Hoa Kỳ và Việt Nam và xích lại gần nhau
Lần đầu tiên kể từ khi cuộc chiến Việt Nam kết thúc, tuần này tàu hải quân Mỹ trở lại cảng Cam Ranh, nơi từng là căn cứ hải quân chiến lược của Mỹ cách nay hơn 3 thập niên qua.
Mặc dù chuyến viếng thăm của tàu tiếp liệu của hải quân Hoa Kỳ USNS Richard E. Byrd tại vịnh Cam Ranh chỉ mang tính chất tượng trưng, nhưng cùng với sự kiện này là một loạt chỉ dấu khác cả về ngoại giao và quân sự cho thấy quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ đang tiến tới một giai đoạn mới.
Lần đầu tiên kể từ ngày cuộc chiến chấm dứt, Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ xem xét khả năng bãi bỏ lệnh cấm bán kỹ thuật quân sự đối với Việt Nam.
Theo đó, nhân chuyến thăm Việt Nam hôm thứ Tư, Thượng nghị sĩ Jim Webb đã xác nhận là Ngũ Giác Đài đang có các cuộc thảo luận với Bộ Quốc phòng Việt Nam về vấn đề này.
Việc Hoa Kỳ tăng tiến các quan hệ với Việt Nam trong thời gian gần đây nằm trong chính sách chung của Washington, đó là chuyển trọng tâm sang vùng Châu Á, theo như tuyên bố của Trợ lý Ngọai trưởng Mỹ đặc trách Đông Á và TBD Sự vụ, ông Kurt Campbell, nhân chuyến thăm Australia mới đây.
Nhận định về những diễn tiến này, Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng, giảng dạy môn Bang giao Quốc tế tại Đại học Geogre Mason, Hoa Kỳ cho rằng:
“Đề nghị đó phản ánh chính sách của Mỹ từ mấy năm nay rồi. Tức mấy năm nay họ quan niệm Á Châu là trung tâm phát triển của thế giới và sẽ ngày càng quan trọng hơn. Hoa Kỳ đã làm chuyện đó. Rồi trong vòng 2 năm nay, vấn đề biển Đông căng thẳng, thì họ thấy lại càng quan trọng hơn. Nên khoảng 1 năm qua, chừng 60% lực lượng quân sự của Mỹ, hải quân của Mỹ, đã chuyển sang vùng biển Đông.”
Về phần mình, Việt Nam cũng nhìn nhận khá tích cực mối bang giao với Hoa Kỳ.
Tuyên bố trong cuộc gặp với Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ Jim Webb tại Hà Nội hôm thứ Tư, Bộ trưởng ngoại giao Việt Nam, ông Phạm Bình Minh nhấn mạnh rằng: "Hoa Kỳ hiện là đối tác chiến lược hàng đầu của Việt Nam".
Thêm vào đó, Việt Nam cũng cho biết đang cân nhắc khả năng cho phép Hải quân Mỹ thiết lập tại Việt Nam một trung tâm y tế ở một vùng duyên hải Việt Nam.
Vấn đề TQ đặt ra cho hai nước Mỹ-Việt, khiến cho quan hệ quốc phòng của họ ngày càng thắt chặt hơn.
GS Nguyễn Mạnh Hùng
Việc Việt Nam và Hoa Kỳ có dấu hiệu xích lại gần nhau trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là về quân sự, diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc đang tìm cách bành trướng ảnh hưởng trong khu vực cũng như có các hành động chèn ép Việt Nam tại Biển Đông.
Điều này cũng được Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng nêu ra trong cuộc trả lời phỏng vấn với phóng viên Thanh Quang của Đài Á Châu Tự Do. Ông nói:
“Tôi nghĩ hành động của TQ từ năm 2009 đã làm cho quan hệ ngọai giao giữa VN và Hoa Kỳ, nhất là lãnh vực quốc phòng, đi nhanh hơn. Và hiện nay nó tiếp tục đi nhanh. Vấn đề TQ đặt ra cho hai nước Mỹ-Việt, khiến cho quan hệ quốc phòng của họ ngày càng thắt chặt hơn.”
