Bản án 2 năm tù giam dành cho chủ trang blog “Một góc nhìn khác” - Trương Duy Nhất, tiếp tục gây quan ngại về tình hình trấn áp tiếng nói đối lập không chỉ cho những người viết blog trong nước; mà cả những người Việt đang ở tại nước ngoài.
Ph ản ứng
Mặc dù đang sinh sống hay có mặt tại nước ngoài, những người như ông Phạm Ngọc Cương từ Canada hay blogger Người Buôn Gió ở Đức trong thời gian qua tỏ ra hết sức quan tâm đến vụ bắt giữ và đưa blogger Trương Duy Nhất ra xét xử.
Blogger Người Buôn gió tại Đức có bài viết cho rằng “vụ án Trương Duy Nhất là một vụ án tiêu biểu về quyền tự do ngôn luận tại Việt Nam bị đàn áp dưới con mắt quốc tế”.
Blogger này cũng đưa ra nhận định về hai mức án đối với ông Trương Duy Nhất. Một là dưới 2 năm và hai là từ 3 năm trở lên theo khung hình phạt từ 2 đến 7 năm qui định đối với những ai bị cho là vi phạm khoản 2, điều 258 Bộ Luật Hình sự.
Nguyên văn theo blogger Người Buôn Gió thì “nếu ngày mai phiên tòa kêu mức án dưới 2 năm, tức dưới khung hình phạt thì còn là một điều khiến dư luận chưa nghiêng về phía hoài nghi có thế lực nào đang cố đẩy Việt Nam xa khỏi sự hòa nhập quốc tế. Còn từ 3 năm trở lên. Thì đó là sự cay đắng. Sự kêu gọi ‘thay đổi’ trong bài viết đầu năm của thủ tướng không hề còn lại dấu ấn nào. Việt Nam không thay đổi gì hết về quyền con người, quyền tự do ngôn luận, Việt Nam sẽ thụt lùi và cô lập với thế giới.”
Sau khi nghe mức án hai năm tuyên với blogger Trương Duy Nhất, blogger Người Buôn Gió từ Đức đưa ra ý kiến:
"Nh ận định c ủa tôi v ề v ụ án Tr ươ ng Duy Nh ất c ủa nhà n ước Vi ệt Nam mang tính r ất đặc tr ư ng v ề quy ền t ự do ngôn lu ận vì anh Tr ươ ng Duy Nh ất không nh ư nh ững ng ười khác b ị k ết t ội v ề chính tr ị tham gia các t ổ ch ức, đảng phái; còn anh Tr ươ ng Duy Nh ất vi ết bài độc l ập m ột mình, qua các bài vi ết anh th ể hi ện nh ững quan đ i ểm, cái nhìn c ủa b ản thân.
Ngay trong b ản cáo tr ạng đ ó, n ếu chúng ta g ạt b ỏ nh ững câu ch ữ r ườm rà đ i, chúng ta th ấy rõ ràng đ ây là m ột ng ười b ị k ết t ội vì nói lên nh ững quan đ i ểm, cái nhìn c ủa h ọ. H ọ c ă n c ứ, có thông tin, có phân tích và đư a ra k ết lu ận c ủa h ọ. Nh ư v ậy vi ệc x ử nh ư th ế là đụng ch ạm đến và tr ấn áp quy ền t ự do ngôn lu ận!"
Tại Canada, nhóm bốn người trong đó có ông Phạm Ngọc Cương trước khi phiên xử blogger Trương Duy Nhất diễn ra đã có thư khẩn gửi cho ông chánh án tòa án Nhân dân thành phố Đà Nẵng. Thư này được viết theo gợi ý từ nhân viên đại sứ quán Việt Nam tại Canada là ông Vũ Trần Phương.
Bức thư nhắc lại 3 điểm: thứ nhất là thắc mắc rằng đó có phải là phiên xử công khai hay xử kín, hai điểm tiếp theo là đề nghị được cấp giấy mời tham dự tòa cũng như cho phép một luật sư nhân quyền của Liên hiệp quốc tham gia quá trình tố tụng tại tòa. Tiếp đến thư nêu ra 5 ý kiến đề nghị ông chánh án tòa án thành phố Đà Nẵng tham khảo.
