Ỷ Lan, phóng viên đài RFA
Đáp lời mời của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất Hải ngoại tại Hoa Kỳ – Văn phòng II Viện Hóa Đạo, 300 chư Tăng Ni Việt Nam và ngoại quốc như Lào, Cam Bốt, Miến Điện, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Thái Lan, Tích Lan, Trung Hoa... và 8000 Phật tử tề tựu về Tu viện Bảo Pháp, thị trấn Azusa, California, cử hành trang nghiêm và hùng tráng Đại lễ Phật Đản lần thứ 2630, Phật lịch 2550, tại Tu viện Bảo Pháp. Có mặt tại chỗ, đặc phái viên Ý Lan của Ban Việt ngữ đài Á Châu Tự Do gửi về bài tường trình như sau:
Khác với các năm trước tổ chức tại các thị trấn đô hội, năm nay Đại lễ Phật Đản được tổ chức trong miền núi cao thuộc thị trấn Azusa vùng phụ cận Los Angeles. Trên vùng đất rộng một trăm mẫu thuộc Tu viện Bảo Pháp, núi non hùng vĩ trùng điệp bao quanh dưới bầu trời xanh ngắt, anh chị em Gia Đình Phật tử dựng lên một lễ đài cao lớn uy nghi chưa từng có so với nhiều năm trước.
Kính mừng Phật Đản 2550
Trước nền núi xanh, hình đức Phật sơ sinh hiện giữa vòng hào quang Chuyển pháp luân chống đỡ trời đất. Hai bên lễ đài hai bức hình lớn của Đức Tăng thống Thích Huyền Quang và Hòa thượng Thích Quảng Độ.
Cạnh lễ đài là bản đồ Việt Nam bên hàng chữ lớn "Kính mừng Đại lễ Phật Đản 2550" và "Tự do, Dân chủ và Nhân quyền cho Việt Nam".
Mở đầu chương trình Đại lễ Phật Đản, Pháp sư Niên trưởng Thích Giác Đức thuyết pháp về ý nghĩa Ngày Đản sinh Đức Phật, từ đản sinh đến giáo pháp giác ngộ, từ giáo pháp giác ngộ đến sự hình thành một giáo hội từ bi, trí tuệ, hòa bình, và một giáo quyền đang hiện hữu ở Việt Nam. Giáo quyền không mang nghĩa quyền lực, mà là một Tăng đoàn lãnh đạo công cuộc cứu khổ và giải thoát, đó là Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất.
Sau khi Thượng tọa Thích Viên Lý, Tổng Thư ký Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất Hải ngoại tại Hoa Kỳ (GHPGVNTNHN-HK) – Văn phòng II Viện Hóa Đạo chính thức tuyên bố chương trình Đại lễ Phật Đản, Hòa thượng Thích Chơn Trí, Trưởng ban tổ chức đại lễ được mời lên lễ đài đọc diễn văn khai mạc.
Tiếp đấy, nhạc lễ Khánh Đản vang rền rừng núi trong khi chư Tăng Ni quang lâm lễ đài xây ba tầng làm nổi bật ba tầng y vàng rực nắng của chư vị giáo phẩm Trưởng lão Hòa thượng, Thượng tọa, Đại đức Tăng Ni tham dự lễ Tắm Phật và nghi lễ Khánh đản theo hai truyền thống Bắc tông và Nam tông. Nghi lễ vừa chấm dứt, trong lúc đưa chư Tăng Ni về chỗ ngồi nơi hội trường, tiếng ca réo rắt của ca sĩ Chí Tâm vang lên nhạc phẩm Hoa Bất diệt.
Thông điệp của Đức Tăng thống Thích Huyền Quang
Thượng tọa Thích Giác Đẳng, Tổng vụ trưởng Tổng vụ Truyền thông, người điều khiển chương trình đại lễ, lần lượt thỉnh mời Hòa thượng Thích Hộ Giác, Phó Viện trưởng Viện Hóa Đạo kiêm Chủ tịch Hội đồng Điều hành GHPGVNTNHN-HK – Văn phòng II Viện Hóa Đạo, ban Đạo từ Phật Đản, Hòa thượng Thích Chánh Lạc, Phó Viện trưởng Viện Hóa Đạo kiêm Phó chủ tịch Nội vụ Hội đồng Điều hành GHPGVNTNHN-HK – Văn phòng II Viện Hóa Đạo, tuyên đọc Thông điệp Phật Đản của Đức Đệ tứ Tăng thống Thích Huyền Quang từ trong nước gửi ra, và Hòa thượng Thích Tâm Châu, Thượng thủ Giáo hội Phật giáo Việt Nam Trên Thế giới kiêm thành viên hàng Trưởng lão Hội Ðồng Giáo Phẩm Trung Ương Viện Tăng Thống, Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, và Chứng minh Đạo sư GHPGVNTNHN-HK – Văn phòng II Viện Hóa Đạo, ban Đạo từ.
