Lê Dân, phóng viên đài RFA
Hôm thứ Tư tại Washington, đại biểu Quốc hội Hoa Kỳ và nhiều tổ chức bảo vệ quyền con người đã hết sức bất bình khi 4 doanh nghiệp tin học Mỹ từ chối không tham dự buổi thuyết trình của hội Nhân quyền Quốc hội Mỹ về việc họ tiếp tay Bắc Kinh giới hạn thông tin mà người dân Hoa Lục có thể thu nhận qua mạng Internet.
Phái viên Richard Finney của đài Á châu Tự do tường trình và Lê Dân lược thuật lại như sau.
Những tiếng nói bất bình
Sự bất bình thể hiện rõ nét qua lời mở đầu của dân biểu Tom Lantos, chỉ trích sự vắng mặt của cả 4 công ty Microsoft, Cisco, Yahoo và Google. Ông nói:
“Những công ty kỹ thuật cao hết sức thành đạt đó mà lại không thể đến dự hay cử đại diện đến buổi thuyết trình hôm nay, thật là đáng hổ thẹn. Với quyền lực và ảnh hưởng, giàu có và danh vọng, họ lại không màng thưc hiện những hành động tích cực mà những người bảo vệ nhân quyền hàng ngày vẫn dũng cảm thực hiện tại Trung Quốc.
Dân biểu Tom Lantos cho là những doanh nghiệp đó vì lợi nhuận mà đã chịu cúi đầu khuất phục sức ép của Bắc Kinh.
Phát biểu tại buổi thuyết trình, đại diện văn phòng Washington của tổ chức Ký giả-Không-Biên giới, bà Lucie Morillon khẳng định là hầu hết các chế độ toàn trị đều tìm cách kiểm soát những gì mà công dân của họ đọc được hay phát biểu trên mạng. Trong số đó Trung Quốc chiếm "kỷ lục" về thành tích đàn áp trên mạng Internet:
“Trung Quốc là một trong những chế độ đầu tiên nhận thức được rằng không thể thiếu Internet, do đó phải kiềm soát nó cho được. Trung Quốc cũng là một trong số những nước hiếm hoi đã có thể "khóa" hết những tư liệu trên mạng mà họ không thích, đồng thời lại mở rộng việc sử dụng Internet trong nước.
Chính sách kiểm soát thông tin
Bà Lucie Morillon cho biết Bắc Kinh đã chi hàng chục triệu đôla nhằm giám sát và kiểm duyệt Internet, khóa hết mọi ngõ truy cập vào những trang web chứa đựng thông tin về dân chủ và nhân quyền. Trung Quốc trong các nỗ lực đó, đã được sự hỗ trợ và trợ giúp kỹ thuật của vài doanh nghiệp phương Tây.
Điển hình như hồi năm 2002, công ty Yahoo cung cấp dịch vụ tìm kiếm trên mạng đã đồng ý tự động loại bỏ những kết quả có chứa đựng những từ khóa theo "danh sách đen" do nhà cầm quyền Trung Quốc cung cấp.
Đại diện tổ chức Ký giả-Không-Biên giới cho biết là công ty Yahoo còn giúp công an Trung Quốc nhận diện và bắt giam nhà báo Sử Đào. Còn công ty Microsoft chiều ý Bắc Kinh để kiểm duyệt phần mềm MSN Spaces ấn bản Hoa Lục chuyên dùng để viết nhật ký trên mạng, tức Weblog.
Tương tự, công ty Google đã đồng ý rút tất cả các thông tin, không giao cho người tìm kiếm trên mạng, những điều mà nhà cầm quyền Trung Quốc đã ngăn cấm. Trong khi đó thì công ty Cisco lại cung cấp cho công an Hoa Lục các trang bị được thiết kế để theo dõi những liên hệ trên mạng:
“Công ty Cisco còn bị ngờ là đã giúp huấn luyện các chuyên viên Trung Quốc học cách sử dụng các sản phẩm của họ để kiểm duyệt Internet.”
Bà Lucie Morillon khẳng định là những lối hành xử như vậy của nhà cầm quyền Trung Quốc đã vi phạm quyền tự do bày tỏ, vốn được quy định trong điều 19 của bản Tuyên ngôn Nhân quyền Liên Hiệp Quốc.
Internet trong các xã hội bị đè nén
Ông Tom Milinovski, một giám đốc thuộc tổ chức bảo vệ Nhân quyền Human Rights Watch, phát biểu tại buổi thuyết trình hôm thứ Tư ở Quốc hội Hoa Kỳ rằng Internet đã chứng tỏ khả năng có thể trở thành một khí cụ giải phóng sắc bén cho những xã hội bị đè nén.
Khả năng đó tùy thuộc vào việc nó có thể cung cấp thông tin một cách tự do và cho phép người ta liên lạc với nhau một cách vô danh hay không.
Một khi mà điều kiện đó bị tước đi, thì Internet dễ dàng biến thành khí cụ của phe trấn áp. Ông Malinovski nhận xét rằng những doanh nghiệp Internet của phương Tây làm ăn tại Trung Quốc thường khoe rằng họ đang góp phần mở rộng "biên cương cho sự tự do".
“Thật là không hữu lý khi những công ty đó nói rằng họ đang mở rộng biên giới của tự do tại Trung Quốc, nếu cùng lúc ấy họ lại hạ cấp các sản phẩm của họ, vốn đã là những công cụ hữu ích để giải phóng thông tin.
Nếu sự hiện diện của những công ty đó tại Hoa Lục muốn tỏ ra có ích thì họ phải cương quyết bảo vệ các tính năng của những sản phẩm mà họ cung cấp cho Trung Quốc, chứ không phải sửa đổi chúng đi.”
Tệ hại nhất, theo ông Malinovski, thì nếu các doanh nghiệp phương Tây tiếp tục "uốn mình theo ý muốn của Trung Quốc" thì những chế độ toàn trị trên thế giới sẽ theo gương để đòi những sự cộng tác tương tự.
Đến lúc ấy sẽ có hai mạng Internet trên thế giới, đó là một "bức màn sắt" kiểu mới, chia một bên là thế giới dân chủ và bên kia là thế giới không dân chủ.
Một dự luật mới?
Viễn ảnh đen tối đó có thể tránh được. Dân biểu Chris Smith, chủ tịch tiểu ban Quan hệ Đối ngoại Hạ viện Hoa Kỳ, hôm thứ Tư cho biết ông và vài đồng sự đang soạn thảo một dự luật giải quyết vấn đề kiểm duyệt của nước ngoài, chẳng hạn như buộc các doanh nghiệp Mỹ phải tuân thủ một số quy tắc hành xử khi làm ăn với các chế độ toàn trị.
Một văn phòng Tự do Internet cũng được đề nghị thiết lập tại bộ Ngoại giao Hoa Kỳ để phối hợp sách lược quốc tế về vấn đề này.
Trước buổi điều trần chính thức sẽ diễn ra vào ngày 15 tháng Hai sắp tới mà 4 công ty Microsoft, Cisco, Yahoo và Google bắt buộc phải tham dự và biện giải, dân biểu Chris Smith khuyến cáo là họ hãy tự sửa đổi vì vẫn còn kịp lúc.