Phương Anh, phóng viên đài RFA
Vào ngày 15 tháng 11 vừa qua, một thoả hiệp được ký kết giữa chính quyền Hoa Kỳ và Việt Nam để mở lại chương trình định cư nhân đạo, hay còn gọi là chương trình H.O, mà trước đây đã chấm dứt từ ngày 30 tháng 9 năm 1994.
Để tìm hiểu những chi tiết về bản thoả hiệp này, Phương Anh đã liên lạc với bà Kelly Ryan, là Phụ Tá Thứ Trưởng Ngoại Giao, người đã đại diện cho chính phủ Hoa Kỳ để ký vào bản thoả hiệp đó với Việt Nam.
Trước hết, bà cho biết: "Chúng tôi đã đồng ý gọi là H.R. để chỉ những người nằm trong chương trình này. Chính phủ Hoa Kỳ tin rằng một số những người Việt Nam, vì hoàn cảnh nào đó mà trước đây họ không biết, hoặc không nộp đơn theo chương trình ODP được, chính vì thế, chương trình HR này sẽ giúp họ có cơ hội nộp đơn xin định cư tại Hoa Kỳ."
Phương Anh: Thưa bà, tại sao chính phủ Hoa Kỳ lại cho mở lại chương trình định cư nhân đạo này?
Bà Kelly Ryan: Trước đây, thường được nói là chương trình H.O, nhưng đúng ra là chương trình ODP với những tiêu chuẩn khác nhau. Chương trình này đã chấm dứt từ ngày 30 tháng 9 năm 1994.
Nhưng sau đó, chính phủ Hoa Kỳ vẫn tiếp tục thảo luận với chính quyền Việt Nam, để giải quyết cho những người không có cơ hội nộp đơn trước ngày 30 tháng 9 năm 1994, tức ngày chấm dứt chương trình ODP trước kia.
Phương Anh: Xin bà vui lòng cho biết những thành phần nào hội đủ điều kiện để nộp đơn?
Nếu quí vị muốn biết thì có thể liên lạc thẳng với Văn phòng Tỵ Nạn- Refugee Resettlement Section- ở Lãnh sự quán Hoa Kỳ ở thành phố Hồ Chí Minh. Số điện thoại là 08-829-2750. Văn phòng này mở cửa từ thứ Hai đến thứ Sáu, từ 8 giờ sáng đến 5 giờ chiều.
Bà Kelly Ryan: Chương trình được mở ra với các thành phần sau: H.O: Dành cho những người đã từng đi học tập cải tạo
U 11: Những người đã từng làm việc cho chính phủ Hoa Kỳ
V 11: Những người đã từng làm việc trong các công ty hay các tổ chức của chính phủ Hoa Kỳ, mà có mặt ở Việt Nam trước ngày 30-4-1975.
Chương trình này KHÔNG dành cho những ai đã bị từ chối, hoặc không đủ tiêu chuẩn, như trước đây, mà chỉ dành cho những người trước đây chưa nộp đơn mà thôi. Chúng tôi đã có những tiêu chuẩn rất cụ thể và chi tiết.
Nếu quí vị muốn biết thì có thể liên lạc thẳng với Văn phòng Tỵ Nạn- Refugee Resettlement Section- ở Lãnh sự quán Hoa Kỳ ở thành phố Hồ Chí Minh. Số điện thoại là 08-829-2750. Văn phòng này mở cửa từ thứ Hai đến thứ Sáu, từ 8 giờ sáng đến 5 giờ chiều.
Quí vị cũng có thể liên lạc bằng thư qua địa chỉ Refugee Resettlement Section, 4 Lê Duẩn, Quận 1, thành phố Hồ Chí Minh và email là refugeeInfo@wrapshochiminh.org.vn, hoặc là có thể vào trang web của bộ ngoại giao www.state.gov
Phương Anh: Thưa bà, thế còn vợ, hay chồng và con cái của họ thì sao?
Bà Kelly Ryan: Người phối ngẫu và con cái dưới 21 tuổi, mà chưa lập gia đình, đều hội đủ điều kiện .
Phương Anh: Thưa bà, xin được phép hỏi lại một lần nữa. Như vậy, tất cả những ai đã bị từ chối trước đây thì chính phủ Hoa Kỳ vẫn không xem xét lại kỳ này sao ạ?