Hòa thượng Thích Hộ Giác nhắc nhở đến nền giáo lý kinh điển mang lợi lạc trên mọi lĩnh vực của đời sống chúng sinh. Đặc biệt là lợi lạc tối thượng đưa tới sự giác ngộ và lòng đại từ đại bi. Tuy nhiên Hòa thượng nhấn mạnh điều trọng yếu hôm nay đối với Phật tử Việt Nam:
"Nói tới khổ nạn đất nước Việt Nam đang trải qua hôm nay không thể không nói đến sự suy thoái những giá trị tâm linh. Vai trò tôn giáo cực kỳ quan trọng trong việc hồi sinh sức mạnh của dân tộc. Đạo giáo phải đứng ngoài sự chi phối của quyền lực thế tục. Quê hương có thanh bình tự do, thì người dân mới có thuận duyên tu tập hành đạo. Chính vì thế, người Phật tử không thể chỉ nghĩ đến sự giải thoát mà làm ngơ với những vấn đề của xã hội. Sự phục hoạt pháp lý quyền sinh hoạt của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, không những là một đáp ứng hợp tình hợp lý đối với Phật giáo đồ Việt Nam mà còn khẳng định một bước quan trọng sự đổi mới cấp thiết trước khổ nạn của dân tộc Việt Nam".
Qua Thông điệp Phật Đản, Đức Tăng thống Thích Huyền Quang xác định vai trò của Phật giáo trên thế giới cũng như tại Việt Nam rằng: "Đạo Phật xuất hiện ở cõi đời như một Thông điệp bao dung hỷ xả, trao truyền cho nhân thế, toả sáng bằng các phẩm tính Từ bi và Trí tuệ của Đấng Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác. Ngày nay thông điệp ấy được nhân loại đón nhận như kim chỉ nam soi đường hướng về cuộc sống nội tâm an tịnh, hoà bình trong thế giới đầy lo âu và sợ hãi vì bạo lực và khủng bố này (...)
Đạo Phật đã được truyền vào đất nước Việt Nam cũng đã hơn 2000 năm lịch sử: Đức tính bao dung hiền hậu và những giá trị phổ quát của phẩm giá con người được hàm chứa trong đó, đã làm nên nguồn lực sinh tồn, tác thành ý thức dân tộc".
Thế nhưng, thực cảnh Giáo hội trong nước ngày nay, thì: "Kỷ niệm Phật đản, giữa lúc Gíao hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất vẫn đang trong cơn pháp nạn, liên tục bị bức hại. Bản thân tôi và Hoà thượng Viện Trưởng Viện Hóa Đạo, cùng các vị trong Hội Đồng Lưỡng Viện, bị Nhà nước Việt Nam theo dõi, hăm doạ, cô lập, cấm không cho gặp nhau ; các thành viên Ban Đại Diện các tỉnh thành bị khủng bố, đàn áp. Vì thế mà Giáo hội chúng ta không thể hoạt động được. Cho nên, cúng dường Phật Đản năm nay, Tăng Ni, Tín đồ còn phải ý thức trách nhiệm và bổn phận của mình trước tiền đồ đạo pháp và dân tộc, loại bỏ mọi dị kiến, đoàn kết bên nhau, kiên trì "bản thệ độ sanh" và sẵn sàng chấp nhận hy sinh ; khó khăn không chùn bước, danh lợi chẳng màng, không khuất phục bạo lực. (...)
