Đằng Phong, phóng viên đài RFA
Cách đây hơn một năm, 117 gia đình sống tại thành phố Cần Thơ đã bị chính phủ tịch thu đất của họ để xây một siêu thị mới. Họ đã ra đi vì được chính phủ hứa hẹn rằng trong vòng 6 tháng sau sẽ có nơi tái định cư. Nay, 18 tháng đã trôi qua nhưng chính phủ chưa giữ đúng lời hẹn, và người dân hôm nay vẫn chưa có nơi sống ổn định.
Đằng Phong đã liên lạc với một người rơi vào hòan cảnh này, cũng như Ủy ban nhân dân của thành phố để tìm hiểu thêm.
Thành phố Cần Thơ ngày nay đang trong quá trình đô thị hoá. Trong quá trình đó, nhiều dự án đã được triển khai trong mục đích biến Cần Thơ thành một thành phố tân tiến.
Một trong những dự án đó là dự án siêu thị Metro, phường Hưng Lợi, quận Ninh Kiều. Để có đất để xây siêu thị này, chính phủ đã vận động 117 gia đình tự nguyện dời nơi ở, với sự hỗ trợ 600.000 đồng mỗi tháng. Chính quyền hứa rằng trong vòng 6 tháng, mỗi người sẽ có nơi tái định cư.
Người dân than thở
Đó là hồi tháng 5 năm 2004. Nay đã 18 tháng, mà nơi tái định cư vẫn chưa có cho dân. Khi gọi về Cần Thơ để tìm hiểu vấn đề thì một trong những người dân kém may mắn đó cho biết:
"Tôi ở chỗ đó, thì hôm đầu tiên thì chính quyền lại nói nhà nước lấy đất. Lấy để làm cái gì thì người dân không hiểu. Sau đó thì người dân được biết là lấy cho Metro, cái công ty của Đức gì đó thuê. Và hứa là trong vòng sáu tháng sẽ có tái định cư. Bây giờ thì gần 18 tháng rồi."
Bạn nghĩ gì về vấn đề này? Hãy gửi đến Ban Việt Ngữ ý kiến của bạn
So sánh về đời sống của ông trước đây và sau khi được tái định cư thì ông cho biết: "Hồi trước cái nhà tôi đang có là hơn 270 mét vuông. Nhưng trên giấy tờ thì khi tôi được tái định cư là 46 mét vuông.
Người đến nói với tôi là nếu bây giờ anh thực hiện tốt đi thì người ta sẽ bán – bán chứ không phải cấp - người ta bán cho tôi một cái nền 46 mết vuông giảm 20% cộng thêm với một cái nền 64 mết vuông không giảm.
Nhưng thực tế bây giờ thì chỉ được 46 mết vuông giảm 20% thôi. Còn cái nền 64 mết vuông thì không có. Cho nên bây giờ tôi mà tái định cư thì đời sống của tôi sẽ khổ liền. Bởi vì cái nghề của tôi nói như thế này mà chổ làm chỉ có 46 mết vuông thì tôi với một vợ hai con vô đó ở thì chật cứng rồi. Còn muốn cất nhà lầu thì cũng không có tiền đâu mà cất."
Nhà nước nói gì?
Trong mục đích tìm hiểu vấn đề từ hai khía cạnh, tôi đã liên lạc với ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ. Một viên chức cho biết nơi tái định cư xây sắp xong rồi: "Hiện tại bây giờ thì làm cái khu tái định cư cũng gần xong rồi anh. Cái đó là tại vì một số anh em báo chí đang gần ngày bầu cử nên lôi điều đó ra để làm mất uy tín và hại nhau thôi.
Chứ thực tế không phải như vậy đâu. Ở đây thì các dự án tái định cư thì nỗ lực tối đa. Chỉ có điều là trong quá trình thi công thì một số đơn vị thi công làm chậm, chứ không phải nhà nước không quan tâm."
Ông nói thêm là nơi tái định cư sẽ xong trong vòng một tháng nữa, và giải thích rằng cho dù có nơi tái định cư, nhiều người dân không chịu vào ở mà cứ than là không có nơi ở, trong khi thật sự là hầu hết những ai có nơi tái định cư là đem đi bán.
"Chậm lắm thì cũng trong vòng một tháng nữa thôi. Có một khu tái định cư cách đó vài trăm thước thôi. Thì nếu đến thời điểm đó chưa xong thì có thể ở tạm tái định cư tại đó, tại vì bây giờ nhà đó đang ở trong giai đoàn hoàn thiện rồi. Chỉ cần điện nước nữa thôi.
Thật ra thì cũng báo với anh là tất cả những dự án ở trên địa bàn đều có một kế hoạch tái định cư. Có điều là một số dân không chịu vào tái định cư lý do là họ ở những nơi đó xa, hay là cái phong tục của mình là ở đất rộng nó quen rồi, bây giờ vào chung cư thì chưa quen.
Cái này thì thấy người ta có làm đó. Người ta có làm nơi tái định cư, nhưng họ làm theo kiểu cầm chừng. Tôi nghĩ nếu làm theo tiến độ đang làm thì không biết bao giờ mới xong. Không biết người ta có thay đổi cái gì không, thì đó là chuyện của người ta, mình không rõ.
Hai nữa là khi họ nhận tiền thì họ cũng chẳng vào nơi tái định cư, mà thực tế là họ nhận rồi họ bán hết à. Nhưng la thì vẫn la, trong khi thực tế là có tái định cư là họ bán hết, trên 90% là họ bán nền hết."
Ai đúng, ai sai?
Nhưng khi hỏi người dân bình thường đánh giá sự tiến triển của việc xây nơi tái định cư thì ông nhận xét:
"Cái này thì thấy người ta có làm đó. Người ta có làm nơi tái định cư, nhưng họ làm theo kiểu cầm chừng. Tôi nghĩ nếu làm theo tiến độ đang làm thì không biết bao giờ mới xong. Không biết người ta có thay đổi cái gì không, thì đó là chuyện của người ta, mình không rõ."
Sau khi tìm hiểu vấn đề từ hai phía thì cũng không biết có thể tin vào ai, và cũng không biết lỗi nằm ở nơi nhà nước, đơn vị thi công, hay là nơi những người dân muốn làm lớn chuyện. Chỉ có thể biết chắc là hiện nay tại Cần Thơ đang có trên một trăm gia đình không có nơi sống ổn định hơn một năm nay.
Có lẽ câu hỏi cần đặt ra không phải là, “tại sao tình trạng hiện nay như thế?” mà là, “ai có bổn phận giải quyết vấn đề này giùm cho người dân?”
Chúng tôi là Đằng Phong, tường thuật từ Hoa Thịnh Đốn.