Ban Việt Ngữ RFA Xin giới thiệu sau đây bài ký sự được phóng viên Thiện Giao, hiện đang công tác tại Đông Nam Á, thực hiện nơi cửa khẩu Poi Pet, về cuộc sống và tâm tình của một cộng đồng Việt Nam nơi đất Thái.
Người Việt ở Poi Pet
Cửa khẩu Poi Pet vùng biên giới Thái – Miên mở cửa đúng 7 giờ sáng.
Cả khu vực biên giới rùng rùng chuyển mình, với lũ lượt từng đoàn người lao động đi từ biên giới Miên sang Thái Lan. Ở phía bên này, người Thái đóng góp vào sự tấp nập của Poi Pet bằng các chuyến hàng đẩy trên những chiếc xe kéo tự chế sang bên kia biên giới.
Trong đoàn người đi vào đất Thái, cùng cư dân địa phương bắt đầu một ngày làm việc mới, có cả những người Việt Nam có giấy phép sang lao động ngắn ngày, thậm chí sáng đi, chiều về lại Miên.
Có cả những người Việt Nam sống tại Bangkok bằng visa du lịch. Họ sang thủ đô Thái Lan bằng loại visa 30 ngày, rồi ở lại hẳn. Mỗi tháng, họ đến Poi Pet, đi vào đất Miên, đóng dấu mộc trên passport để quay lại Thái Lan, bắt đầu một chu kỳ tạm trú 30 ngày mới.
Còn có cả một cộng đồng Việt Nam khác, sống ngay tại khu vực biên giới từ nhiều năm nay.
Cũng có thể gọi là một “xóm” Việt Nam, vì họ không đủ đông để có thể gọi là một cộng đồng. Họ là hàng xóm của nhau; buổi sáng thì gặp nhau tại chợ Roeng Kleau, buổi tối thì gặp nhau ở khu nhà thuê gần chợ.
Đến Roeng Kleau, cứ thấy tiệm bán túi xách, ví, bóp, vào hỏi thì thế nào chủ nhân cũng là một người Việt Nam.
Sống ở đây rất thoải mái, quen rồi. Sáng sáng lại ra tiệm, không cực như ở nhà quê mình. Gần đây thì tiệm hơi ế, mở cửa trễ lắm. Ngày xưa thì 6, 7 giờ sáng đã mở. Bây giờ thì 9, 10 giờ, thức giờ nào mở giờ đó.
Chị Huyền<br/>
Họ bán các loại túi xách “nhái” các nhãn hiệu nổi tiếng; đa phần họ đến từ các tỉnh miền Tây Nam Bộ; lý do ra đi giống nhau, vì sinh kế; và tất cả đều nói: “nhớ nhà!”
Một phụ nữ tên Huyền, đến chợ biên giới này sinh sống và mở tiệm bán túi xách đã được 10 năm. Chị nói, mỗi sáng mùa đông khách, mở cửa lúc 6, 7 giờ. Nay sức mua chậm lại, nên 9, 10 giờ mới bắt đầu đi làm. Và chị thừa nhận “ở đây sống dễ hơn Việt Nam.”
"S ố ng ở đây r ấ t tho ả i mái, quen r ồ i. Sáng sáng l ạ i ra ti ệ m, không c ự c nh ư ở nhà quê mình. G ầ n đây thì ti ệ m h ơ i ế , m ở c ử a tr ễ l ắ m. Ngày x ư a thì 6, 7 gi ờ sáng đã m ở . Bây gi ờ thì 9, 10 gi ờ , th ứ c gi ờ nào m ở gi ờ đó."
Chị Huyền, quê ở Bình Minh, Vĩnh Long, cùng chồng, quê Hồng Ngự, Đồng Tháp, thuê mặt bằng mở cửa tiệm tại chợ Roeng Kleau hết 4 ngàn baht một tháng. Chị nói, qua đất Thái làm ăn, không có quốc tịch Thái, “người Việt Nam vẫn là người Việt Nam,” nhưng người ta cho phép mở tiệm, buôn bán.
