Trước đây Nghị định 45 đã quy định xử phạt hành chính đối với hành vi hút thuốc lá tại các nơi công cộng. Nhưng quy định đưa ra đã không được thực hiện một cách triệt để. Liệu quy định mới này có yếu tố khả thi hay cũng theo vết xe cũ?
Kiểm soát hạn chế việc bán thuốc lá
Đầu năm 2010, Việt Nam sẽ cấm hút thuốc lá tại tất cả những nơi công cộng như: lớp học, nhà trẻ, các cơ sở y tế, thư viện, rạp chiếu phim, nhà hát, nhà văn hóa, các khu vực sản xuất, nơi làm việc trong nhà, và trên các phương tiện giao thông công cộng. Những người vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm khắc.
Bên cạnh việc nghiêm cấm hút thuốc lá tại nơi công cộng, từ nay đến năm 2010 chính phủ cũng sẽ đưa ra các biện pháp nhằm giảm nhu cầu sử dụng các sản phẩm thuốc lá, như tăng thuế và áp dụng mức thuế cao đối với các sản phẩm thuốc lá nhập khẩu; song song với việc giảm cung cấp các sản phẩm thuốc lá tiêu thụ trong nước.
Đầu năm 2010,<b> </b>Việt Nam sẽ cấm hút thuốc lá tại tất cả những nơi công cộng như: lớp học, nhà trẻ, các cơ sở y tế, thư viện, rạp chiếu phim, nhà hát, nhà văn hóa, các khu vực sản xuất, nơi làm việc trong nhà, và trên các phương tiện giao thông công cộng. Những người vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm khắc. <br/>
Để giảm việc tiêu thụ các sản phẩm thuốc lá trong nước chính phủ đề ra biện pháp kiểm soát chặt chẽ khâu lưu thông thuốc lá từ bán buôn đến bán lẻ.
Từ nay cho đến sang năm sẽ quy hoạch lại mạng lưới bán buôn và bán lẻ các sản phẩm thuốc lá trong toàn quốc, trước mắt tại các thành phố lớn.
Theo kế hoạch này thì từ sau năm 2010 việc bán lẻ thuốc lá chỉ được thực hiện tại các địa điểm theo quy hoạch đã được các cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Cấm bán thuốc lá dưới các hình thức như: bán bằng máy bán hàng tự động, bán qua mạng internet và bán qua điện thoại; đặc biệt cấm bán thuốc lá cho người dưới 18 tuổi.
Đồng thời kiểm soát chặt chẽ việc nhập khẩu thuốc lá, và xử lý nghiêm các hành vi nhập lậu thuốc lá, sản xuất thuốc lá giả và kinh doanh trái phép các sản phẩm thuốc lá.
Cấm bán thuốc lá dưới các hình thức như: bán bằng máy bán hàng tự động, bán qua mạng internet và bán qua điện thoại; đặc biệt cấm bán thuốc lá cho người dưới 18 tuổi.
Kế họach hỗ trợ của chính phủ
Bên cạnh đó, sẽ có các đề án kinh tế khả thi để hỗ trợ cho người trồng thuốc lá, và công nhân sản xuất thuốc lá có các hoạt động sản xuất khác thay thế.
Đồng hành với quy định kiểm soát thuốc lá về mặt xã hội là các hoạt động hỗ trợ cai nghiện thuốc lá; đa dạng hóa các hình thức tư vấn cai nghiện thuốc lá. Các chương trình cai nghiện thuốc lá có sự tham gia của các cán bộ y tế, cán bộ giáo dục và cán bộ tại cộng đồng.
Tuy nhiên có một thực tế là, từ năm 2005, Việt Nam đã có nghị định 45 quy định xử phạt hành chính những hành vi hút thuốc lá ở nơi cộng cộng. Nhưng từ đó đến nay, quy định này vẫn bị thả nổi, không được thực hiện một cách triệt để.
Trước đây dù đã có quy định cấm và xử phạt những người hút thuốc lá nơi công cộng, song tình trạng vi phạm vẫn diễn ra phổ biến tại các nhà ga, bến xe, rạp chiếu phim, và những nơi công cộng khác.
Thậm chí có nhiều người vẫn ngang nhiên hút thuốc lá ngay dưới biển cấm. Một trong những lý do được nhiều chuyên gia đưa ra là các hình thức xử phạt không đủ mạnh, chưa đủ sức răn đe.
