Mặc Lâm phỏng vấn GS Carl Thayer, Cố vấn học viện Quốc phòng Úc và là người chuyên nghiên cứu về Việt Nam trong nhiều năm qua để biết thêm những nhận xét của ông về vấn đề này.
Thông điệp Mỹ cho Miến Điện?
Mặc Lâm:
Thưa GS, Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng sẽ công du Miến Điện trong vài ngày tới, giới quan sát chính trị đồn đoán rằng ông Dũng sẽ mang một thông điệp nào đó của Hoa Kỳ nhằm gửi tới Miến Điện về vấn đề bầu cử sắp tới của nước này. GS có ý kiến gì về những nhận định này thưa ông?
GS Carl Thayer:
Theo tôi thì Việt nam sẽ đóng vai trò ngoại giao như họ đã từng làm trong quá khứ khi là chủ nhà của hội nghị thượng đỉnh Asem. Lúc đó thì Myanmar cũng là vấn đề căng thẳng và Thủ tướng Võ văn Kiệt đã phải đi Miến điện để thuyết phục họ cử những người ở cấp thấp đến dự hội nghị, tức là không có đại diện cấp nhà nước của Miến điện ở hội nghị thượng đỉnh, từ sự kiện này mà Việt nam đã tỏa sáng trong quá khứ đối với thế giới.
Ngày nay Việt nam sẵn sàng chấp nhận vị trí là chủ tịch luân phiên của ASEAN, là một cân nhắc hết sức quan trọng mà Việt Nam cần phải suy nghĩ. Việt nam phải đảm bảo là mọi việc đều tốt đẹp trong vai trò là nước chủ nhà, trong khi đó vấn đề Miến điện có thể làm hỏng đi vai trò chủ tịch của Việt nam trong năm nay.
GS Carl Thayer
Ngày nay Việt nam sẵn sàng chấp nhận vị trí là chủ tịch luân phiên của ASEAN, là một cân nhắc hết sức quan trọng mà Việt Nam cần phải suy nghĩ. Việt nam phải đảm bảo là mọi việc đều tốt đẹp trong vai trò là nước chủ nhà, trong khi đó vấn đề Miến điện có thể làm hỏng đi vai trò chủ tịch của Việt nam trong năm nay. Vấn đề này có thể tạo ra sự khác biệt giữa Asean, Hoa kỳ và châu Âu.
Vì vậy tôi nghĩ là Việt nam sẽ lên tiếng và sẽ cố gắng dùng biện pháp ngoại giao để đảm bảo rằng bất cứ cuộc họp nào của ASEAN diễn ra năm nay tại Hà nội sẽ suôn sẻ và không gián đoạn. Tôi nghĩ rằng chuyến đi của Thủ tướng Dũng cũng không ra khỏi việc chuẩn bị cho nước chủ nhà một bộ mặt sáng láng của Việt Nam hôm nay.
Mặc Lâm:
Mới đây Trung Quốc đã cho tàu Ngư Chính của họ tuần tra trên khu vực đảo Trường Sa ngay sau khi bộ trưởng quốc phòng Nga viếng thăm Việt Nam với lời hứa là sẽ giúp Việt Nam xây dựng căn cứ tàu ngầm và hải cảng sửa chữa tàu quân sự. GS có nghĩ rằng hai việc này có liên hệ với nhau hay không?
GS Carl Thayer:
Trung quốc đã tỏ ra hết sức cương quyết trong vấn đề biển Đông. Không còn nghi ngờ gì về điều này và đây là điều đã diễn ra trong suốt 2 năm qua, và nó đã trở nên rất rõ ràng. Tôi nghĩ Việt nam đã đi đến điểm mà giới học thuật gọi là phải tự cứu mình bằng cách tăng cường khả năng quốc phòng cho tương lai dài hạn.
Việt nam cũng phải tìm những đồng minh ngoại giao. Nếu Việt nam không tự bảo vệ chủ quyền của mình thì không ai có thể làm điều đó cho Việt nam. Đây là vấn đề mà các nhà phân tích cho là đang dần xấu đi và có thể còn tiếp tục như vậy.
Việt nam cũng phải tìm những đồng minh ngoại giao. Nếu Việt nam không tự bảo vệ chủ quyền của mình thì không ai có thể làm điều đó cho Việt nam. Đây là vấn đề mà các nhà phân tích cho là đang dần xấu đi và có thể còn tiếp tục như vậy.
GS Carl Thayer
Vấn đề hạt nhân
Mặc Lâm:
Giữa tháng Tư này thì Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng sẽ tham dự hội nghị thượng đỉnh năng lượng hạt nhân tại Washington DC. GS có thấy một triển vọng gì đó đối với Việt Nam khi có cơ hội ngồi chung bàn với những nước lớn hay không, và vì sao một nước hoàn toàn không có năng lượng hạt nhân như Việt Nam lại được mời tham gia một hội nghị tầm cỡ như vậy?
GS Carl Thayer:
Việt nam vừa ký biên bản ghi nhớ về điện hạt nhân cho dân sự, và đây là bản cập nhật của thỏa thuận trao đổi uranium làm giàu cấp thấp và cấp cao với Nga. Bước đầu tiên mà tổng thống Obama đang thúc đẩy trên bàn hội nghị toàn cầu là đóng mọi cánh cửa đối với việc phổ biến vũ khí hạt nhân.
Nhưng để thực hiện việc cấm phổ biến vũ khí hạt nhân thì cần sự hồi đáp trên khắp toàn cầu và Việt nam được chọn để đóng vai trò tích cực ở đây. Ngoài ra Việt nam cũng cải thiện được mối quan hệ với Mỹ qua bước tiến này.
GS Carl Thayer
Điều này có nghĩa là phải duy trì việc giám sát kể các nguyên liệu phóng xạ cấp thấp, và biết được cụ thể nguyên liệu nào đến cảng của nước mình. Tiếp theo thỏa thuận này Việt nam sẽ tiếp nhận các nguyên liệu ở các cảng chính để phát hiện các nguyên liệu nghi ngờ.
Điều này không có nghĩa là Việt nam có đóng vai trò quan trọng hay không. Nhưng để thực hiện việc cấm phổ biến vũ khí hạt nhân thì cần sự hồi đáp trên khắp toàn cầu và Việt nam được chọn để đóng vai trò tích cực ở đây. Ngoài ra Việt nam cũng cải thiện được mối quan hệ với Mỹ qua bước tiến này.
Theo tôi thì Việt nam có động lực để hành động còn vượt hơn mức chống phổ biến vũ khí hạt nhân mà tây phương đang cổ vũ. Tôi tin rằng Việt nam sẽ tiếp tục tích cực tham gia với Mỹ cho tới lúc Trung quốc có được kết luận cuối cùng cho chính họ về vấn đề này.
Mặc Lâm:
Xin cám ơn Giáo Sư.