Quí vị cũng có thể liên lạc bằng thư qua địa chỉ Refugee Resettlement Section, 4 Lê Duẩn, Quận 1, thành phố Hồ Chí Minh và email là refugeeInfo@wrapshochiminh.org.vn, hoặc là có thể vào trang web của bộ ngoại giao www.state.gov
Bà Kelly Ryan: Vâng, đúng thế, chương trình này chỉ dành cho những ai mà trước đây, không có hoàn cảnh cho phép để nộp đơn mà thôi. Hoặc, những ai chưa hoàn tất việc nộp đơn trước đây. Vì vậy, xin nhắc rằng những ai đã bị từ chối trước đây thì không nên nộp đơn. Chỉ những ai nằm trong các thành phần như tôi đã trình bày, tức là HO- U 11, V 11 mà thôi.
Phương Anh: Thưa bà, vậy các tiêu chuẩn cho chương trình H.R này có thêm những điều khoản nào mới hay có thay đổi gì không so với các tiêu chuẩn của chương trình ODP trước đây?
Bà Kelly Ryan: Không, không có thay đổi hay thêm thắt điều gì cả. Tất cả tiêu chuẩn đều giống như chương trình cũ, tức là chương trình chấm dứt vào ngày 30 -9- 1994 vậy.
Phương Anh: Xin bà cho biết khi nào thì tiến hành chương trình này? Khi nào thì nhận đơn, và nhận đơn cho đến khi nào thì hết hạn? Và khi họ phỏng vấn xong thì có được biết kết quả liền không hay phải chờ đợi một thời gian?
Bà Kelly Ryan: Vâng, chương trình này bắt đầu có hiệu lực từ ngày 16 tháng 11 và Văn Phòng Tị Nạn ở lãnh sự quán Hoa Kỳ tại thành phố Hồ Chí Minh đã bắt đầu nhận đơn ngay, và sẽ chấm dứt cho đến hết ngày 15 tháng 4 năm 2008.
Họ sẽ thông báo cho những ai hội đủ điều kiện cho chương trình này, và bắt đầu phỏng vấn vào ngày 16 tháng 4 năm 2006. Xin nhấn mạnh một điểm quan trọng là: Những đương đơn hội đủ điều kiện để vào phỏng vấn cũng không chắc chắn rằng họ được chấp thuận định cư tại Hoa Kỳ.
Phương Anh: Thưa bà, thế những ai bị từ chối thì có quyền làm đơn kháng cáo không?
Bà Kelly Ryan: Thông thường, thì theo chương trình tái định cư, họ có thể làm đơn kháng cáo và những đơn này sẽ được cấp trên xem xét lại. Nhưng tôi hy vọng rằng tất cả những ai hội đủ tiêu chuẩn sẽ được công nhận là người tị nạn hết, và sẽ không có nhiều đơn kháng cáo.
Phương Anh: Thưa bà, nhưng lỡ ra, có người bị từ chối thì sao?
Bà Kelly Ryan: Thì họ có thể liên lạc với Văn Phòng Tỵ Nạn, nếu họ tin rằng họ bị từ chối một cách oan uổng.
Phương Anh: Thưa bà, thủ tục nộp đơn có phức tạp không?
Bà Kelly Ryan: Tôi nghĩ là rất đơn giản. Và tôi nhấn mạnh một điều: Thủ tục nộp đơn hoàn toàn miễn phí. Bất cứ ai muốn biết thêm chi tiết thì cứ liên lạc với Văn Phòng Tỵ Nạn ở lãnh sự quán Hoa Kỳ, sẽ có sự hướng dẫn cụ thể.
Tôi xin nhắc lại rằng: quí vị không cần phải trả tiền hay thuê mướn ai để giúp cho quí vị nộp đơn cả. Việc trả tiền cho ai đó để giúp quí vị nộp đơn sẽ không làm cho đơn của quí vị được xét nhanh hơn, hay được phỏng vấn lẹ hơn, hay được chấp thuận.
