Thanh Quang, phóng viên đài RFA
Thư Khố Thuyền Nhân Việt Nam từ Australia thông báo là Đài Tưởng Niệm Thuyền Nhân Việt Nam trên đảo Bidong đã bị chính quyền Malaysia triệt hạ. Thanh Quang điện thọai cho ông Trần Đông thuộc Thư Khố Thuyền Nhân Việt Nam - một trong những người tổ chức những chuyến trở lại thăm Bidong và Galang – để tìm hiểu về việc này.
Ông Trần Đông cho biết: "Bây giờ đang chờ những chi tiết bên Malaysia gởi qua. Hiện cụ thể mới chỉ có một vài chi tiết sơ khởi thôi."
Thanh Quang: Như vậy đó là những chi tiết nào?
Ông Trần Đông: Thứ nhất là Bia Tưởng Niệm ở Bidong bị phá xuống hoặc là vào ngày 20 hoặc vào ngày 21 tuần rồi. Lý do thứ hai mà Malaysia phải phá Bia Tưởng Niệm là vì ông đại sứ (VN) cùng nhân viên từ thủ đô Kuala Lumpur đi qua Bidong, nên chính quyền bang Terranganu phải hạ Đài Tưởng Niệm này xuống.
Thanh Quang: Thế ai cho biết tin Malaysia triệt hạ Đài Tưởng Niệm Thuyền Nhân Việt Nam?
Ông Trần Đông: Ông Alec cho biết. Ông này là Giám đốc Công ty từng tổ chức toàn bộ phương tiện di chuyển cho cựu thuyền Việt Nam tới Malaysia hồi tháng Ba vừa rồi (để họ trở lại thăm Bidong).
Vấn đề này ở Úc rất nghiêm trọng. Vào cuối tháng này và đầu tháng tới, sẽ có một đoàn văn công Việt Nam, gọi là “Duyên Dáng Việt Nam”, tới Úc trình diễn ở Canberra và Sydney để kỷ niệm ngày thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Trước khi họ trình diễn, họ liên kết với Malaysia để đập phá Bia Tưởng Niệm Thuyền Nhân Việt Nam.
Thanh Quang: Ngay trước khi nhà cầm quyền Malaysia phá bỏ Đài Tưởng Niệm Thuyền Nhân ở Bidong, họ có thông báo gì với Văn Khố Thuyền Nhân Việt Nam, hay Ban tổ chức những chuyến trở lại thăm Bidong, và cả Galang, vừa rồi của cựu thuyền nhân Việt Nam?
Ông Trần Đông: Bên đó người ta không có nói gì cả. Hồi tháng Bảy, một phái đoàn cựu thuyền nhân Việt Nam có trở lại Bidong, và yêu cầu ông Thủ Hiến Bang Terranganu giữ lại Bia Tưởng Niệm Thuyền Nhân, để tháng Tám sẽ có thêm thuyền nhân Việt Nam về thăm Bidong.
Ông ta chỉ hứa là giữ Bia Tưởng Niệm tới chừng nào hay chừng nấy, vì vấn đề này tùy theo chính quyền trung ương Kuala Lumpur có liên quan tới mối quan hệ Malaysia-VN. Và hồi tháng Tám, đoàn cựu thuyền nhân trở qua thì Bia Tưởng Niệm này vẫn còn.
Thanh Quang: Còn Đài Tưởng Niệm Thuyền Nhân trên đảo Galang ở Indonesia hiện như thế nào?
Ông Trần Đông: Đài Tưởng Niệm này đã bị tháo gở hồi tháng Năm, giờ chỉ còn lại cái khung thôi. Hai tấm marble ghi nội dung tưởng niệm thuyền nhân thì họ đem đi, thoạt đầu để trong bảo tàng viện. Nhưng trong tháng Tám, đoàn cựu thuyền nhân về thăm và tới bảo tàng viện không thấy hai tấm marble này, không rõ họ dời đi đâu.
Thanh Quang: Theo chỗ anh biết thì người Việt tỵ nạn ở hải ngọai này sẽ phản ứng như thế nào trước biến cố đau thương vừa nói?
Ông Trần Đông: Vấn đề này ở Úc rất nghiêm trọng. Vào cuối tháng này và đầu tháng tới, sẽ có một đoàn văn công Việt Nam, gọi là "Duyên Dáng Việt Nam", tới Úc trình diễn ở Canberra và Sydney để kỷ niệm ngày thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Trước khi họ trình diễn, họ liên kết với Malaysia để đập phá Bia Tưởng Niệm Thuyền Nhân Việt Nam.
Như vậy họ đã thách thức thẳng thừng và tuyên chiến với cộng đồng người Việt hải ngọai. Hiện Ban tổ chức cộng đồng người Việt ở Úc tổ chức một cuộc biểu tình lớn ở Toà Thị Chánh – nơi đoàn văn công vừa nói sẽ tổ chức trình diễn.
Thanh Quang: Thế còn ở những nước có đông người Việt tỵ nạn, như tại Hoa Kỳ, Pháp Quốc…thì phản ứng của họ có thể như thế nào?
Bạn nghĩ gì về việc này? Xin email về Vietnamese@www.rfa.org
Ông Trần Đông: Nói chung phản ứng nơi nào cũng vậy, vì Bia Tưởng Niệm đó là tưởng niệm những người đã chết, mà người đã chết chính quyền Việt Nam vẫn không tha thì những người còn sống họ cư xữ như thế nào? Bia Tưởng Niệm này coi như bàn thờ cho người đã chết, vậy mà họ vẫn đập phá. Nên ai nghe nói cũng đều bực tức, không hai lòng trước việc làm vô nhân đạo này.
Văn Khố Thuyền Nhân Việt Nam kêu gọi cộng đồng Việt tỵ nạn khắp nơi xây Bia Tưởng Niệm Thuyền Nhân; ở từng tiểu bang xây một bia tưởng niệm, nếu giống như mẫu bia ở Bidong và Galang thì càng tốt. Người Việt ty nạn sẽ xay hàng trăm, hàng ngàn Bia Tưởng Niệm Thuyền Nhân tại những nơi mà họ định cư.
Thanh Quang: Văn Khố Thuyền Nhân có định tổ chức những chuyến trở lại Bidong và Galang trong những ngày sắp tới hay không?
Ông Trần Đông: Theo dự trù, Văn Khố Thuyền Nhân Việt Nam sẽ tổ chức hai chuyến, một vào tháng Tư và một vào tháng Bảy. Trước sự kiện các Bia Tưởng Niệm Thuyền Nhân Việt Nam ở Bidong và Galang không còn, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng ta không trở lại những nơi kỷ niệm ấy để cầu nguyện cho những người đã nằm xuống.
Trên phương diện nào đó, chúng ta phải thấy rằng những người nằm xuống đó đã lót đường cho những người tỵ nạn còn lại được đi định cư. Vì đã có quá nhiều người chết, khiến làm động tâm các quốc gia trên thế giới, nên mới có hội nghị hồi tháng 7 năm 1979 ồ ạt nhận người đi định cư.
Và 10 năm sau đó số người vượt biên và được đi định cư không hề bị giảm sút. Cho nên vấn đề trở lại thì chúng ta càng phải trở lại. Họ càng phá Bia Tưởng Niệm thì chúng ta càng trở lại.