Chạy trốn vì bị đàn áp tôn giáo
Ngày 31/08/2017, tin từ bà Grace Bùi - Giám đốc chương trình Dự án hỗ trợ người Thượng cho hay thêm 9 người Montanard tị nạn ở Campuchia bị rớt phỏng vấn và sẽ bị trục xuất về Việt Nam trong 15 ngày nữa nâng tổng số người Thượng bị đưa về Việt Nam từ đầu năm đến nay lên con số hơn 50 người.
Đây là những đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống ở các tỉnh Tây Nguyên bị lấy mất đất đai hoặc bị đàn áp về tự do tôn giáo phải chạy trốn qua các nước lân cận để tìm kiếm quy chế tị nạn. Tuy nhiên, những người Thượng ở Thái Lan khi gặp chúng tôi đều nói rằng: Nếu Việt Nam có tự do tôn giáo họ sẽ trở về!
Người Thượng tị nạn ở xứ chùa Vàng sống quây quần tại một làng nhỏ nằm ở ngoại ô Bangkok, bao quanh là những kênh rạch chằng chịt. Kể từ khi qua đây, nơi mà Phật giáo chiếm đến 95% dân số, những người này vẫn được tự do đi nhà thờ, nhóm họp các nhóm tôn giáo Tin Lành.
Tôi đi từ chủ nhật đến thứ 7 mới tới Thái Lan, khoảng 6-7 ngày. Trên chặng đi bị nhịn đói, không được ăn, chỉ uống nước thôi. Đi xe, đi bộ rất mệt nhưng cũng phải cố chứ ở Việt Nam họ sẽ xét xử bỏ tù mình.<br/>- Ông Siu Thul
Ông Siu Thul, người dân tộc Gia Rai ở xã Ea H’leo, tỉnh Gia Lai đi lưu vong từ tháng 12/2016. Lúc còn ở Việt Nam, ông chỉ dạy hát cho các thanh thiếu niên ở nhà thờ nhưng nhiều lần bị bắt và đàn áp vì chính quyền địa phương cho rằng đó là hành vi ‘tụ tập phản động’:
“Chính quyền đàn áp tôi 3 lần lúc tôi ở Việt Nam. Năm 2014, họ xông vào nhà thờ lúc chúng tôi đang cầu nguyện. Họ nói tôi là phản động, họ nói nhiều thứ khác lắm. Lần cuối bị bắt vào xã, bị cột vào cột cờ, họ thông báo bằng loa phóng thanh cho mọi người biết để trừng trị tội ác của tôi. Đến 12 giờ thì tôi nói với chị gái qua mở dây thừng cho em. Tôi đi từ chủ nhật đến thứ 7 mới tới Thái Lan, khoảng 6-7 ngày. Trên chặng đi bị nhịn đói, không được ăn, chỉ uống nước thôi. Đi xe, đi bộ rất mệt nhưng cũng phải cố chứ ở Việt Nam họ sẽ xét xử bỏ tù mình.”
Tuy vậy, khi được hỏi liệu một ngày nào đó chính quyền Việt Nam thay đổi theo hướng tự do, dân chủ thì họ có trở về hay không thì ông Siu Thul khẳng định:
"Nếu Việt Nam không đàn á p n ữa, để m ì nh t ự do t ô n gi á o th ì tô i ch ắ c ch ắn sẽ về Việt Nam!"
Bà Siu Hler, chị gái của ông Siu Thul cũng đồng tình với quan điểm sẽ trở về quê hương khi có sự thay đổi về tự do tôn giáo, mặc dù trước đó bà nói mình bị một viên công an tỉnh Gia Lai nhiều lần cưỡng hiếp khi chồng đang xin tị nạn ở Thái Lan. Bà Siu Hler chia sẻ:
"Công an nhiều lần đi v à o nh à tôi lúc nửa đêm vắ ng v ẻ, bao nhi ê u lầ n c ưỡng hiế p t ô i nh ưng c ó lầ n c ưỡng hiế p được. Họ không cho tôi kể về nh ững g ì h ọ đã l à m nếu không sẽ giế t gia đì nh tô i. Lần khác họ cũng cưỡng hiế p t ôi th ì bị thằ ng em t ô i ph át hiệ n, em t ôi xô ng v à o nh à đá nh n ó xong th ì n ó lấy súng chĩa v à o đầ u em t ôi đe dọa nếu kể chuyện n à y th ì sẽ giết. Từ đó em tôi khô ng d ám về nh à nữ a. M ì nh cũng mong muốn được về Việ t Nam nh ưng hiện tại khô ng d ám về , ch ỉ mong UN cấp giấy. Nế u ch ính quyề n VN cho t ự do h ộ i nh ó m, tự do đ i nh à thờ th ì cũng muố n v ề Việ t Nam ".
