Một số công nhân nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân tại Tuy Phong, Bình Thuận lao động và sinh sống ra sao, phóng viên RFA có cuộc trò chuyện với họ.
Ô nhiễm khói bụi
Vùng đất nắng gió Bình Thuận cộng với khói bụi của nhà máy khiến cho công việc của người công nhân thêm phần nặng nhọc.
Vào giáp cái lò làm thì người lúc nào cũng đổ mồ hôi, việc nhẹ bao nhiêu cũng đổ mồ hôi. Nó nóng hực ra ngoài. Nó hực mình chịu không được.
Nắng nè, họ làm ngoài trời nắng bịt lại cho mát. Một phần đỡ bụi một phần thì cho mát. Làm việc lao động phổ thông thì việc nào cũng mệt hết á.
Giày với mũ thì người ta cấp cho, khi lên cao thì vẫn có dây an toàn.
Bảo hộ bụi bặm hả? Cái đó bên hàn có chứ mình ở đây không có.
Như trình bày của người công nhân vừa rồi thì ngay trong một khu nhà máy điện rộng lớn, có rất nhiều công ty thầu khác nhau và mỗi chủ thầu có đáp ứng khác nhau về trang bị lao động cho người công nhân.
Có một số công ty thì người ta trang bị cho công nhân. Còn có số thì tự trang bị cho mình. Chỉ có đặc biệt lên cao là nhắc nhở an toàn, lên cao là kiểm tra…còn bụi bặm là mình tự lo cho mình.
Công nhân làm việc tại bãi xỉ than là đối tượng phơi nhiễm nhất với các loại bụi thải ra trong quá trình phát điện.
Chúng tôi được dịp gặp trò chuyện với công nhân bãi xỉ về công việc của họ lúc họ đang dùng bữa trưa.
Xe nó chở tro vô cái bắt đầu hai người nắm vòi xịt. Làm ngày nào cũng như ngày nấy. Bên xịt nước thì xịt nước, bên lát đá thì làm đá. Xịt cho nó đỡ bụi á. (00:27) Thấy nó xịt nước 24/24 mà gió tới xịt nước cũng không xi nhê gì đâu.
Theo người công nhân này thì biện pháp xử lý bụi xỉ như thế chỉ là giải pháp tạm thời.
Xịt nước cho đỡ bụi thôi, còn nước mưa xuống nó xoáy lở ra hết á. Nó chảy tứ lung tung hết. Nó chảy ra đây nữa nè, chất thải nó chảy, màu đen là màu của nó.
Công nhân bãi xỉ thường chỉ làm vào ngày nắng, còn khi trời mưa thì bãi xỉ không cần phải tưới. Điều này cũng khiến số ngày làm của công nhân bãi xỉ giảm đi và tất nhiên thu nhập giảm.
Tháng mình làm đều tháng thì 9 triệu, tháng mà làm bập bênh bữa nắng bữa mưa thì còn 6 triệu…
Người công nhân tại nhà máy điện Vĩnh Tân cũng như bao lao động làm công ăn lương khác đều mong nhận được đồng lương đúng kỳ để chi phí cho cuộc sống thường nhật. Tuy nhiên vấn đề trả lương chậm là một mối quan tâm lớn của công nhân.
Lương thì có nhanh đưa nhanh, có chậm đưa chậm. Nhiều lúc một tháng cũng có, hai ba tháng gì cũng có. Thành thử là mình vất vả, nhiều lúc mình vô mình ứng tiền xăng, tiền cơm, rồi tới tháng có nó đưa. Nhiều lúc nó không đưa nó hẹn thì mình cũng bó tay chứ không lẽ… mà trong đây có người nó giật tiền của công nhân nữa.
Công ty nó chậm lương bắt đầu những người thầu có người có tiền có vốn cao thì người ta bỏ ra thanh toán cho công nhân trước từ từ lấy lại sau. Còn những người vốn yếu thì người ta chịu đựng cỡ một hay nửa tháng cho tạm ứng vậy thôi. Rồi bắt đầu người ta chậm.
Do lao động trong môi trường khắc nghiệt nắng nóng, bụi bặm nên nhiều công nhân đổ bệnh.
Có tháng ốm đau thì không làm đều được, ốm đau thì nghỉ cả tuần, hai tuần.
Một thực tế được công nhân nhà máy điện Vĩnh Tân nêu ra là tình trạng người Trung Quốc được chủ thầu đưa sang làm việc, mặc dù đó là những loại việc mà công nhân Việt Nam hoàn toàn có thể đảm trách.
Dân TQ thì khỏi nói luôn. Bước đầu nó vô là cho dân VN làm, sau này đưa dân TQ qua cất nhà trong đó quá trời luôn, nhiều lắm.
Những công nhân tại cụm nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân đang được triển khai mà chúng tôi tiếp xúc đều bày tỏ mong muốn được bảo đảm công ăn việc làm, các điều kiện bảo hộ lao động, tiền lương đủ trang trải cuộc sống… Nguyện vọng của họ không khác gì mấy người công nhân tại nhiều nơi khác ở Việt Nam.