril được quốc tế coi là Thủ tướng của Libya trong thời kỳ hậu-Gaddafi.

Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy kêu gọi triệu tập hội nghị quốc tế gọi là “Thượng đỉnh các nước bạn của Lybie” trong vòng 10 ngày tới. Hội nghị có thể quy tụ tới 30 nhà lãnh đạo quốc gia và tổ chức quốc tế để giúp tái thiết Libya.

Giới quan sát quốc tế cho rằng không lực của NATO sẽ phải tiếp tục yểm trợ cho quân kháng chiến trong một khoảng thời gian ngắn nữa, vì đó là yếu tố quyết định cho tình hình quân sự từ đó tới nay.

Một người con trai của ông Gaddafi vừa lên tiếng kêu gọi ngừng bắn, nhưng chắc chắn không một lực lượng nổi dậy nào chịu ngưng chiến một khi đã chiếm phân nửa lãnh thổ thủ đô, cả đại bản doanh quân sự của lực lượng quân chính phủ. Tình hình quân sự sẽ ngã ngũ trong khoảng thời gian không lâu, có thể chỉ trong vòng một vài tuần lễ.