Ông Võ Văn Ái, Giám Đốc Phòng Thông Tin Phật Giáo Quốc Tế tại Paris thuật lại cuộc thăm viếng đó, qua bài phỏng vấn với Việt-Long sau đây.
Hi ện tình GHPGVNTN
Vi ệt Long: Th ưa ông Võ Văn Ái, chúng tôi đ ược bi ết là m ột phái đoàn Toà Đ ại S ứ M ỹ đã đ ến Thanh Minh Thi ền Vi ện đ ể thăm Đ ại Lão Hoà Th ượng Tăng Th ống - Thích Qu ảng Đ ộ và ngài Thích Qu ảng Đ ộ cũng có đi ện tho ại v ới ông đ ể thu ật l ại cu ộc thăm vi ếng đó. Xin Ông vui lòng k ể l ại cho thính gi ả Đài Á Châu T ự Do đ ược bi ết v ề s ự ki ện này?
Ông Võ Văn Ái: Dạ. Thưa, đúng như vậy. Lúc chiều nay, giờ Paris, chúng tôi có được hầu chuyện với Đại Lão Hoà Thượng Thích Quảng Độ thì Ngài có cho biết rằng 2 giờ chiều hôm nay là ngày thứ Tư 3-9, có một phái đoàn của bên phía Hoa Kỳ cầm đầu do bà Katia Bennett là một vị tham tán về vấn đề chính trị của Tổng Lãnh Sự Hoa Kỳ ở Sài Gòn, và cùng đi với Bà thì có bà Laura Carey ở trong Bộ Ngoại Giao thuộc về phòng dân chủ-nhân quyền-lao động, thì có đến thăm Hoà Thượng. Và hai bên đều có nói chuyện với nhau về vấn đề tình hình Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất, từ 2 giờ chiều cho tới 3 giờ 15.
Vi ệt Long: Th ưa Ông, trong cu ộc thăm vi ếng đó thì phái đoàn c ủa Toà Đ ại S ứ M ỹ quan tâm đ ến nh ững v ấn đ ề nào ạ?
Ông Võ Văn Ái: Chúng tôi có hỏỉ thăm Hoà Thượng Quảng Độ thì Ngài có cho biết rằng phái đoàn bên Hoa Kỳ rất là chú tâm đến tình hình Phật Giáo hiện nay, đặc biệt là hỏi thăm về tang lễ của Đức Cố Tăng Thống Thích Huyền Quang đã diễn ra như thế nào, gặp khó khăn hay không, và sự tham dự của chư tăng ni cũng như Phật tử tại Bình Định, thì hiển nhiên là trong giai đoạn này thì Đại Lão Hoà Thượng Thích Quảng Độ cũng cho biết rằng dù là bên phía nhà nước để cho GHPGVNTN được tổ chức nhưng mà cũng gặp rất khó khăn trong vấn đề thực hiện cuộc tang lễ đó.
Ngoài ra, phái đoàn Hoa Kỳ cũng hỏi thăm tình hình hiện nay đã có thay đổi về chính sách tôn giáo đối với GHPGVNTN như thế nào, thì Hoà Thượng Quảng Độ có cho biết rằng tình hình chung thì không có gì thay đổi trên phương diện gọi là chính sách tôn giáo, đặc biết đối với GHPGVNTN.
Quan tâm c ủa Hoa Kỳ
Vi ệt Long: Th ế nhà n ước có nh ững hành đ ộng gì đ ối v ới Giáo H ội mà có th ể nói là chính sách v ề tôn giáo đ ối v ới Giáo H ội v ẫn không thay đ ổi?
Ông Võ Văn Ái: Tất cả các ban đại diện (23 ban đại diện tại Miền Trung và Miền Nam) thì vẫn tiếp tục bị sách nhiễu, đặc biệt là trong kỳ Lễ Chung Thất của Đức Cố Tăng Thống Thích Huyền Quang, tức là 49 ngày mất của Ngài, thì Giáo Hội gặp rất khó khăn để về Tu Viện Nguyên Thiều ở Bình Định.
Bởi vì theo như Giáo Hội thì Giáo Hội định tổ chức Lễ Chung Thất này nhưng mà bên phía nhà cầm quyền ở các địa phương đã ngăn cản, không cho những phái đoàn của Giáo Hội ở các tỉnh Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế, Quảng Nam, hay là từ trong phía Nam để đi ra, coi như là không thể thực hiện được Lễ Chung Thất tại Tu Viện Nguyên Thiều.
Vì vậy mà các chùa phải ở đâu thì làm lễ tại đấy, và riêng Viện Hoá Đạo thì đã làm tại Chùa Giác Hoa nhưng mà cũng gặp rất nhiều khó khăn.
Vi ệt Long: Vâng. Th ưa ông Võ Văn Ái, phái đoàn c ủa M ỹ h ọ có ng ỏ l ời hay có ý ki ến gì v ề nh ững s ự ki ện đó hay không ạ?
Ông Võ Văn Ái: Chúng tôi được biết là người ta hỏi rất kỹ, chăm chú nghe và ghi chép tất cả những sự kiện. Tôi có cảm tưởng rằng là bên phía Hoa Kỳ cũng muốn biết chính sách tôn giáo của nhà nước đối với Giáo Hội PGVNTN có thay đổi gì không thôi, thì tôi thấy trong cuộc gặp gỡ đó coi như là Đại Lão Hoà Thượng Thích Quảng Độ đã trình bày tất cả những sự kiện đã xảy ra đối với Giáo Hội.
Vi ệt Long: Phía bên Toà Đ ại S ứ Hoa Kỳ h ọ có h ứa h ẹn là s ẽ có s ự đ ối tho ại gì v ới chính quy ền Vi ệt Nam hay không?
Ông Võ Văn Ái: Thì hiển nhiên cũng như những lần trước, phái đoàn của Hoa Kỳ cũng ghi nhận và cũng có hứa hẹn rằng trong những cuộc gặp gỡ về nhân quyền với nhà nước Việt Nam thì sẽ đòi hỏi cho một sự tự do cởi mở hơn, nhưng mà đây chỉ là những hứa hẹn có tính chất ngoai giao thôi, còn trong thực tế như thế nào thì chúng tôi chưa có một kết quả nào rõ ràng.
Vi ệt Long: Vâng. Xin c ảm ơn ông Võ Văn Ái đã cho chúng tôi đ ược bi ết nh ững thông tin v ừa nói.
Ông Võ Văn Ái: Vâng. Xin cảm ơn Quý Đài.