Có lần phát biểu với Đài Á Châu Tự Do, Bà Phạm Hoàng Anh, Giám đốc Văn phòng Đại diện Healthbridge Canada, một tổ chức chuyên hỗ trợ các chương trình phòng chống thuốc lá nêu nhận định:
Bên cạnh đó, sẽ có các đề án kinh tế khả thi để hỗ trợ cho người trồng thuốc lá, và công nhân sản xuất thuốc lá có các hoạt động sản xuất khác thay thế.Đồng hành với quy định kiểm soát thuốc lá về mặt xã hội là các hoạt động hỗ trợ cai nghiện thuốc lá; đa dạng hóa các hình thức tư vấn cai nghiện thuốc lá.
"Về văn bản pháp lý và cam kết của chính phủ dường như là có cả trong các văn bản đó, rất là cụ thể, cấm hút ở đâu, tuy nhiên cơ chế xử phạt chỉ có một văn bản là xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế, có điều quy định là hút nơi công cộng bị phạt 50,000đ đến 100,000đ, mà cái mức phạt đấy theo tôi là chưa đủ mạnh để làm cho người vi phạm họ sợ và chỉ đánh vào cá nhân, trong khi thực tế nếu muốn thực thi chính sách cấm hút thuốc ở nơi công cộng thì chủ cơ sở công cộng đó phải là người chịu trách nhiệm triển khai, hiện nay chưa có, mới chỉ có quy định cá nhân, mà quy định cá nhân thì thường là khó thực thi."
Ngay với quy định mới đưa ra lần này cũng còn những điều bất cập; không nêu rõ các tiệm ăn trong nhà có nằm trong diện cấm hút thuốc lá hay không. Và chính phủ nói sẽ tăng thuế thuốc lá, hiện ở mức 45%, nhưng không nêu rõ là tăng bao nhiêu.
Tác hại không lường của thuốc lá
Tin của Reuters mới đây cho hay các chuyên gia y tế thế giới ước tính sang năm tới sẽ có khoảng 6 triệu người hút thuốc lá chết do các bệnh ung thư, tim mạch, và hàng loạt các bệnh khác có liên quan đến thuốc lá. Thêm vào đó những người hút thuốc lá sẽ bị giảm tuổi thọ trung bình 15 năm so với những người không hút thuốc lá.
Chất độc Nicotin trong thuốc lá tấn công hầu hết các nội tạng, đặc biệt gây các bệnh ung thư phổi, ung thư vòm họng, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, rụng răng do viêm lợi, sinh non, gây bất lực và giảm khả năng sinh sản,v.v... Không chỉ người nghiện mới gặp những hiểm họa do thuốc lá gây ra, ngay cả những người hít phải khói thuốc do người khác hút cũng gặp nguy hiểm.
Các chuyên gia y tế thế giới ước tính sang năm tới sẽ có khoảng 6 triệu người hút thuốc lá chết do các bệnh ung thư, tim mạch, và hàng loạt các bệnh khác có liên quan đến thuốc lá. Thêm vào đó những người hút thuốc lá sẽ bị giảm tuổi thọ trung bình 15 năm so với những người không hút thuốc lá.
Tại nhiều quốc gia việc cấm hút lá trong các nhà hàng, công sở, và nơi công cộng đã được thực hiện một cách triệt để nhằm bảo vệ sức khỏe cho người dân, và đặc biệt là cho những người không hút thuốc hay trẻ em, vì mức độ nguy hại của thuốc lá đối với những người không hút thuốc còn cao hơn gấp nhiều lần so với những người hút.
Ý kiến của bác sĩ Nguyễn Ý Đức trao đổi với thính giả trong Chương trình Sức khoẻ & Đời sống trước đây nói về tác hại của thuốc lá cũng nêu rõ:
“Khói thuốc dư hay là khói thuốc lá do người hút nhả ra thì có nhiều tác dụng xấu hơn là chính thuốc lá mà người hút hít vào trong phổi của họ.”
Mặc dù ai cũng biết đến tác hại của thuốc lá nhưng thói quen hút thuốc lá của người dân ở Việt Nam vẫn chưa giảm đáng kể.
Trong năm 2007, lượng thuốc lá tiêu thụ ở Việt Nam ước tính vào khoảng 500 triệu đô la.
Hy vọng lần này chính phủ sẽ có những biện pháp hữu hiệu để đẩy mạnh phong trào “Cấm hút thuốc lá ở nơi công cộng” nhằm bảo vệ sức khỏe người dân và bảo vệ sức khỏe của thế hệ tương lai.