Đến sau khi phiên xử kết thúc, ông Phạm Ngọc Cương cho biết nhóm của ông không nhận được trả lời từ phía ông chánh án Tòa án Nhân dân thành phố Đà Nẵng.
Và sau khi nghe mức án hai năm tuyên cho blogger Trương Duy Nhất về những bài viết đăng trên blog ‘Một góc nhìn khác’, ông Phạm Ngọc Cương có phản ứng như sau:
"Theo tôi ngh ĩ v ụ x ử anh Tr ươ ng Duy Nh ất là m ột v ụ x ử hoàn toàn phi lý. Tôi ngh ĩ , th ứ nh ất ph ải g ạt b ỏ đ i ều đ ó ra kh ỏi lu ật pháp c ủa Vi ệt Nam; th ứ hai n ếu c ố tình đ em đ i ều đ ó ra x ử công dân, ép h ọ vào nh ững đ i ều nh ư v ậy thì ch ỉ làm x ấu b ộ m ặt c ủa Vi ệt Nam và l ại càng làm cho lòng dân không yên. Ng ười ta còn c ảm th ấy không tin t ưởng vào th ể ch ế đ ó."
Động thái c ủa nhà c ầm quy ền
Theo blogger Người Buôn Gió, dù mức án đã tuyên là 2 năm tính từ ngày bắt giam ông Trương Duy Nhất, nhưng có thể ông này sẽ được cho về trước thời hạn:
"T ừ tr ước đến gi ờ, nh ững v ụ x ử v ề nói x ấu, tuyên truy ền, xuyên t ạc Nhà n ước thì th ường m ức án r ất cao. Nh ư ng khi h ọ đư a ra x ử vào th ời đ i ểm nh ư th ế này, theo tôi cân nh ắc không x ử quá 2 n ă m.
T ừ c ă n c ứ đ ó tôi th ấy vì h ọ đ ã b ắt anh Nh ất r ồi; gi ờ mà th ả hay x ử nh ẹ d ưới khung hình ph ạt đư a ra thì h ọ c ũ ng ng ại, cho nên h ọ ph ải x ử ở m ức 2 n ă m. Tuy nhiên tôi ngh ĩ , anh Nh ất s ẽ không đ i tù tr ọn 2 n ă m."
Ngay sau khi có bản án đối với blogger Trương Duy Nhất, đại sứ quán Hoa Kỳ ra thông báo bày tỏ quan ngại và kêu gọi chính quyền Việt nam phải trả tự do cho ông Trương Duy Nhất cũng như tất cả các tù nhân chính trị.
Đối với chất vấn đề tù nhân lương tâm tại Việt Nam, các cấp lãnh đạo Việt Nam lâu nay đều trả lời là tại Việt Nam không có tù nhân lương tâm mà chỉ là những tù hình sự vi phạm pháp luật Việt Nam. Ông Phạm Ngọc Cương có phản bác đối với lập luận đó:
"Tôi ngh ĩ r ằng đ ó là m ột s ự ng ụy bi ện; t ức các chu ẩn m ực c ủa con ng ười là chu ẩn m ực chung. Ch ẳng h ạn nh ững n ă m 30 c ủa th ế k ỷ tr ước, không có ai kh ẳng định mang ch ủ ngh ĩ a c ộng s ản v ề Vi ệt Nam là m ột s ự ng ược đời c ả.
Không ai ngh ĩ r ằng mang ch ủ ngh ĩ a c ộng s ản v ề Vi ệt Nam là không h ợp lý v ới tình hình c ủa m ột n ước nông nghi ệp nh ư v ậy, vì ch ủ ngh ĩ a đ ó dành cho m ột n ước h ậu công nghi ệp.
Th ế nh ư ng Vi ệt nam v ẫn có ch ủ ngh ĩ a c ộng s ản, đ úng không? Cu ối cùng c ũ ng đ i theo con đường ch ủ ngh ĩ a c ộng s ản bao nhiêu n ă m nay!
