Nhã Trân, phóng viên đài RFA
Trong những năm gần đây giới khoa học và báo chí đề cập đã nhiều lần đề cập đến vấn đề ô nhiễm môi trường trong nước. Dễ nhận thấy nhất là nhiều thành phố bị ô nhiễm không khí chủ yếu do khói xe và khí thải của các nhà máy công nghiệp.
Tệ trạng đó tác động ra sao đến sức khỏe con người, và người dân có ý kiến gì? Trong bài này Nhã Trân tìm hiểu và trao đổi với người dân về ô nhiễm gây ra do các cơ sở sản xuất ở thành phố Hồ Chí Minh hiện nay.
Ô nhiễm không khí hiện nay là một trong những đề tài thường được nhắc tới bởi các nhà chuyên môn, báo chí cũng như cư dân thành thị và khu công nghệ. Số thành phố bị ảnh hưởng ô nhiễm trong nước mỗi năm một tăng. Cho đến giờ những nơi bị đánh giá có mức ô nhiễm cao là Hải Phòng, Kon Tum, Đà Nẵng và thành phố HCM. Bà Tuyết Hoa, một phụ nữ quận Phú Nhuận cho biết:
“Sài gòn hiện tình trạng môi trường rất là ô nhiễm. Người ra đường thường phải đội nón, đeo khẩu trang. Những nhà ở ngoài mặt đường thì lúc nào cũng đóng cửa vì sợ bụi bay vào”
Nhân tố giết người thầm lặng
Kết quả quan trắc thực hiện lần đầu tại thành phố HCM năm trước, nồng độ những chất độc hại như Benzen, SO2 và CO2 trong không khí cao hơn nhiều lần tiêu chuẩn cho phép của Việt Nam và Tổ chức Y tế Thế giới WHO.
Sài gòn hiện tình trạng môi trường rất là ô nhiễm. Người ra đường thường phải đội nón, đeo khẩu trang. Những nhà ở ngoài mặt đường thì lúc nào cũng đóng cửa vì sợ bụi bay vào.
Các nghiên cứu khoa học lâu nay xác định các chất độc phát tán trong khí thải công nghiệp là nhân tố giết người thầm lặng vì gây ra nhiều chứng bệnh có khả năng dẫn đến tử vong như ung thư, tim mạch, và nhất là bệnh đường hô hấp như suyễn, viêm mũi họng, viêm phế quản, và có thể gây thiệt mạng cho trẻ sơ sinh.
Theo Bộ Y Tế số người bị ảnh hưởng bởi không khí ô nhiễm ở Sài Gòn mỗi năm một tăng. Riêng bệnh viện Nhi đồng 2 vừa lên tiếng báo động số trẻ em đến khám điều trị các bệnh về hô hấp đang lên cao, với số ca nhập viện từ 30 đến 70 mỗi ngày.
Lý do nào không khí tại thành phố HCM bị ô nhiễm? Một trong những nguyên nhân chủ yếu là việc khí thải từ các cơ sở sản xuất không được xử lý đúng đắn. Đã khoảng chục năm nay lượng nhà máy sản xuất ngày càng được hình thành đông đảo. Theo đà phát triển của kinh tế, cả nước hiện có hàng chục ngàn nhà máy công nghiệp.
Từ công nghệ nặng như cán, luyện sắt thép đến nhẹ như tái chế dầu…, đa phần nhà máy chế xuất không thiết lập hệ thống xử lý nguyên liệu hoặc khí thải, hoặc chỉ làm qua loa, lấy lệ, chưa đáp ứng yêu cầu an toàn do nhà nước qui định. Khí thải được các lò sản xuất vô tư tuôn ra không gian hàng ngày. Khói, bụi độc tự do xông vào lá phổi của cư dân trong vùng.
Dân phản ảnh
Người dân đã nhiều lần phản ánh vì đời sống và sức khỏe của họ bị ảnh hưởng trực tiếp, đe doạ nặng nề bởi không khí ô nhiễm. Vấn đề đã được giới trách nhiệm giải quyết ra sao? Trong thời gian gần đây Sở Tài Nguyên-Môi Trường cùng các cơ quan liên đới đã tăng cường kiểm tra và buộc các cơ sở sản xuất thiết lập, hoàn chỉnh hệ thống xử lý khí thải.
Tuy nhiên, những nhà máy vi phạm chỉ cam kết rồi lại tiếp tục hoạt động, không thay đổi, cải thiện, như xác định của bà Tuyết Hoa: "Hiện giờ các nhà máy vì lợi nhuận của họ nên không sửa chữa, vì trang bị những thứ lọc khí độc rất tốn kém, nên cứ tiếp tục, vô tư thải những khí độc vào môi trường sống của người dân".
Dân có ý kiến gì trước tình trạng ô nhiễm môi sinh? Ông Nguyễn Tích thuộc quận 3 nói: "Tình trạng ô nhiễm ở Việt Nam hiện bây giờ rất khó kiểm soát vì nạn bè phái, nên họ chỉ làm lấy lệ thôi. Nếu chính phủ Việt Nam mà khắc phục được thì đỡ cho dân chúng lắm".
Ít ngày trước Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ Môi trường thành phố HCM cho hay Ngân hàng Phát triển Châu Á và Viện Nghiên cứu Tác động sức khoẻ vừa tài trợ cho phương án nghiên cứu các tác hại của ô nhiễm không khí lên sức khỏe người dân Sàigòn, và chính phủ đề ra chương trình giảm thiểu ô nhiễm không khí thành phố xuống bằng ngưỡng cho phép vào năm 2010.
Cho đến khi tình hình thay đổi, người dân Sàigòn tiếp tục sống trong không khí ô nhiễm và chấp nhận các rủi ro bởi sự thoái hoá của môi trường.