Nước ngầm là nguồn cung cấp nước sinh hoạt chính ở nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Vì vậy, ô nhiễm và sụt giảm nguồn nước ngầm ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng môi trường và cuộc sống của người dân.
Sụt giảm lượng nước ngầm
Trước hết, sụt giảm nguồn nước ngầm hay còn được gọi là suy thoái trữ lượng nước ngầm được biểu hiện bởi việc giảm công suất khai thác, hạ thấp mực nước, và lún đất.
Theo một kết quả nghiên cứu gần đây của Trung tâm quan trắc và dự báo tài nguyên nước, Bộ Tài Nguyên - Môi trường, thì trong mười năm, nước ngầm tại một số nơi ở Hà Nội giảm đến 6m tại thành phố Hồ Chí Minh có nơi giảm đến 10m.
TS. Ngô Đình Tuấn
Ông Huỳnh Lê Khoa, phó phòng quản lý tài nguyên nước và khoáng sản thuộc sở tài nguyên môi trường thành phố Hồ Chí Minh cảnh báo là nếu không có kế hoạch sử dụng hợp lý, không chú ý đến công tác bổ cập thì nguồn nước ngầm có khả năng chỉ khai thác được trong 30 năm nữa.
Theo ông Lâm Minh Triết, Viện trưởng viện nước và công nghệ môi trường, thì vấn đề quản lý khai thác nước ngầm ở thành phố Hồ Chí Minh đã vượt ra quá tầm kiểm soát của chính quyền và tình trạng khan hiếm nước ngầm đã thể hiện rõ rệt ở nhiều nơi.
Ông nói:"Nước ngầm của mình thì không kiểm soát nổi, tư nhân rồi công ty khai thác, nên mực nước tụt khá lớn. Vấn đề khai thác và sau khai thác, ví dụ như là bảo vệ giếng sau khai thác thế nào thì không được quan tâm đáng kể, rồi khai thác nhiều ở các tầng sâu khác nhau.
Đặc biệt ở các thành phố lớn, người ta làm giếng đóng, rồi giếng khoan ở các độ sâu khác nhau, ví dụ như thành phố Hồ Chí Minh thì mức cho phép là dưới 500,000 m3 một ngày đêm, nhưng thực tế khai thác chừng 300 đến 400 là đã thiếu rồi.”
Việc khai thác nước ngầm quá mức được lý giải là do gia tăng dân số, tốc độ đô thị hoá nhanh và sản xuất phát triển. Theo thống kê hiện thành phố Hồ Chí Minh có trên 300,000 giếng khoan.
Việc sụt giảm nguồn nước ngầm không chỉ gây thiếu nước sinh hoạt, lún đất mà còn khiến cho nước giếng ở một số nơi nhiễm mặn không thể dùng được nữa.
Ô nhiễm nguồn nước ngầm
Bên cạnh vấn đề sụt giảm trữ lượng nước ngầm, Việt nam cũng phải đối mặt với tình trạng ô nhiễm nguồn nước ngầm.
Theo Chi cục Bảo vệ môi trường thành phố Hồ Chí Minh, kết quả quan trắc độ PH nuớc ngầm của thành phố trong năm 2008 thấp dưới mức tiêu chuẩn. Kết quả quan trắc cũng cho thấy số lượng nhiều hoá chất độc hại trong nước ngầm như nitrat, amoniac và asen đã tăng đáng kể.
Ở Hà Nội, mức độ nhiễm amoniac ở một số nơi đã vượt mức cho phép 20 đến 30 lần. Nhiều nơi ô nhiễm asen cao hơn 40 lần cho phép.
Nguyên nhân của việc ô nhiễm nước ngầm là do việc khoan xây dựng quá nhiều, cùng với việc khoan giếng và bảo vệ giếng nước không hợp lý sau khi khoan.
Thực ra bây giờ cấp nước chưa đủ cho dân xài, hơn nữa, giá cao quá nên người ta khoan giếng người ta xài thôi. Giếng thì dĩ nhiên rẻ hơn nhiều, xài thoải mái mà tốn bao nhiêu điện đâu!