Đặc biệt trong 30 năm qua, từ 1975 đến 2005, Giáo hội ghi nhận được danh sách của 22 vị Tăng, Ni, Cư sĩ Phật tử vị pháp vong thân để cho thế hệ ngày nay và cả mai sau, được thừa hưởng sự tự do tín ngưỡng và các giá trị tâm linh cao quý". Đức Tăng thống Thích Huyền Quang kêu gọi : "Con đường phía trước còn dài và nhiều khó khăn, nhưng phải chu toàn sự nghiệp vận động phục hoạt Gíao hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất cho đến khi thành tựu. Tăng Ni, Phật tử Việt Nam trong cũng như ngoài nước hãy tinh cần hành đạo, cảnh sách trước các âm mưu chia rẽ, trước những lời hứa hẹn hão huyền, không vì miếng mồi danh lợi phù du mà đánh mất bản chất và phẩm giá của người con Phật".
Những giá trị phổ quát của Phật giáo
Hòa thượng Thích Tâm Châu mở đầu Đạo từ với lời tán thán không khí khánh hỷ chẳng khác gì những ngày tháng huy hoàng thời cũ ở Việt Nam. Hòa thượng nói: "Ban Tổ chức Khánh Đản GHPGVNTNHN-HK – Văn phòng II Viện Hóa Đạo đã tổ chức lễ Khánh Đản một nghi thức hết sức trang trọng sánh được như ngày kỷ niệm Phật Đản năm 1964 tại Bến Bạch Đằng ở Saigon".
Hòa thượng "tán dương công đức của Đức Tăng thống Thích Huyền Quang, Hòa thượng Thích Quảng Độ, chư Hòa thượng, Thượng tọa, Đại đức Tăng Ni và đồng bào Phật tử trong nước và trên 30 năm nay đã tích cực cố gắng trên mọi mặt, hy sinh trên mọi mặt để tranh đấu cho tự do dân chủ Việt Nam. Bức Thông điệp Phật Đản của Đức Đệ tứ Tăng thống cho chúng ta biết khổ nạn mà dân tộc và toàn dân đang chịu đựng".
Rồi Hòa thượng kêu gọi chư tôn đức Tăng Ni trong và ngoài nước "sáng suốt đừng để cho mưu mô cộng sản thao túng chúng ta, chia rẽ chúng ta. Đó là nguy cơ nhất cho chúng ta. Do đó, chúng ta cần đoàn kết thật sự, bỏ mọi dị biệt để chúng ta thống nhất đem lại tự do, dân chủ cho đạo giáo Vệt Nam".
Sau phần Đạo từ và Thông điệp, ông Võ Văn Ái, phát ngôn nhân Viện Hóa Đạo trong nước, Giám đốc Phòng Thông tin Phật giáo Quốc tế kiêm Tổng vụ trưởng Ngoại vụ GHPGVNTNHN-KY – Văn phòng II Viện Hóa Đạo, được ban tổ chức mời trình bày thành quả những nỗ lực phục hoạt Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất (GHPGVNTN) trong năm qua.
Ông Ái nhắc tới hai thành quả quốc nội và quốc tế. Quốc nội qua sự hình thành của 13 Ban Đại diện GHPGVNTN.
Trên phương diện quốc tế, thì GHPGVNTN được nồng nhiệt hậu thuẫn qua vài ví dụ đầy ý nghĩa : Ngày 5.4 vừa qua, trên 600 nhà dân chủ đại biểu 125 quốc gia họp Đại hội Phong trào Dân chủ Thế giới tại thủ đô Istanbul, nước Thổ Nhĩ Kỳ, vinh danh Hòa thượng Thích Quảng Độ là nhà dân chủ dũng cảm của Việt Nam. Hòa thượng cũng vừa được nhiều nhân sĩ quốc tế đề cử làm ứng viên Giải Nobel Hòa bình năm 2006. Ngày 1.12.2005, Quốc hội Châu Âu ra Nghị quyết tố cáo Hà Nội đàn áp tôn giáo, nhân quyền và yêu sách phục hồi quyền sinh hoạt pháp lý của GHPGVNTN.
Tuy nhiên trước hiện tình, ông Võ Văn Ái không ngần ngại nêu lên một thắc mắc: "Thưa đồng bào Phật tử, đây chỉ là ý kiến của tôi, một người Phật tử, tôi xin được biết ý kiến của đồng bào Phật tử hôm nay. Xin quý vị trả lời cho bằng hai tiếng có hay không là đủ. Thưa đồng bào, Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất có ngăn cản bước tiến của Phật giáo Việt Nam, ngăn cản bước tiến của dân tộc Việt Nam không ?" Toàn thể hội trường đồng thanh đáp : "Không !".