Người “hy sinh” là những lãnh đạo của các cơ quan đơn vị bị sáp nhập chia tách. Chưa có con số tổng kết nhưng cộng sơ sơ theo tin tức trên báo chí thì phải đến hàng chục ngàn người tự nguyện từ chức. Vẫn theo báo chí, họ xin về hưu sớm trước tuổi để ủng hộ chính sách tinh giản biên chế của Nhà nước.
Hàng ngày, báo chí đều đặn đưa tin con số người từ chức ở các ngành, các tỉnh. Giá như vào những năm trước thì những con số này cực kỳ ấn tượng, nhưng vào lúc này thì nó chẳng gây bao nhiêu xáo động trong xã hội.
Một số người khác thì miệt mài khoe giàu trên mạng xã hội. Như cô ca nương Kiều Anh, hay cô Linh Remy tóc đỏ-hai người khá nổi gần đây trên mạng xã hội Tik Tok-chẳng hạn. Họ dẫn tất cả mọi người (trên mạng) vào tận từng ngóc ngách trong nhà, khoe từ chiếc gối, cái chăn, giá trị chiếc giường, cái tivi, bộ nồi chảo, cái bếp, chiếc tủ lạnh… đến bộ sưu tập xe hơi đắt tiền, túi xách hàng hiệu, quần áo… Từng món giá tiền bao nhiêu, hiệu gì, đều được cần mẫn khoe rất chi tiết.
Một số rất đông còn lại là những mẹ bỉm, ông bố thất nghiệp… đang cật lực xây kênh Tik Tok để mong kiếm được tiền từ công việc tiếp thị liên kết, kiếm tiền nuôi con hoặc có công việc nhàn rỗi mà tiền dồi dào hơn.
Rất thú vị là hình như chả ai quan tâm đến ai, mạnh người nào người đó làm việc mình muốn.
Trên hy sinh
Ông Nguyễn Viết Thông, mang hàm PGS.TS, nguyên Thư ký Hội đồng Lý luận Trung ương nói trên báo chí rằng trong đợt tinh gọn này, một bộ phận không nhỏ cán bộ, công chức phải “hy sinh”.
Đúng là hy sinh, vì ai cũng biết để có một chức vụ ra gì một tí ở cơ quan nhà nước thì ngay từ khi ra trường đã phải chạy vạy ít nhất hàng trăm triệu vào biên chế, sau đó cứ leo dần lên. Nhưng vị trí lãnh đạo tại cơ quan nhà nước không hoàn toàn khẳng định bằng khả năng chuyên môn. Mà như nhiều thế hệ đã đúc kết, phải nhất hậu duệ, nhì tiền tệ, ba quan hệ. Đỉnh chóp là chiếc dù xòe ra che chắn cho nhiều đường dây làm ăn ở phía dưới và hưởng tiền từ đủ mọi nguồn: từ dự án, từ thông tin có lợi do được biết trước, từ việc thu nhận biên chế, ký hợp đồng, lên chức, kỷ luật, quà biếu… Đồng lương nhà nước chỉ là hạt muối trong cái biển thu nhập ngoài lương, cho nên bao nhiêu năm kêu ca lương thấp nhưng nào có mấy ai đã là lãnh đạo mà dám nghỉ, bỏ.
Lần này thì phải hy sinh thật. Hai ba cơ quan sáp nhập nhưng chỉ có một ông trưởng. Số phó cũng phải thu gọn. Lần lượt các ghế khác cũng vậy, nói thô thiển (nhưng mà thật) như dân gian thì “ghế ít, đíxx nhiều”. Cuộc cạnh tranh khốc liệt giờ được công khai và chính thức hóa, trở thành vô giá, thậm chí không thể thương lượng. Thôi thì ăn cũng đẫm ít nhất một khóa 5 năm rồi, giờ chỉ còn vài ba năm về vườn, làm cái đơn tự nguyện cho nó vinh dự.
Tuy vậy, cũng có những đơn vị hoặc là các vị chịu tự nguyện về vườn ít quá, hoặc do đặc trưng công việc sau khi sáp nhập lại nhiều quá, nên trưởng thì vẫn chỉ một ông nhưng lục tục đến bảy ông phó.
Các quan đấu tranh quyết liệt nhưng đối với người dân thì hầu như chẳng có gì thay đổi. Có chăng là tiện lợi, gần gũi hơn-không còn phải đến tận công an tỉnh/thành phố để làm một số giấy tờ chẳng hạn, mà có thể làm ngay ở công an phường/xã.