Chương trình này bắt đầu có hiệu lực từ ngày 16 tháng 11 và Văn Phòng Tị Nạn ở lãnh sự quán Hoa Kỳ tại thành phố Hồ Chí Minh đã bắt đầu nhận đơn ngay, và sẽ chấm dứt cho đến hết ngày 15 tháng 4 năm 2008. Họ sẽ thông báo cho những ai hội đủ điều kiện cho chương trình này, và bắt đầu phỏng vấn vào ngày 16 tháng 4 năm 2006. Xin nhấn mạnh một điểm quan trọng là: Những đương đơn hội đủ điều kiện để vào phỏng vấn cũng không chắc chắn rằng họ được chấp thuận định cư tại Hoa Kỳ.
Phương Anh: Thưa bà, ở Việt Nam, thường có những người lợi dụng cơ hội này để làm tiền, khiến cho tiến trình nộp đơn trở nên phức tạp, bà có thể cho biết rõ chi tiết hơn…?
Bà Kelly Ryan: Tuy đơn bằng tiếng Anh, nhưng cũng có những bản hướng dẫn bằng tiếng Việt, rất dể hiểu. Tôi khuyến khích quí vị hãy liên lạc trực tiếp với Văn Phòng Ty Nạn tại Lãnh sự quán Hoa Kỳ ở thành phố Hồ Chí Minh, sẽ có những nhân viên nói tiếng Việt, sẵn sàng giúp cho quí vị về các thủ tục cũng như các thông tin cần thiết.
Tôi khuyến cáo rằng: những ai bỏ tiền ra để lo lót trong tiến trình nộp đơn, để được xét nhanh hơn, để được phỏng vấn lẹ hơn hay để được chấp thuận, thì họ sẽ không bao giờ thành công cả.
Phương Anh: Thưa bà, với tư cách là người đại diện chính phủ Hoa Kỳ ký tên trong bản thoả hiệp về chương trình định cư HR 2005 này, bà có nhắn nhủ điều gì với các thính giả, đặc biệt, đối với những người thuộc thành phần trong bản thoả hiệp?
Bà Kelly Ryan: Xin cám ơn cô. Tôi xin nhấn mạnh một điều, chương trình này được mở lại để tạo cơ hội dễ dàng cho những ai hội đủ điều kiện, quí vị có thể liên lạc trực tiếp với lãnh sự quán, nếu có bất cứ câu hỏi gì, hoặc để chuẩn bị cho việc phỏng vấn. Từ bây giờ cho tới ngày 15 tháng 4 năm 2006, tức 6 tháng trời , dành cho việc phổ biến thông tin, chuẩn bị, thì ngày 16 tháng 4 sẽ bắt đầu phỏng vấn.
Chương trình này sẽ chấm dứt hẳn vào 15 tháng 4 năm 2008. Xin nhớ kỹ điều quan trọng này, là: Những đơn nộp sau ngày 15 tháng 4 năm 2008 sẽ không được xem xét nữa. Và một lần nữa, tôi nhấn mạnh: đây là một chương trình hoàn toàn miễn phí, tiến hành rất đơn giản. Những ai tin tưởng rằng mình hội đủ điều kiện nên liên lạc ngay với lãnh sự quán.
Tôi cũng xin nhắc nhở một điều: Quí vị cũng không nên sửa soạn sớm cho tương lai của quí vị cho tới khi được sự chấp thuận định cư tại Hoa Kỳ. Khi quí vị được gọi phỏng vấn, không có nghĩa là quí vị được chấp thuận, do đó, đừng bán nhà cửa, đừng chuẩn bị cho việc ra đi nếu chưa được sự chấp thuận.
Vừa rồi là cuộc phỏng vấn bà Kelly Ryan, Phụ Tá Thứ Trưởng Ngoại Giao, do Phương Anh thực hiện với sự chuyển đọc của Thy Nga.
Mời quí vị đón nghe mục Câu Chuyện Hàng Tuần vào sáng ngày thứ ba, 22 tháng 11, Phương Anh sẽ tường thuật thêm chi tiết về cuộc gặp gỡ với bà Khúc Minh Thơ, chủ tịch Hội Gia Đình Tù Nhân Chính Trị Việt Nam, người đã có công vận động với chính phủ Hoa Kỳ trong việc mở lại chương trình Định Cư Nhân Đạo này và những chi tiết liên quan đến chương trình Mc. Cain, dành cho con cái của các gia đình H.O.
Thông tin trên mạng:
- Humanitarian Resettlement Program