Đông xuân vụ lúa quan trọng nhất ở đồng bằng sông Cửu Long so với hai vụ hè thu và thu đông. Người trồng lúa trông đợi lợi nhuận ở vụ đông xuân vì thu hoạch trong mùa khô, lúa tốt năng suất cao. Tuy nhiên vụ đông xuân năm nay không như trông đợi, vụ mùa bội thu nhưng giá sụt giảm nhanh vì đầu ra xuất khẩu chậm. Giá lúa hiện nay giảm 20% so với cùng thời gian năm ngoái.
Kho đâu mà vựa
Mặc dù giá thấp nhưng đại đa số nông dân phải bán lúa ngay cho thương lái để trang trải nợ nần và chi phí gia đình. Một nông dân vùng đồng bằng sông Cửu Long nói với chúng tôi:
Nhưng mà nông dân bán hết lúa rồi, mấy ai mà vựa lại được, nhà nước khuyên giữ lại nhưng kho bãi đâu mà vựa, vô bao để nắng mưa hư hết lúa, buộc phải bán hết.
Một nông dân vùng ĐBSCL
“Bán được 4.000đ/kg, lúa 50404 bán giá đó, lúa hạt dài cũng giá đó, chỉ có lúa thơm chưa bán được vì không có ghe mua. Lúa vùng tôi sắp hết rồi, giá cũng chưa thấy nhích lên. Nhưng mà nông dân bán hết lúa rồi, mấy ai mà vựa lại được, nhà nước khuyên giữ lại nhưng kho bãi đâu mà vựa, vô bao để nắng mưa hư hết lúa, buộc phải bán hết.”
Trả nợ ngân hàng
Người nông dân trao đổi với chúng tôi nghe chừng không được vui dù đã bán hết lúa. Tình cảnh người trồng lúa năm này qua năm khác vẫn lập đi lập lại câu chuyện được mùa mất giá, nợ nần chồng chất. Mức giá 4.000đ/kg lúa tuy có chút ít lãi, nhưng đại đa số canh tác trên diện tích nhỏ một, hai ha thì thu nhập không đủ sống. Người trồng lúa vùng sông nước Cửu Long tâm sự:
Kêu trời có thấu hay không, năm nào cứ đến mùa là rớt giá như vậy. Nếu để lúa lại thì phải đóng phạt ngân hàng, nên đa số phải bán hết.
Một nông dân vùng ĐBSCL
“Kêu trời có thấu hay không, năm nào cứ đến mùa là rớt giá như vậy. Đa số thiếu nợ ngân hàng, năm nay chỗ tụi tui đông xuân thu hoạch hơi trễ, đúng ngay thời điểm cuối cùng để trả nợ ngân hàng. Nếu để lúa lại thì phải đóng phạt ngân hàng, nên đa số phải bán hết. Cái khó là vậy chứ mình cũng đoán biết giá lúa ít nhiều gì cũng sẽ lên.”
Trong tổng diện tích hơn 1,6 triệu ha vụ đông xuân, đồng bằng sông Cửu Long đã thu hoạch khoảng 1 triệu ha, năng suất bình quân hơn 6 tấn/ha. Đây là thông tin cập nhật ngày 17/3 của Bộ Nông Nghiệp-Phát Triển Nông Thôn. Như vậy ít nhất đã có 6 triệu tấn lúa đông xuân thu hoạch xong chờ tiêu thụ.
Xuất khẩu chậm lúa sẽ đọng
Cùng thời điểm, Hiệp Hội Lương Thực Việt Nam VFA loan báo các doanh nghiệp thành viên đã thu mua được 700.000 tấn gạo vụ đông xuân, theo cách tính của VFA thì số gạo này tương đương 1.400.000 tấn lúa. Như thông tin ban đầu VFA sẽ chỉ mua tạm trữ thêm 300 ngàn tấn gạo nữa là đủ 1 triệu tấn. Hoạt động mua tạm trữ hiện nay đã chặn đà sụt giá lúa gạo, tuy nhiên giá lúa đã giảm trung bình từ 1.200đ tới 1.400đ/kg so với hồi trước Tết.
Các giới chức nông nghiệp 13 tỉnh thành vùng đồng bằng sông Cửu Long tỏ ra quan ngại, tiến độ xuất khẩu chậm có thể gây tồn đọng lớn. Vụ đông xuân sẽ thu hoạch xong trong vòng tháng 3, sản lượng toàn vụ cung cấp cho thị trường 10 triệu tấn lúa tương đương 5 triệu tấn gạo hàng hóa. Khả năng kho trữ lúa gạo ở đồng bằng sông Cửu Long chỉ đáp ứng khoảng một triệu tấn, tương đương lượng thu mua tạm trữ.
Việt Nam dự kiến xuất khẩu 6 triệu tấn gạo trong năm 2010, lượng hợp đồng đã ký mới đạt 2,5 triệu tấn, thực xuất trong hai tháng đầu năm mới được 700 ngàn tấn. Cho đến nay VFA vẫn quyết định giữ giá sàn gạo 5% tấm không dưới 400 USD/tấn và chờ đợi các đợt đấu thầu hợp đồng chính phủ tập trung. Trong khi đó thương nhân quốc tế muốn ép giá thấp hơn khi thương lượng các hợp đồng thương mại. Sự đấu trí trên thương trường gạo quốc tế ngã ngũ thế nào chưa rõ, nhưng nông dân đồng bằng sông Cửu Long phải bán lúa đông xuân không thể chờ đợi.