Thành ra n ếu bây gi ờ nh ững ng ười c ộng s ản Vi ệt Nam mà không nh ận th ức ra được th ực t ế 'qui lu ật phát tri ển là m ột, nhân quy ền là m ột, quy ền c ủa con ng ười và kh ả n ă ng lãnh đạo, kh ả n ă ng qu ản lý qu ốc gia là m ột cung cách thôi.
Đ ó là thành t ựu chung c ủa loài ng ười để ti ếp thu và phát tri ển', thì đ ó là m ột s ự ng ụy bi ện."
Hình th ức đấu tranh
Theo nhận định thì cứ sau những đợt xử án về tội danh tuyên truyền chống Nhà nước theo điều 88 Bộ Luật Hình sự Việt Nam, điều 79 âm mưu lật đổ chính quyền, hay xâm phạm lợi ích của Nhà nước, tổ chức, công dân theo điều 258… số lượng người nhận thấy sự bất hợp lý của những điều khoản đó chiếu theo Hiến pháp Việt Nam cũng như các chuẩn mực quốc tế ngày càng đông thêm như ý kiến của blogger Người Buôn Gió sau đây:
"Tôi th ấy càng ngày càng có nhi ều ng ười nh ận th ức ra đ i ều lu ật 258 và nh ững đ i ều lu ật khác v ề t ội tuyên truy ền, l ật đổ là nh ững đ i ều lu ật phi lý, và ng ười ta đ ang đ òi d ẹp b ỏ. Và s ố l ượng ng ười mu ốn bác b ỏ, lo ại b ỏ đ i ều đ ó thì ngày càng nhi ều h ơ n."
Ông Phạm Ngọc Cương thì cho rằng mọi người Việt trong và ngoài nước cần lên tiếng và tiếp tục công việc đang làm cho một đất nước phát triển, tự do và dân chủ:
"Cá nhân tôi không mu ốn chuy ện c ủa ng ười Vi ệt c ứ ph ải mang ra cho ng ười n ước ngoài, nh ờ ng ười n ước ngoài can thi ệp; và nh ờ các t ổ ch ức qu ốc t ế, chính quy ền các n ước dân ch ủ lên ti ếng can thi ệp và gây s ức ép v ới nhà c ầm quy ền Vi ệt Nam.
Theo cá nhân tôi thì nhà c ầm quy ền Vi ệt Nam nên bi ết cách hi ểu ph ươ ng án đối tho ại v ới qu ần chúng và ch ấp nh ận s ự b ất đồng v ề quan đ i ểm, nh ư ng m ục đ ích chung là để phát tri ển đất n ước cho t ốt đẹp lên.
Tôi ngh ĩ r ằng trong tình hình hi ện nay, xã h ội Vi ệt Nam đ ang phát tri ển thành m ột xã h ội dân s ự r ất đ úng xu h ướng chung phát tri ển c ủa nhân lo ại m ột cách t ự phát. T ất c ả các t ổ ch ức đ ã ra đời, t ất c ả các ti ếng nói đ ã b ắt đầu lên ti ếng và lên ti ếng ngày càng m ạnh m ẽ.
M ỗi ng ười đều làm t ối đ a kh ả n ă ng c ủa mình, ng ười nào ngh ĩ đ ang làm t ốt nh ất cho Vi ệt Nam thì c ứ nên nh ư v ậy mà làm, thì s ẽ có ngày đất n ước Vi ệt Nam có dân ch ủ, và s ẽ có ngày mà nh ững b ản án nh ư tòa án v ừa k ết t ội anh Tr ươ ng Duy Nh ất ph ải mang ra xem xét l ại và th ấy anh Nh ất vô t ội, anh Nh ất là ng ười hoàn toàn có công v ới đất n ước, có công v ới s ự phát tri ển."
Ông Phạm Ngọc Cương cho rằng nhà cầm quyền quyền Hà Nội sợ mất quyền lợi của họ nên vẫn chưa lắng nghe dân. Còn theo blogger Người Buôn Gió thì để bảo vệ quyền lợi đó cả hệ thống thi hành luật pháp cố vận dụng, giải thích tùy tiện các điều khoản luật sao có lợi cho họ nhất.