Gia Minh, phóng viên đài RFA
Hôm nay toà án nhân dân thành phố Hồ Chí Minh đưa ba bị cáo Lê Nguyên Sang, Hùynh Nguyên Đạo và Nguyễn Bắc Truyển ra xét xử với tội danh “tuyên truyền chống nhà nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ nghĩa Việt Nam”. Phản ứng của một số nguời quan tâm trong nước về phiên tòa này ra sao? Gia Minh trình bày trong phần sau.
Hoạt động lật đổ đảng CSVN?
Tại phiên tòa khai mạc từ lúc 8 giờ sáng và kéo dài hết buổi sáng, công tố viên Đỗ Ngọc Anh tuyên bố là căn cứ theo kết quả điều tra thì ba bị cáo Lê Nguyên Sang, Hùynh Nguyên Đạo và Nguyễn Bắc Truyển đã tiến hanh các họat động nhằm lật đổ quyền lãnh đạo của đảng Cộng Sản Việt Nam, kêu gọi đa nguyên, đa đảng.
Thẩm phán Trần Xuân Minh tuyên bố rằng tòa quyết định truy tố ba bị can về tội tuyên truyền chống Nhà nuớc Cộng Hòa Xã Hội chủ nghĩa Việt Nam, chiếu theo điều 88 Bộ luật hình sự năm 1999 của Việt Nam.
Hội đồng xử án đã tuyên ba bị can với mức hình phạt tổng cọng 12 năm tù. Bác sĩ Lê Nguyên Sang 5 năm tù, luật sư Nguyễn Bắc Truyển 4 năm tù, nhà báo Hùynh Nguyên Đạo 3 năm tù. Mãn hạn họ còn phải chịu hai năm quản chế tại địa phương.
Phản ứng của dư luận
Phía Việt Nam cho rằng họ không trừng phạt các bị can về vấn đề chính kiến mà do những nguời này vi phạm luật pháp Việt Nam.
Trong khi đó theo ông Trần Khuê, Tổng thư ký của Đảng Dân Chủ XXI thì những kết án của tòa án và công tố là đi nguợc lại hiến pháp năm 1992 của Nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam:
“Tuyên án ở mức nào cũng vô lý, vì họ không vi phạm gì; việc khác hính kiến không thể bỏ tù. Hiến pháp cho quyền có ý kiến khác nhau. Việc đàn áp bắt bớ là thuờng của giai cấp thống trị mục đích là để nguời ta sợ không dám nói lên sự sai trái của giai cấp chính trị. Nhưng đàn áp không thể làm nhụt chí những nguời đấu tranh cho công cuộc dân chủ hóa Việt Nam.”
Một luật sư tại Hà Nội với bút hiệu NTVM hồi ngày 21 tháng 4 vừa qua có bài viết đưa lên mạng Internet, trong đó nêu ra rằng hiến pháp năm 1992 và Bộ luật hình sự của Viêt Nam không có điều nào cấm một đảng chính trị đuợc thành lập cũng như họat động tại Việt Nam. Tác giả bài viết chỉ ra rằng duới thời chủ tịch Hồ Chí Minh Việt Nam là một quốc gia đa đảng.
Một nguời dân khác có ý kiến vế phiên tòa vừa diễn ra ở thành phố Hồ Chí Minh: "Điều 88 thì quá rõ rồi nguời ta dùng để bịt miệng bịt mồm của những nhà dân chủ đòi hỏi những quyền mà con nguời được có."
Một nguời dân khác cũng có ý kiến: "Theo những nguời có luơng tri, ý thức đúng đắn về giá trị con nguời thì bắt và xét xử những nguời hôm nay, truớc đây cũng như sắp tới là nguời chỉ hành xử quyền tự do trong tuyên ngôn quốc tế nhân quyền mà Việt Nam tham gia ký kết. Việc kết án là nhà cầm quyền tự phủ nhận sự chính đáng của chính mình."
Hoa Kỳ bày tỏ quan ngại
Đại sứ Quán Hoa Kỳ tại Việt Nam sau phiên xử ra thông cáo bày tỏ quan ngại sâu sắc về những bản án vừa tuyên, và nêu ra rằng phía Hoa Kỳ không thấy có bất cứ dấu hiệu nào ba bị cáo dính líu vào những họat động đi nguợc lại quyền bày tỏ chính kiến một cách ôn hòa; đây là quyền đuợc quốc tế công nhận.
Tùy viên báo chí của Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Hà Nội, bà Angela, cho biết là sẽ theo dõi những vụ xét xử một cách sát sao: "We certainly are aware of the trials and requested access to them and follow the development very closely..."
Ba bị cáo là Bác sĩ Lê Nguyên Sang, 48 tuổi, nhà báo Hùynh Nguyên Đạo 39 tuổi và luật sư Nguyễn Bắc Truyển 39 tuổi là thành viên của Đảng Dân chủ Nhân Dân.
Đây là một đảng chính trị do ông Đỗ Công Thành, một Việt Kiều hiện ngụ tại Hoa Kỳ chủ truơng. Mục tiêu đuợc cho hay là đòi đa nguyên, đa đảng cho Việt Nam.
Cả ba nhân vật tranh đấy này bị côn an bắt giữ hồi tháng 8 năm ngóai cùng với ông Đỗ Công Thành. Tuy nhiên, sau đó ông Đỗ Công Thành bị trục xuất về Hoa Kỳ và ba nguời còn lại bị giam giữ cho đến khi ra tòa vào ngày 10 tháng 5, hôm nay.
Ngay sau khi bản án đuợc tuyên, từ Hoa Kỳ, ông Đỗ Công Thành trong một Bản lên tiếng đưa lên mạng Internet khẳng định là các đảng viên Đảng Dân chủ Nhân Dân không vi phạm bất cứ tội trạng nào.
Ông Đỗ Công Thành lập luận là việc phổ biến các quan điểm chính trị, thực thi quyền hình thành đảng phái đối lập và trao đổi tin tức một cá`ch ôn hòa, bất bạo động không vi phạm hiến pháp nuớc Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.