Hôm 20 tháng 10 năm 2020, báo chí Nhà nước Việt Nam công bố toàn bộ các dự thảo văn kiện trình Đại hội Đảng lần thứ 13 để chính thức cho người dân đóng góp ý kiến. Thời gian lấy ý kiến người dân từ ngày 20 tháng 10 năm 2020 đến ngày 10 tháng 11 năm 2020.
Có tất cả bốn dự thảo dài tổng cộng 616 trang, bao gồm: Dự thảo báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa 12 tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 13 của Đảng; Dự thảo báo cáo tổng kết thực hiện chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2011-2020, xây dựng chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030; Dự thảo báo cáo đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016-2020 và phương hướng, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025; Dự thảo báo cáo tổng kết công tác xây dựng Đảng và thi hành Điều lệ Đảng nhiệm kỳ Đại hội 12.
Nhiều người cho rằng chừng đó văn kiện mà người dân chỉ có 20 ngày để đọc, hiểu và góp ý kiến là chuyện rất khó nếu không muốn nói là không thể.
Tuy vậy theo cựu đại biểu Quốc hội Lê Văn Cuông thì 20 ngày là hợp lý. Ông nói:
“Thời gian phổ biến văn kiện trong nội bộ Đảng thì từ quý hai nhưng đến ngày 20 tháng 10 mới phổ biến cho dân. Nhưng trên thực tế thì những văn bản này dân cũng đã được tiếp cận. Trong thời gian 20 ngày để lấy ý kiến tập trung thì tôi thấy cũng không ngắn lắm. Nhiệm kỳ trước thời gian cũng như vậy. Không nên kéo dài vì nó sẽ phân tán sự tập trung. Cần một thời điểm nhất định để tất cả mọi tổ chức, cá nhân có nguyện vọng tham gia góp ý kiến. Nếu ai có quan tâm và có ý kiến nung nấu từ trước thì tôi nghĩ 20 ngày là đủ chứ không ngắn."
Ông Lê Văn Cuông cho rằng, chuyện lấy ý kiến người dân cho văn kiện đại hội Đảng là chủ trương lớn và nhiều năm qua đã thực hiện. Việc này giúp cho đảng gần dân hơn, hiểu được tâm tư, nguyện vọng của dân nhằm đề ra các chính sách phù hợp với dân, phục vụ dân tốt hơn. Người dân góp ý cũng rất nhiều qua các phương tiện thông tin đại chúng hoặc gửi thư trực tiếp về tiểu ban văn kiện.
Bây giờ đưa ra lấy ý kiến của dân chỉ trong 20 ngày. Với những người dân bình thường thì làm sao họ có đủ thời gian để đọc, kiểm chứng chặt chẽ, cẩn thận để góp ý xây dựng? -TS.BS Đinh Đức Long
Trước đó, hôm 3 tháng 10 năm 2020, Trang tin điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam - Đại hội 13 ra đời với mục đích được nói nhằm giới thiệu nội dung văn kiện Đại hội 13 của Đảng giúp người dân hiểu đúng hơn đường lối, quan điểm xây dựng và bảo vệ tổ quốc, phát triển đất nước. Đồng thời đây là nơi trao đổi, tiếp nhận và phản hồi ý kiến của các tổ chức chính trị - xã hội, các cán bộ lão thành, các nhà khoa học, văn nghệ sĩ, kiều bào, các tầng lớp nhân dân đóng góp vào dự thảo văn kiện đại hội 13 của Đảng.
Ngay trong ngày khai trương trang tin điện tử trên, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban bí thư Trần Quốc Vượng cảnh báo kiên quyết đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch và làm thất bại mọi thủ đoạn lợi dụng việc góp ý cho đại hội để chống phá Đảng, chống phá Nhà nước, chống phá chế độ.
Tiến sĩ – Bác sĩ Đinh Đức Long nêu ý kiến của ông về việc cho dân khoảng thời gian 20 ngày góp ý văn kiện Đại hội Đảng:
“Thứ nhất, các chuyên gia, các nhà lý luận, ban nghiên cứu, ban lý luận rồi cả các hội đồng lý luận trung ương mất đến hai năm mới hoàn thiện văn kiện Đại hội Đảng này, trong khi nhiệm kỳ đại hội chỉ có năm năm. Bây giờ đưa ra lấy ý kiến của dân chỉ trong 20 ngày. Với những người dân bình thường thì làm sao họ có đủ thời gian để đọc, kiểm chứng chặt chẽ, cẩn thận để góp ý xây dựng?
