Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ngày 23/10 nhắc lại rằng Việt Nam cần xử lý nghiêm các trường hợp lợi dụng dân chủ, đưa tin bịa đặt, sai sự thật nhằm kích động, gây bất ổn xã hội.
Trong bài phát biểu tại phiên khai mạc kỳ họp thứ tư Quốc hội khóa 14, Thủ tướng Việt Nam cho biết trong thời gian qua Việt Nam đã xử lý nhiều thông tin mà theo lời ông này là “xuyên tạc, phản động” trên mạng xã hội. Người đứng đầu chính phủ Việt Nam yêu cầu phải quản lý báo chí và việc phát ngôn chặt chẽ hơn. Ông kêu gọi phải đấu tranh phản bác các thông tin bị cho là thù địch và bảo đảm an toàn an ninh mạng.
Đài RFA đã trao đổi với luật sư Võ An Đôn thuộc đoàn luật sư Phú Yên, người từng nhiều lần bị công an triệu tập liên quan đến những phát ngôn và bài viết trên mạng xã hội. Luật sư Đôn khẳng định với chúng tôi rằng chuyện viết và đăng bài trên mạng xã hội là quyền tự do ngôn luận của người dân. Ông nhấn mạnh rằng người dân có quyền được bày tỏ ý kiến về các vấn đề chính trị, xã hội của đất nước:
Câu nói với nội dung trên tôi thấy không phù hợp với xã hội phát triển và luật pháp hiện nay. Đó là quyền cá nhân của mỗi con người, người ta có quyền phát biểu chính kiến chứ lợi dụng [dân chủ] thì không phải.
Nếu người ta xúc phạm cá nhân hay tổ chức thì yêu cầu xử phạt, luật pháp đã có quy định rồi.
<i>Đó là quyền cá nhân của mỗi con người, người ta có quyền phát biểu chính kiến chứ lợi dụng dân chủ thì không phải. <br/>- Ls. Võ An Đôn</i>
Luật sư Đôn khẳng định rằng những thông tin ông đưa lên mạng xã hội hoàn toàn là sự thật và nhằm mục đích cung cấp thông tin cho mọi người chứ không có ý định kích động gây bất ổn xã hội:
Nếu một người nào đó đưa thông tin không đúng sự thật thì tôi nghĩ rằng không có ai xem và quan tâm hết. Nếu đúng sự thật theo cảm nhận của mỗi người thì người ta mới xem, mới like và bình luận.
Cũng tại phiên họp, báo cáo của Chính phủ cho biết, đến nay Youtube đã gỡ bỏ hơn 4,4 ngàn clip có nội dung được nói là độc hại. Facebook gỡ bỏ 678 tài khoản vi phạm, trong đó có 110 tài khoản giả mạo, 394 bài viết và tài khoản kinh doanh trái phép, 174 bài viết và tài khoản có nội dung bôi nhọ người khác.
Đầu năm nay Chính phủ Hà Nội đã liên tục làm việc với các hãng lớn như Facebook, Google, tạo áp lực để họ tháo gỡ những bài đăng Việt Nam cho là độc hại.
Cũng từ đầu năm đến nay, Việt Nam tăng cường bắt bớ những tiếng nói bất đồng, mà nhiều người trong số họ sử dụng mạng Internet làm nơi để biểu đạt quyền tự do ngôn luận của mình. Số liệu thống kê cho thấy chỉ riêng năm nay đã có trên 20 người bị bắt. Đặc biệt, chỉ trong vòng mấy tháng trở lại đây, nhiều thành viên của Hội Anh Em Dân Chủ cũng bị bắt với cáo buộc liên quan đến vụ án Nguyễn Văn Đài. Bên cạnh đó nhiều cá nhân bị công an triệu tập điều tra cũng liên quan đến vụ án này, trong đó có nhà hoạt động Khúc Thừa Sơn ở Đà Nẵng.
Bà Nguyễn Thị Tuyết Lan, mẹ của blogger Mẹ Nấm Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, người bị tuyên án 10 năm tù vì tội tuyên truyền chống Nhà nước, phản đối nhiều điểm trong phát biểu của Thủ tưởng mà bà cho rằng không rõ ràng. Bà nói rằng những người như con gái bà không hề “gây bất ổn xã hội” như lời Thủ tướng nói mà chỉ muốn nói lên sự thật để người dân cảnh tỉnh:
Gây bất ổn là khi đưa tin không đúng, không phản ánh sự thật. Nếu như con tôi, đưa những tin cách đây hơn một năm về cá chết và Formosa làm ô nhiễm biển, đều là những tin con tôi lấy từ báo chính thống để báo động xã hội. Đó là họ mong muốn xây dựng để xã hội cảnh tỉnh điều A, điều B, để tốt đẹp hơn.