Ở một mặt khác, con số cả trăm ngàn người xin nghỉ khỏi cơ quan nhà nước mà công việc vẫn được giải quyết như cũ, là một minh chứng sắc nét cho tính kém hiệu quả, cồng kềnh, bộ máy ăn nhiều làm ít trước nay.
Nó cũng chứng tỏ bao nhiêu nghị quyết, chính sách hô hào tinh giản biên chế trước nay đều là những tiếng chuông rè.
Giữa khoe giàu
Mặc kệ các cụ ở trên lo thanh lý môn hộ để còn tiền nuôi chính bộ máy, trên mạng xã hội Việt Nam, người ta thấy có nhiều người rất giàu.
Rất giàu thật hay tỏ ra rất giàu thì không rõ. Thường người rất giàu thực sẽ thu liễm kín kẽ, tận hưởng lợi thế vật chất của mình nhưng kiềm chế khoe khoang phô trương với cả thiên hạ. Ở Việt Nam, việc khoe giàu thường mang lại rủi ro hơn là may mắn.
Nhưng ai biết được, cũng có những người giàu mà thích khoe thì sao. Trên Tik Tok nhiều lắm. Nhờ video và live stream, họ khoe từ đôi dép khoe đi. Như cô ca nương Kiều Anh khoe tủ lạnh nhà mình 500 triệu, mà phải mua hai cái rồi ghép lại. Bếp 200 triệu đồng, thậm chí đến cái nắp cống cô cũng muốn nhập nguyên chiếc từ nước ngoài. Năm ngoái, chỉ một năm hai vợ chồng mua liên tiếp hai chiếc siêu xe.
Đọc thêm
Người bất tài trong Đảng nên biết phận mình
Tiếng kêu đau của bầy linh cẩu
Bất công bao vây đời sống chúng ta
Có cô thì khoe bộ sưu tập xe hơi các loại, sáng sáng bày ra bốn năm chiếc chìa khóa trên bàn rồi quay chiếc đũa, hết vòng quay đũa trỏ vào chiếc chìa nào thì đi xe ấy. Con có ba bốn bảo mẫu riêng, gia đình ở nước ngoài nhiều hơn ở Việt Nam.
Nói cho ngay, về độ giàu thì chắc chắn các cô hay khoe trên mạng xã hội không thể sánh với các quan tham trùm sỏ, hay các doanh nhân sừng sỏ, lập nghiệp từ nhiều đời, như các gia đình gốc Hoa từng nắm giữ toàn bộ mạch máu nền kinh tế miền Nam Việt Nam chẳng hạn. Nhưng loại trước thì không dám khoe, dù máu sôi sùng sục thèm khoe lắm lắm, vì sợ bị bắt. Loại sau thì không cần khoe, vì họ đã đủ thấu hiểu sự thăng trầm, tính bấp bênh và nguy hiểm của việc khoe giàu trong một xã hội pháp luật thì yếu mà kẻ tham (tham nhũng và tham tàn) thì thừa.
Nhưng khoe giàu, nhất là với những người mới giàu, là một thứ gây nghiện còn hơn ma túy. Nhất là khi được công nghệ và mạng xã hội bao bọc, chủ nhân hầu như chỉ thấy những comment khen ngợi, thèm thuồng, mơ ước, nể phục… khiến họ bồng bềnh trong cảm xúc “một người trên vạn người”, sung sướng không thể tả.
Cái sự mê thích được người khác ghen tị thèm thuồng về độ giàu, nó không xấu. Đó cũng chỉ là một thuộc tính tự nhiên của con người.
Nhưng nó cũng cho thấy tinh thần tiết kiệm, giản dị, khiêm tốn mà xã hội Việt Nam luôn tụng ca chỉ là sự giả dối trắng trợn.
Dưới xây kênh
Những người còn lại thì đang hì hục xây kênh. Có rất nhiều mẹ bỉm sữa (mẹ mới sinh, đang nuôi con nhỏ) tha thiết kêu gọi khách vãng lai thả tim và follow mình cho đủ 1.000 người. Đây là theo quy định của mạng xã hội Tik Tok, nếu có đủ 1.000 người theo dõi thì chủ thể được gắn giỏ hàng để bán hàng hưởng hoa hồng, hoặc sao chép những link bán hàng để tăng lượng bán hàng cho chủ hàng. Nếu có người đặt mua thì người làm tiếp thị liên kết sẽ được hưởng hoa hồng trên số đơn hàng.