Cùng với các chuyến viếng thăm của tàu hải quân Mỹ cũng như các nhà lập pháp Mỹ đến Việt Nam, mối bang giao Việt – Mỹ tuần qua còn được ghi nhận qua sự kiện tân đại sứ Hoa Kỳ, ông David Shear chính thức nhận nhiệm sở tại Hà Nội.
Và đương nhiên, việc thúc đẩy các quan hệ song phương giữa hai nước, sẽ là mục tiêu ưu tiên hàng đầu của ông Tân Đại sứ Mỹ.
Vẫn còn nhiều khúc mắc
Tuy nhiên, cùng với những thăng tiến về ngoại giao, quốc phòng… quan hệ Mỹ - Việt hiện vẫn còn tồn tại một số khúc mắc, nếu không muốn nói là khác biệt.
Hoa Kỳ vẫn tiếp tục bày tỏ quan ngại về tình trạng nhân quyền và tự do tôn giáo tại Việt Nam.
Chỉ một ngày sau khi tân Đại sứ David Shear có mặt tại Hà Nội, Tòa Đại sứ Hoa Kỳ đã lên tiếng chỉ trích việc công an Việt Nam ngăn cản và bắt giam những người biểu tình chống Trung Quốc.
Trả lời Gia Minh của Đài Á Châu Tự Do, tùy viên báo chí tòa đại sứ Mỹ tại Hà Nội, ông Beau J. Miller cho biết:
“Chúng tôi quan ngại về việc câu lưu một số cá nhân mà dường như chỉ vì họ bày tỏ quan điểm một cách ôn hòa. Không thể bắt giữ những cá nhân vì thực thi quyền tự do tụ tập, vì như thế là trái với những cam kết của Việt Nam đối với những công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị.
Chúng tôi kêu gọi chính quyền Việt Nam phải trả tự do cho những cá nhân thực thi các nhân quyền và các quyền tự do căn bản của con người.”
Chính phủ Việt Nam cần phải được biết rằng việc họ tiếp tục từ chối các quyền cơ bản của con người sẽ cản trở sự phát triển quan hệ với Hoa Kỳ.
Các TNS Hoa Kỳ<br/>
Cùng lúc đó, tại Washington, một nhóm các nhà lập pháp Mỹ đã lên tiếng yêu cầu Việt Nam hãy trả tự do cho Linh mục Nguyễn Văn Lý đang bị giam cầm trong tình trạng sức khỏe yếu kém.
Trong bức thư gởi đến Ngoại trưởng Hoa Kỳ Hillary Clinton, 16 nhà lập pháp Mỹ, bày tỏ sự lo âu cho tính mạng của linh mục Lý sau khi công an Việt Nam đưa ông trở lại trại giam từ hôm 25 tháng 7 vừa qua.
Các Thượng nghị sĩ nhấn mạnh: "Chúng tôi đánh giá cao việc bộ Ngoại giao đã ra thông cáo bày tỏ lo ngại về việc Việt Nam bắt giam LM nguyễn Văn Lý trở lại. Tuy nhiên, Hoa Kỳ cần phải tiếp tục hành động để can thiệp cho Cha Lý".
Và : "Chính phủ Việt Nam cần phải được biết rằng việc họ tiếp tục từ chối các quyền cơ bản của con người sẽ cản trở sự phát triển quan hệ với Hoa Kỳ".
Theo dòng thời sự:
- Tàu hải quân Hoa Kỳ đến cảng Cam Ranh sau 38 năm
- TNS Jim Webb gặp chuyên gia Biển Đông của Việt Nam
- Thượng nghị sĩ Jim Webb thăm TP. HCM
- Nghị sĩ Mỹ kêu gọi trả tự do cho linh mục Nguyễn Văn Lý
- Nhiều người biểu tình bị bắt
- Hoa Kỳ kêu gọi VN trả tự do cho người biểu tình chống Trung Quốc
- Mỹ có thể bán kỹ thuật quân sự tân tiến cho Việt Nam
- Hoa Kỳ và Việt Nam xích lại gần nhau