Trong đó việc cải thiện tình trạng dinh dưỡng của trẻ em là một khâu quan trọng để giải quyết vấn đề này. Quỳnh Như có cuộc trao đổi với Phó Giáo sư-Tiến sĩ Nguyễn Thị Lâm, Phó Viện Trưởng Viện Dinh Dưỡng Quốc gia Việt Nam để tìm hiểu về chiến lược này.
Nguyên nhân suy dinh dưỡng
Theo thống kê của Bộ Văn hoá-Thể thao và Du lịch tầm vóc và thể lực của người Việt Nam hiện nay vẫn còn phát triển chậm so với chuẩn quốc tế. Trước hết, PGS-TS Nguyễn Thị Lâm giải thích nguyên nhân của vấn đề này:
“Hiện tại theo nghiên cứu gần đây nhất của Viện Dinh Dưỡng Quốc gia thì chiều cao trung bình của thanh niên Việt Nam, ở trẻ gái vào khoảng là 153cm, còn trẻ trai là 163cm. Nguyên nhân chủ yếu là ở Việt Nam, tỉ lệ các cháu bị suy dinh dưỡng từ hồi nhỏ, nhất là suy dinh dưỡng mãn tính, thể thấp – chiều cao theo tuổi cũng cao. Vấn đề suy dinh dưỡng mãn tính ảnh hưởng đến tầm vóc ở tuổi trưởng thành.”
Quỳnh Như: Nếu nói vấn đề suy dinh dưỡng ảnh hưởng đến việc phát triển chiều cao của trẻ em ở tuổi trưởng thành. Như vậy, thưa bà đâu là nguyên nhân của tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ em Việt Nam hiện nay. Có phải là do thiếu thực phẩm hay do trong khẩu phần ăn của các em bị thiếu chất, ví dụ như chất đạm chẳng hạn.
PGS-TS Nguyễn Thị Lâm: "Không phải chỉ là vấn đề thiếu chất đạm trong khẩu phần ăn. Mà có nhiều nguyên nhân. Thứ nhất là, ngay cả thời kỳ mang thai, ví dụ như cũng có một số bà mẹ còn chưa chú ý để nâng cao sức khoẻ, thì có thể sinh ra con nhẹ cân. Rồi trong quá trình trước tuổi học đường thì vẫn còn nhiều cháu bị suy dinh dưỡng. Suy dinh dưỡng ở thể thấp – chiều cao tính theo tuổi thì hiện nay ở Việt Nam cũng còn khoảng 31%.
Nhưng ở các vùng miền núi, vùng nghèo, các bà mẹ cũng chưa có đầy đủ kiến thức về việc nuôi con, nên đó là nguyên nhân của tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ.
PGS-TS Nguyễn Thị Lâm
Những yếu tố này sẽ ảnh hưởng đến đến tận tuổi trưởng thành, vì những cháu bị suy dinh dưỡng hồi nhỏ thì đến tuổi trưởng thành các cháu bị thiệt thòi từ 3 đến 5cm. Nguyên nhân chủ yếu là do khẩu phần ăn của các cháu còn thiếu hụt nhiều chất dinh dưỡng, nếu ở khu vực nông thôn, miền núi. Ví dụ như chất đạm cũng chỉ thiếu một phần thôi, không thiếu nhiều, nhưng các vi chất dinh dưỡng như sắt, vitamin A, chất kẽm, thì đó là những vấn đề còn thiếu ở bà mẹ và trẻ em Việt Nam.
Đó là những yếu tố có thể gây ảnh hưởng đến chiều cao của trẻ. Bên cạnh đó, kiến thức thực hành nuôi dưỡng trẻ của các bà mẹ Việt Nam ở những khu vực thành phố, thị xã, và một số vùng nông thôn thì tốt. Nhưng ở các vùng miền núi, vùng nghèo, các bà mẹ cũng chưa có đầy đủ kiến thức về việc nuôi con, cháu bé sinh ra bị ảnh hưởng, nên đó là nguyên nhân của tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ.”
Dinh dưỡng học đường
Quỳnh Như: Như vậy có chiến lược nào để cải thiện tình trạng đó hay không, ví dụ như việc can thiệp để cải thiện bữa ăn học đường của các học sinh cấp 1 bán trú.
PGS-TS Nguyễn Thị Lâm: "Vừa rồi Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội có tổ chức một hội thảo quốc tế mời Bộ Y tế, Bộ Giáo dục tham gia, tổ chức ở thành phố Vũng Tàu, cũng có một số chuyên gia quốc tế tham gia báo cáo tại hội thảo. Trong hội thảo đó cũng có xây dựng một định hướng. Mọi người trao đổi, bàn bạc để xây dựng một chiến lược về dinh dưỡng học đường cho trẻ em Việt Nam.
Bộ Y tế và Viện Dinh Dưỡng cũng đang xây dựng một định hướng. Một nhóm cán bộ của Viện cũng đang xây dựng dự án về dinh dưỡng học đường để trình Bộ Y tế. Hiện nay mới đang ở giai đoạn xây dựng dự thảo.”
Quỳnh Như: Thưa Tiến sĩ, Viện Dinh Dưỡng Quốc gia có chương trình gì để giúp phổ cập kiến thức về dinh dưỡng trẻ em cho cộng đồng.
PGS-TS Nguyễn Thị Lâm: "Viện Dinh Dưỡng đang có một chương trình quốc gia rất lớn. Đó là chương trình phòng chống suy dinh dưỡng, và được chính phủ rất quan tâm. Đây là một trong 10 chương trình có mục tiêu của Bộ Y tế. Hàng năm chính phủ vẫn hỗ trợ kinh phí cho chương trình phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em.
Viện Dinh Dưỡng đang có một chương trình quốc gia rất lớn. Đó là chương trình phòng chống suy dinh dưỡng, và được chính phủ rất quan tâm.
PGS-TS Nguyễn Thị Lâm
Chương trình này có nhiều nội dung như: giáo dục dinh dưỡng cho bà mẹ thời kỳ mang thai, tư vấn, hướng dẫn cho bà mẹ nuôi dưỡng trẻ nhỏ - ví dụ như việc đẩy mạnh nuôi con bằng sữa mẹ, rồi hướng dẫn cho trẻ ăn bổ sung, hợp lý, đầy đủ các chất dinh dưỡng trong bữa ăn của trẻ em.
Phòng chống việc thiếu vi chất dinh dưỡng cho bà mẹ và trẻ em – ví dụ phòng chống thiếu máu, thiếu sắt cho bà mẹ, phòng chống thiếu vitamin A, thiếu sắt, thiếu kẻm cho trẻ em. Chính phủ cũng đang rất quan tâm, và nhiều tổ chức quốc tế cũng quan tâm giúp Việt Nam, nhưng cũng phải qua từng giai đoạn chứ chúng ta không thể làm nhanh được.
Trước những năm 90 thì suy dinh dưỡng ở trẻ em trên 50% thì hiện nay đã giảm xuống còn khoảng 31% thể thấp còi, thể nhẹ cân thì hiện nay còn khoảng 19%. Như vậy mình cũng đã giảm nhanh, nhưng không thể giảm nhanh trong một thời gian ngắn được."
Xin cảm ơn Tiến sĩ đã chia sẻ với chúng tôi những thông tin này.