Anh Sơn - chủ doanh nghiệp
Tiến sĩ Ngô Đình Tuấn, trường đại học thuỷ lợi cho biết như sau: "Đào giếng khoan không có nước, đôi khi lại vô ý không lấp, nước bẩn tràn vào, ngấm xuống tại chỗ đó làm cho nó ô nhiễm. Hiện nay ở tây nguyên bị nhiều hơn, vì ở tây nguyên tư nhân khoan rất nhiều để tưới cà phê, khoan xong không có nước người ta cứ để đấy, sau đó làm hỏng nước ngầm."
Cũng theo ông Tuấn thì, việc khai thác nước ngầm quá mức và ô nhiễm nước ngầm đã được đề cập đến từ lâu, nhưng cho đến gần đây, chính phủ mới thực sự coi trọng vấn đề này. Ông nói:"Cái này đã đề cập từ 10 hay 20 năm rồi, nhưng giờ mới thấy rõ và khắc phục, còn trước đây nói thế nhưng người ta cho rằng nước là trời cho nên người ta không quan tâm lắm.
Việc giảng dạy cho trẻ con ở trường phổ thông là nước ta có nước phong phú, cứ nghĩ là trời cho. Giờ thì thấm thía rồi, thấm thía là nước bẩn. Các tỉnh nào là ung thư, bệnh này bệnh nọ vì uống nước ngầm nhiễm bẩn, đã có một số làng như vậy rồi.”
Vượt quá tầm kiểm soát
Năm 2007, UBND thành phố Hồ Chí Minh đã ban hành quyết định về việc cấm và hạn chế khai thác nước dưới đất. Các Sở tài nguyên môi trường và uỷ ban nhân dân các quận huyện, phường xã có trách nhiệm kiểm tra xử lý những trường hợp vi phạm.
Tuy nhiên, theo ông Huỳnh Lê Khoa, phó phòng quản lý tài nguyên nước thành phố Hồ Chí Minh cho biết thì kết quả mang lại chưa như mong muốn.
Anh Sơn, một chủ doanh nghiệp tư nhân chuyên nhận khoan giếng cho các hộ gia đình tại thành phố Hồ Chí Minh cho biết những quy định hiện tại của thành phố dù có hạn chế phần nào số lượng giếng mới, tuy nhiên người dân nhiều nơi vẫn tiếp tục khoan giếng trái phép, đặc biệt là ở các quận ngoại thành.
Anh giải thích:"Thực ra bây giờ cấp nước chưa đủ cho dân xài, hơn nữa, giá cao quá nên người ta khoan giếng người ta xài thôi. Giá có hộ khẩu cũng cao trung bình 4,500 đồng giá định mức, còn không có hộ khẩu thì 8000 đồng đến hơn 10,000 đồng. Giếng thì dĩ nhiên rẻ hơn nhiều, xài thoải mái mà tốn bao nhiêu điện đâu!"
Các chuyên gia về môi trường tại Việt Nam cho rằng đã đến lúc vấn đề bổ cập và xử lý ô nhiễm nước ngầm phải được nhìn nhận và thực hiện một cách nghiêm túc. Bởi vì, nếu Việt nam không có những nghiên cứu và biện pháp kiên quyết ngay từ bây giờ thì đến một lúc nào đó chẳng những nguồn tài nguyên này không còn để khai thác mà còn kéo theo nhiều hệ lụy khác nữa.
Theo dòng thời sự:
- Suy thoái nguồn nước ở Việt Nam
- Tình hình sụt giảm nguồn nước mặt ở Việt Nam
- Vấn Đề Nước Sạch ở Việt Nam
- Mực nước sông Mêkông xuống thấp chưa từng thấy
- Nguồn nước ô nhiễm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người dân
- Công ty Vedan gây thiệt hại 107 tỉ đồng cho huyện Cần Giờ
- Vedan thừa nhận gây ra 65% mức độ ô nhiễm
- Kênh Ba Bò tái ô nhiễm như trước tết
- Nguồn nước ở Việt Nam đang kêu cứu
- Sông Saigòn đang kêu cứu
- Nguồn nước sông Hồng đang dần cạn kiệt