Mạng Tik Tok Việt Nam có nhiều những cái tên nổi tiếng trong làng làm tiếp thị liên kết. Họ cho biết mỗi tháng có doanh số bán hàng lên đến vài tỷ, trích 10% hoa hồng được hưởng thì thu nhập thuần từ Tik Tok mỗi tháng lên đến vài trăm triệu. Còn những phiên live “chấn động”, có những tên tuổi xuất sắc thì hoa hồng của người bán có thể đến tiền tỷ mỗi phiên.
“Trong làng tiếp thị liên kết thì thu nhập tháng trăm triệu nhan nhản, thậm chí chả có gì đáng nói”-rất nhiều người bán hàng tiếp thị liên kết nói vậy.
Không ít mẹ bỉm sữa còn khoe cảnh bán hàng nhàn rỗi như cõi thần tiên, chỉ việc đặt năm sáu chiếc điện thoại để chế độ live stream trên một chiếc đế xoay tròn xung quanh một sản phẩm nào đó, người thì thong dong nằm dài xem phim, thỉnh thoảng thò tay vào trước điện thoại vẫy vẫy vài phát để Tik Tok biết là đang live. Thế thôi, rồi ngồi chờ đơn hàng đổ về, cuối tháng rút tiền, vài chục củ.
Có bà mẹ khoảng 40 tuổi đang thất nghiệp nói một tháng nay bà và con gái miệt mài đi sao chép link (bán hàng) về trang của mình, sau 30 ngày đã nhận được 28 triệu tiền hoa hồng, hai mẹ con mừng hết lớn.
Chứ sao không mừng. Lương kỹ sư mới ra trường cũng chỉ ngót nghét năm, sáu triệu đồng, mà phải tốn tiền quần áo xe cộ, ngày 8 tiếng vàng ngọc. Đây gần như chỉ ôm điện thoại nằm trên giường, di chuyển mấy ngón tay mà tháng được gần gấp ba người ta luôn, mừng phát khóc là còn nhẹ.
Viễn cảnh kiếm tiền dễ dàng mà nhàn rỗi gây kích thích cao độ, đặc biệt đối với rất nhiều người Việt Nam vốn yêu vé số, ham đánh đề, mê đen đỏ, cả đời chỉ mong cầu “cô” thương để sau một đêm chói lóa đổi đời.
Thế là trên mạng, người ta thấy nở ra cả một cánh đồng những khóa học dạy cách làm tiếp thị liên kết hay bán hàng trên Tik Tok, mỗi khóa từ vài triệu đến cả trăm triệu đồng. Theo người ta nói là tùy chất lượng và hướng dẫn thực chiến cho học viên. Những hình ảnh không khác gì các buổi họp mặt bán hàng đa cấp hồi xưa: những căn phòng rộng chen chúc đủ loại người nam phụ lão ấu, ngồi thành vòng tròn há miệng nghe những KOL trong nghề kể lại quá trình làm giàu bằng tiếp thị liên kết. Hoặc tròn xoe mắt cầm điện thoại ghi âm lại những bài học từ một KOL đang nổi tiếng. Cứ nghe những người này kể thì dường như bất cứ ai cũng có thể kiếm ít nhất vài chục triệu mỗi tháng dễ như ăn gỏi.
Hừng hực một không khí đoàn kết quyết chí kiếm tiền.
Nhưng sự thật không hề ngọt như họ hình dung và quảng cáo. Có không ít người bỏ chục triệu ra mua một khóa học dạy làm tiếp thị liên kết, rồi về hì hục xây kênh, xây mãi xây mãi… chả thấy đơn hàng đâu.
Nếu ai cũng kiếm được cả đống tiền, thì ai là người trả tiền cho họ?
Tham khảo
https://laodong.vn/thoi-su/17-can-bo-tinh-uy-dong-nai-quan-ly-xin-nghi-huu-truoc-tuoi-1468037.ldo
https://tienphong.vn/gia-lai-mot-so-co-134-nguoi-xin-nghi-huu-truoc-tuoi-post1719120.tpo
https://laodong.vn/thoi-su/13-can-bo-cong-an-o-bac-giang-xin-nghi-huu-truoc-tuoi-1468089.ldo
https://hatinh.gov.vn/toi-tu-nguyen-nghi-huu-truoc-tuoi-vi-loi-ich-chung
*Bài viết không thể hiện quan điểm của RFA.