Hiện không có giấy tờ hợp pháp
Bà Jessica trước đây làm phục vụ nhà hàng ở tỉnh Pattaya, nhưng bị nghỉ việc từ khi Thái Lan có luật lao động mới. Hiện nay, bà theo làm các dự án giúp đỡ cho cộng đồng người Thượng.
Mặc dù rất lo sợ sẽ bị cảnh sát Thái Lan bắt vì không có giấy tờ hợp pháp, tuy nhiên bà rất vui vì được tự do thờ phượng Thiên Chúa mà không bị đàn áp:
"Một tuần đ i nh ó m 3 l ần, thứ 4, thứ 6 v à chủ nh ật. Hồ i n ă m 1999, C ông an không cho m ì nh đ i nh ó m th ì chặn đường mọ i ng ười, thậ m ch í c ò n thu kinh thá nh v à đốt đ i. H ọ n ó i không cho theo đạ o. Sinh ho ạt tô n gi áo ở đây rất b ì nh thườ ng, m ì nh đ i chung nh à thờ vớ i ng ười Thá i c ũ ng kh ông c ó vấn đề g ì ."
Người ra đi vì không chịu nổi sự đàn áp, đã thế những người thân của họ ở quê nhà sống cũng không yên với những sự sách nhiễu. Bà Jessica cho hay:
Có nhiều người bị công an quấy nhiễu, họ nói đừng nên đi tị nạn, đùng nghe lời kẻ xấu xúi giục chống đối lại cộng sản. Có những người cũng bị bắt vào tù.<br/>- Bà Jessica
"C ó nhi ều người bị công an quấ y nhi ễ u, h ọ n ó i đừng n ê n đi tị nạn, đù ng nghe l ời kẻ xấu xú i gi ục chống đối lạ i c ộng sản. C ó nh ững ngườ i c ũng bị bắt v à o t ù . Tôi vượt bi ê n ng à y 5/2/2015. Hồ i ch ị gái tôi ở VN b ị công an đá nh đậ p m ấy lần. Chị gái tô i ph ải vượt bi ê n qua Th ái Lan. Tôi ở lại bị họ n ó i l à ngườ i d ẫn đường cho người vượt bi ê n. T ì nh h ì nh l úc đó rấ t là căng n ê n mẹ tô i n ó i tôi t ì m c á ch đi vượt bi ê n, nếu ở lạ i VN s ẽ bị bắt, bị đánh."
Bị đánh, bị đàn áp, bị bỏ tù… người Thượng phải lưu vong ở một đất nước xa lạ về ngôn ngữ, văn hóa, con người chịu biết bao tủi hổ. Tuy nhiên, khi được hỏi liệu rằng họ có ghét người Kinh hay không thì câu trả lời là “không”. Họ chỉ ghét những con người cụ thể làm việc cho chính quyền địa phương chịu trách nhiệm đàn áp đồng bào.
Trong 1 bài viết trên Website của Ban Tôn giáo Chính phủ Việt Nam của tác giả Nguyễn Trung cho rằng ở Việt Nam không có chuyện người dân đòi tự do tôn giáo và quyền sở hữu đất đai đúng pháp luật mà bị đàn áp nghiêm trọng: (http://bit.ly/2euo9jL)
"Thực tế ở Việt Nam cho thấy, khi ngườ i d â n, nh ấ t l à đồng b à o d ân tộc thiểu số chưa hiểu đúng phá p lu ật hoặc bị kẻ xấu xú i gi ục m à l à m nh ữ ng vi ệc sai trá i, ch ính quyền luôn ki ê n tr ì giải thí ch, nh ắ c nh ở để họ không tá i ph ạ m, ch ứ không hề c ó chuyện bắt bớ, t ù đà y, "đàn á p nghi ê m tr ọng" như HRW vu c á o. Ch ỉ nh ữ ng k ẻ chủ mư u ph á rố i tr ật tự, an to à n x ã hội, bấ t ch ấ p nh ững lời khuy ê n răn, cảnh cá o, c ố t ì nh phạm phá p đến mứ c nghi ê m tr ọng mới bị xử lý nghi ê m minh theo phá p lu ật."