Việt Hùng, thông tín viên đài RFA
Vào ngày 4 tháng Giêng vừa qua nhân chuyến công du Việt Nam phái đoàn Quốc hội Hoa Kỳ do Chủ tịch Hạ viện Steny Hoyer dẫn đầu đã có cuộc tiếp xúc với thân nhân, gia đình các tù nhân chính trị.
Trong số khách mời có đại diện gia đình linh mục Nguyễn Văn Lý, gia đình các luật sư Nguyễn Bắc Truyễn, Trần Quốc Hiền, bác sĩ Lê Nguyên Sang và gia đình anh Phạm Bá Hải. Ngoài ra còn có sự hiện diện của các luật sư Lê Công Định, luật sư Bùi Quang Nghiêm, luật sư Đặng Dũng và luật sư Nguyễn Thị Thu Trang.
Nói chuyện với Việt Hùng của Đài Á châu Tự Do, bà Lê Ngọc Nghĩa, mẹ của luật sư Nguyễn Bắc Truyễn và ông Lê Nguyên Thành, em trai bác sĩ Lê Nguyên Sang là hai trong số khách mời, trước tiên là về tình trạng sức khỏe của các tù nhân.
Bà Lê Ngọc Nghĩa: Sức khỏe của con tôi hiện nay nói bị ghẻ, tôi có mua thuốc đem vô để trị bệnh. Cũng không biết cháu nó có dấu bệnh không? Vì không thấy cháu nói nên tôi cũng không biết. Hiện nay con tôi cũng ốm.
Việt Hùng: Về tình trạng sức khỏe của bác sĩ Lê Nguyên Sang hiện ra sao? mời ông Lê Nguyên Thành?
Ông Lê Nguyên Thành: Cuối tháng 12 vừa rồi tôi có đi thăm anh trai tôi, anh tôi có nói tuần vừa rồi là tuần lễ rất khó khăn với anh ấy, bị xích cùm chân lại. Tôi có hỏi lý do tại sao thì anh ấy nói bị ép đi lao động không làm đủ mức qui định, cộng thêm lại bị bệnh trĩ nên sức khỏe của anh tôi rất yếu.
Việt Hùng: Ông nói bác sĩ Lê Nguyên Sang vì lao động không đủ mức qui định của trại nên bị biệt giam hay sao?
Ông Lê Nguyên Thành: Anh nói là bị biệt giam, nhưng anh ấy nói tuần rồi là tuần rất khó khăn đối với anh. Anh ấy nói công an cùm anh ấy lại không cho anh ấy lao động…, tôi hỏi anh ấy thì anh nói là vì anh ấy không làm đủ mức kí-lô hạt điều mà trại qui định.
Anh nói là bị biệt giam, nhưng anh ấy nói tuần rồi là tuần rất khó khăn đối với anh. Anh ấy nói công an cùm anh ấy lại không cho anh ấy lao động…, tôi hỏi anh ấy thì anh nói là vì anh ấy không làm đủ mức kí-lô hạt điều mà trại qui định.
Việt Hùng: Phải chăng là ông muốn nói đến tình trạng anh trai ông bị cưỡng bách lao động trong tù?
Ông Lê Nguyên Thành: Dạ đúng rồi, bị cưỡng bách lao động, do không có sức khỏe nên vì không làm đủ mức trại qui định nên bị cùm luôn.
Việt Hùng: Đó là trường hợp bác sĩ Lê Nguyên Sang, thưa bà Lê Ngọc Nghĩa, với trường hợp con trai bà là luật sư Nguyễn Bắc Truyễn có bị cưỡng bách lao động hay không?
Bà Lê Ngọc Nghĩa: Thưa có, làm không đủ kí-lô qui định bị khiển trách. Bởi vì con tôi không có nói được, nó chỉ nói hơi hơi… vậy thôi, nhưng lúc đưa tôi ra về thì nó nói, chứ ở trong đó thì không nói được. Khi ra về nó nói vì làm không đủ kí-lô, trong đó các anh em phải chia để làm cho nó đủ, thí dụ như em này làm không đủ thì em khác phụ cho đủ…
Việt Hùng: Bà vào thăm con trai bà lần gần đây nhất là thời gian nào thưa bà?
Bà Lê Ngọc Nghĩa: Mới đây ngày 1-01 vừa rồi, bữa nay là 8 tây tháng một.
Việt Hùng: Thưa ông Lê Nguyên Thành, bằng chứng đâu để ông có thể nói anh trai ông bị cưỡng bách lao động?
Ông Lê Nguyên Thành: Bằng chứng là trước khi vào trại thăm gặp ở trại giam Xuân Lộc thì tất cả những tù nhân như anh trai tôi đều đi ngang qua phòng thăm gặp để đi lao động. Làm việc sáng từ 6: 00 – 11: 00 giờ trưa. Chiều từ 13:00 – 17: 00. Trong lần đi thăm vừa rồi vào ngày 27-12, lúc đó là 10: 30 sáng, bên công an nói là trễ rồi, hẹn 13: 00 thì lúc đó anh trai tôi vừa đi làm việc từ trại nhặt hạt điều về đi ngang qua khu thăm gặp đó và công an cho anh ấy vào gặp tôi.