Ngoài blogger Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, tháng 7 vừa qua tòa án Nhân dân Hà Nam cũng tuyên phạt 9 năm tù đối với nhà hoạt động Trần Thị Nga vì tội tuyên truyền chống nhà nước. Đây đều là những nhân vật có tiếng nói tích cực trên mạng xã hội về các vấn đề môi trường, chủ quyền, nhân quyền và quyền lợi công nhân ở Việt Nam.
Bà Lan tố cáo chính những thông tin Nhà nước bưng bít, hay đưa sai lệch mới là nguyên nhân gây bất ổn xã hội. Theo bà, nếu những cá nhân nào đưa thông tin đúng trên mạng thì cần được cổ xúy, và nếu sai thì phải nhắc nhở họ chứ đừng mang án tù ra trừng phạt họ.
Bà bày tỏ sự bất mãn với số lượng tiếng nói bất đồng chính kiến bị bắt từ đầu năm nay, trong đó có nhiều trường hợp làm việc tốt giúp đỡ người khác như cô Trần Thị Xuân ở Hà Tĩnh:
Đối với tôi, những điều họ quy chụp để bắt con tôi và những người như vậy là một điều rất khó hiểu. Tôi không biết họ muốn cái gì lên người dân nữa. Họ chỉ muốn người dân ăn, mặc và sống thôi. Ngoài ra, suy nghĩ phải theo họ định hướng.
Ngày 17/10 vừa qua, công an Hà Tĩnh đã bắt khẩn cấp cô Trần Thị Xuân với cáo buộc âm mưu lật đổ chính quyền theo điều 79 Bộ luật Hình sự. Đến ngày 21/10, hàng ngàn người dân Hà Tĩnh biểu tình phản đối chính quyền bắt giữ cô Xuân vì họ cho rằng cô luôn làm việc thiện giúp đỡ dân nghèo.
Một facebooker khác, anh Phan Tất Thành, một người nói phải chịu rất nhiều sức ép từ phía an ninh vì những bài viết đăng trên Facebook, phản đối việc Chính phủ Việt Nam luôn quy kết các cá nhân đăng bài chống đối, thù địch. Ông cho rằng những bài đăng đó thực chất là một hình thức xây dựng đất nước:
Tôi chỉ nói sự thật thôi, tôi không chống ai cả. Nếu có chống tôi chống những Đảng viên thoái hóa, tiêu cực chứ tôi không chống Đảng, không chống chính quyền. Nói thật thì bảo là nói xấu!
Quan điểm của Đảng là đấu tranh, tự phê bình giúp cho Đảng phát triển. Tôi nói với các anh em an ninh rằng các ông bảo vệ Đảng theo kiểu của các ông còn tôi bảo vệ theo kiểu của tôi. Các ông tô son chát phấn cho đẹp lên, còn tôi tôi bôi thuốc lên. Thuốc đắng dã tật! Nhưng có lẽ cách của tôi mới tốt hơn, bởi vì cách của tôi mới khỏi bệnh, còn cách của các ông chỉ làm bệnh tình nặng thêm.
<i>Đó là họ mong muốn xây dựng để xã hội cảnh tỉnh, để tốt đẹp hơn. <br/>- Bà Tuyết Lan</i>
Ông cũng đồng tình rằng Việt Nam đang vi phạm nghiêm trọng quyền tự do ngôn luận của người dân.
Một vụ việc gần đây nhất là vào ngày 21/10, công an Bắc Ninh đã đến tận nhà đưa giấy triệu tập cho ông Nguyễn Hữu Mỹ ở xã Phù Khê, thị xã Từ Sơn vì các bài viết trên Facebook. Một số nguồn tin nói rằng ông Mỹ là dân oan chuyên đi khiếu kiện đất đai.
Luật sư Võ An Đôn cho rằng hiện nay người dân dường như bị dồn vào đường cùng vì mọi phương tiện bày tỏ quan điểm tự do đều bị chính quyền ngăn chặn, kiểm soát:
Ở Việt Nam hệ thống tuyên truyền do Nhà nước nắm trong tay, không có báo tư nhân. Người dân quan tâm đến xã hội nếu muốn bày tỏ quyền tự do ngôn luận của mình thì có mạng xã hội.
Nhưng nay Chính phủ cấm như vậy thì rất khó cho những người nói lên tiếng nói phản biện xã hội. Đồng thời đó là bước cản sự tiến bộ của xã hội.
Còn bà Tuyết Lan lại cho rằng những hành động của chính quyền chỉ gây nên tác dụng ngược lại, đó là sự phẫn nộ và vùng dậy của người dân.
Cũng xin nhắc lại, điều 69 Hiến pháp Việt Nam 1992 quy định rõ công dân có quyền tự do ngôn luận, và điều 4 luật Báo chí cụ thể hóa rằng công dân có quyền phát biểu ý kiến về tình hình đất nước và thế giới.