Thứ hai, chưa góp ý thì đã có ý kiến của lãnh đạo là đề phòng những người lợi dụng góp ý để xuyên tạc nói xấu đảng. Chưa góp ý đã chặn họng, răn đe, chụp mũ người ta.
Thứ ba, văn kiện Đại hội thì chắc chắn phải tuân thủ cương lĩnh chính trị của Đảng. Cương lĩnh này bao trùm hết, còn văn kiện Đại hội chỉ có tính chất nhiệm kỳ thôi. Soạn văn kiện này bất luận thế nào chăng nữa mà tuân theo cương lĩnh đảng nghĩa là đặt lợi ích của đảng lên trên lợi ích dân tộc rồi.”
Đảng có lắng nghe?
Tại Đại hội Thi đua yêu nước Mặt trận Tổ quốc Việt Nam giai đoạn 2020-2025 được tổ chức tại Hà Nội hôm 18 tháng 9 năm 2020, Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc phát biểu rằng: “Mỗi cán bộ của mặt trận và cán bộ làm công tác Đảng, công tác chính quyền của hệ thống chính trị cần luôn lắng nghe để thấu hiểu tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, luôn luôn gần dân, sát dân, gắn bó mật thiết với nhân dân để nói lên được tiếng nói của nhân dân, phải làm cho dân hiểu, dân tin.”
Vậy những ý kiến của dân lâu nay, nhất là ý kiến về văn kiện Đại hội Đảng lần này có được đảng thực sự lắng nghe hay không?
Ông Lê Văn Cuông cho biết:
“Ý kiến đóng góp sẽ được các cơ quan chức năng phân công để tập hợp, lắng nghe cũng như chắt lọc. Rất nhiều công dân có ý kiến cho nên cũng không thể trả lời những ý kiến nào đảng sẽ tiếp thu hoặc không. Đây là một chủ trương mang tính chất cầu thị. Đảng muốn nắm tâm tư, nguyện vọng của dân để đưa vào các báo cáo chính trị hay các nghị quyết của đại hội.”
Tù nhân nhân quyền Nguyễn Đình Ngọc từng nói với RFA rằng, bản thân ông đã vạch ra cái sai của Đảng, của Nhà nước và đóng góp ý kiến cho họ để họ thay đổi thì kết quả là họ vu cho ông tội tuyên truyền chống nhà nước. Họ bỏ tù ông ba năm và thêm ba năm quản chế.
Chắc dân có góp ý thì đảng cũng không nghe đâu. Lâu nay em thấy người ta cũng có ý kiến mà ý kiến có nói thì cũng không đúng ý của nhà nước rồi bị bắt, bị bỏ tù. Thành thử người ta cũng không dám có ý kiến. Chuyện này có đảng và nhà nước lo rồi. - Cô Bạch Tuyết
Tiến sĩ – Bác sĩ Đinh Đức Long nêu quan điểm của ông:
“Điều 4 Hiến pháp quy định Đảng Cộng sản Việt Nam chịu sự giám sát của nhân dân. Bây giờ muốn giám sát thì giám sát như thế nào?
Đảng Cộng sản Việt Nam cầm quyền từ năm 1945 đến nay mà vẫn chưa có luật về Đảng. Như thế, việc dân giám sát chỉ là khẩu hiệu, là bánh vẽ chứ không có luật nào cụ thể hóa quyền được giám sát của người dân cả. Người dân chẳng có cách nào thể hiện ý kiến của mình mà buộc đảng phải lắng nghe hoặc dân tránh được sự chụp mũ.”
Hiến pháp năm 2013 hiến định: Đảng Cộng sản Việt Nam là đảng cầm quyền, lãnh đạo Nhà nước và xã hội. Đảng lãnh đạo hệ thống chính trị, đồng thời là bộ phận của hệ thống ấy. Đảng gắn bó mật thiết với nhân dân, tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân, dựa vào nhân dân để xây dựng Đảng, chịu sự giám sát của nhân dân, hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật.
Là một nhân viên văn phòng ở TP.HCM, cô Bạch Tuyết cho hay chưa bao giờ cô quan tâm đến việc góp ý cho Đảng hay Nhà nước. Cô chẳng biết cái văn kiện Đại hội Đảng nó là cái gì nên không biết góp ý làm sao. Cô kết luận:
“Chắc dân có góp ý thì đảng cũng không nghe đâu. Lâu nay em thấy người ta cũng có ý kiến mà ý kiến có nói thì cũng không đúng ý của nhà nước rồi bị bắt, bị bỏ tù. Thành thử người ta cũng không dám có ý kiến. Chuyện này có đảng và nhà nước lo rồi.”