Việt Hùng: Liên quan đến cuộc gặp gỡ với phái đoàn Quốc hội Hoa Kỳ vào ngày 4 tháng Giêng mới đây tại thành phố Hồ Chí Minh, tại cuộc gặp gỡ đó quí vị đã trình bày những gì với phái đoàn Quốc hội Hoa Kỳ?
Bà Lê Ngọc Nghĩa: Tôi có trình bày để làm thế nào để Quốc hội Hoa Kỳ can thiệp dùm về vấn đề cưỡng bách lao động thay vì phải làm 25 kílô thì bớt lại chỉ làm 20 hay 22 kílô hạt điều thôi để đỡ phần nào cho con tôi và các tù nhân…
Điều thứ hai tôi trình bày, tôi nói tôi chỉ cầu mong Quốc hội Hoa Kỳ can thiệp cho con tôi sớm trở về với gia đình, tại vì tôi đã 72 tuổi rỗi vẫn phải đi làm để nuôi con tôi hàng tháng thì không biết sức khỏe của tôi sẽ đi đến đâu…thành ra tôi nhờ phái đaòn giúp đỡ cho các em nó trong đó sớm được về đoàn tụ với gia đình.
Việt Hùng: Đó là trường hợp gia đình luật sư Nguyễn Bắc Truyễn. Với trường hợp gia đình bác sĩ Lê Nguyên Sang, thưa ông Lê Nguyên Thành, ông đã trình bày những gì với phái đoàn?
Ông Lê Nguyên Thành: Tôi cũng trình bày với phái đoàn, lúc anh trai tôi bị bắt thì chính quyền họ nói anh trai tôi có âm mư khủng bố Tòa Tổng lãnh sự Hoa Kỳ ở số 4 đường Lê Duẩn. Sau cùng anh tôi chứng minh cho họ anh tôi chỉ là một người bất đồng chính kiến và thành lập ra đảng Dân Chủ Nhân Dân. Phía phái đoàn của hỏi nội dung của đảng đó là gì, tôi có trả lời là chống tham nhũng, đòi nhân quyền và hủy bỏ điều 4 Hiến pháp về quyền độc tôn lãnh đạo đất nước…
Bên cạnh đó, tôi cũng trình bày anh trai tôi là trí thức làm việc bằng trí óc không quen lao động chân tay nên hiện đang bị áp lực rất lớn trong nhà tù.
Việt Hùng: Thưa bà Lê Ngọc Nghĩa, khi bà trình bày như vâyh thì phản ứng của phái đoàn Quốc hội Hoa Kỳ như thế nào?
Bà Lê Ngọc Nghĩa: Phái đoàn có hoan nghênh tôi đã can đảm để lo cho con cả vậy chất lẫn tinh thần…
Ông Lê Nguyên Thành: Phái đoàn Quốc hội Hoa Kỳ do ông Steny Hoyer, Chủ tịch Hạ viện có nói "Tôi rất thích thú cho cuộc gặp gỡ này, sau này sau cuộc gặp gỡ nếu ai trong số quí vị gặp khó khăn thì tôi sẽ báo cáo với Tổng thống Hoa Kỳ. Chúng tôi nhận ý kiến của các bạn. Chúng tôi sẽ có những hành động cụ thể với các nhà lãnh đạo tại Hà Nội".
Ông Steny còn nói thêm “Khi kinh tế Việt Nam phát triển thì nhân quyền cũng sẽ phải phát triển. Tôi cám ơn các bạn, các bạn đã dám nói lên ý kiến của mình, bày tỏ được hiện tình tại Việt Nam”.
Điều thứ hai tôi trình bày, tôi nói tôi chỉ cầu mong Quốc hội Hoa Kỳ can thiệp cho con tôi sớm trở về với gia đình, tại vì tôi đã 72 tuổi rỗi vẫn phải đi làm để nuôi con tôi hàng tháng thì không biết sức khỏe của tôi sẽ đi đến đâu…thành ra tôi nhờ phái đaòn giúp đỡ cho các em nó trong đó sớm được về đoàn tụ với gia đình.
Việt Hùng: Thưa bà Lê Ngọc Nghĩa, bà đánh giá việc phái đaòn Quốc hội Hoa Kỳ đến Việt Nam có gặp một số thân nhân gia đình các tù nhân chính trị, bà đánh giá việc này ra sao?
Bà Lê Ngọc Nghĩa: Tôi rất hoan nghênh việc phái đoàn Quốc hội Hoa Kỳ đến Việt Nam đã gặp thân nhân gia đình những tù nhân chính trị. Tôi rất tin tưởng và hãnh diện về giúp đỡ của phái đoàn cho các em tù nhân về chính trị, tôi rất là hoan nghênh và tin tưởng ở phái đoàn.
Ông Lê Nguyên Thành: Tôi mong sao cho tất cả những nhà bất đồng chính kiến trong đó có trường hợp của anh trai tôi được sớm trở về với gia đình, vì tất cã những việc làm của họ không sai trái đối với pháp luật Việt Nam.
Việt Hùng: Thay mặt quí thính giả của đài cám ơn bà Lê Ngọc Nghĩa và ông Lê Nguyên Thành.