Xóm Việt nơi biên giới
Một thanh niên Việt Nam đã sang Thái Lan, sống tại Bangkok từ 10 năm nay, đã đến chợ biên giới này gần 50 lần, để “lấy mộc” tại cửa khẩu, gia hạn thời gian tạm trú trên đất Thái, nói rằng “chủ nhân các mặt bằng của mấy cửa tiệm tại đây cho thuê đất, họ bao luôn cả tiền thuế đóng cho chính phủ.”
Và thực tế là người Việt Nam ở đây không gặp khó khăn gì đối với chính quyền địa phương và người bản xứ.
Mặt dầu đã sống lâu năm ở Thái Lan, có “đồng ra đồng vô” mỗi ngày, cuộc sống dễ chịu hơn nhiều so với thời gian làm ruộng tại Việt Nam, người dân ở đây đa phần mang tâm trạng chung, là “nhớ nhà, nhớ Việt Nam.”
Chẳng hạn, anh Lê Văn Nu, cùng mẹ và 2 em đã sống nhiều năm chợ biên giới Roeng Klaue, nói rằng “ở Việt Nam thì mình là người Việt Nam. Còn ở đây, mình là người nước ngoài.”
Ở Việt Nam thì mình là người Việt Nam. Còn ở đây thì mình là người nước ngoài. Bây giờ thì cứ ở đây đã, khi nào làm không được nữa thì về quê.
Anh Lê Văn Nu<br/>
"Th ỉ nh tho ả ng cũng v ề Vi ệ t Nam. Em bây gi ờ cũng b ắ t đ ầ u th ấ y thích s ố ng ở Vi ệ t Nam h ơ n. S ố ng ở đ ấ t n ư ớ c mình, mình th ấ y 'thanh tho ả ng.' Ở Vi ệ t Nam thì mình là ng ư ờ i Vi ệ t Nam. Còn ở đây thì mình là ng ư ờ i n ư ớ c ngoài. Bây gi ờ thì c ứ ở đây đã, khi nào làm không đ ư ợ c n ữ a thì v ề quê."
Mẹ anh Nu là bà Phạm Thị Thu, cũng tâm sự như vậy. Bà cho biết, chồng bà vẫn còn ở Việt Nam, nhất định không sang Thái Lan, và rằng “quê hương xứ sở thì làm sao mà không nhớ.”
Bà kể về giai đoạn đầu của cuộc sống tại Thái Lan:
"M ớ i qua Thái đ ư ợ c 3 năm. M ớ i đ ầ u thì đ ẩ y xe bán bún. Sau th ấ y th ứ c đêm th ứ c hôm c ự c quá nên ngh ỉ , r ồ i bán ph ụ v ớ i Nu."
Bà Thu cho biết, quê bà ở Hồng Ngự, Đồng Tháp. Khi còn ở Việt Nam, gia đình “làm ruộng, không dư dả gì.” Nay, cuộc sống đã khá hơn nhiều nhờ vào cái cửa hàng bán túi xách.
Mỗi năm bà Thu mới về Việt Nam một lần, thăm chồng.
Có lẽ là người miền Trung duy nhất tại xóm Việt Nam ở chợ biên giới Roeng Kleau, chị Phạm Thị Như, đến từ Phan Rang, nhận định là người Việt Nam mình “không mấy đoàn kết,” còn người dân Thái thì đối xử bình thường với người nhập cư. Cảnh sát cũng không làm khó khăn gì.
Chị Như trước đây làm cho một công ty xuất nhập khẩu tại Phan Rang. Nay qua đất Thái bán túi xách cho cửa tiệm của người anh ruột, chị nói hài lòng với cuộc sống hiện tại.
"Cu ộ c s ố ng ở đây khác Vi ệ t Nam nhi ề u l ắ m. Ở quê thì ch ậ t v ậ t, khó khăn. Ở đây làm ăn ki ế m ti ề n r ấ t d ễ , tho ả i mái h ơ n ở quê nhi ề u. M ỗ i ngày, thì b ả y gi ờ sáng xu ố ng ch ợ , 5, 6 gi ờ chi ề u thì v ề nhà."
Buổi trưa nơi cửa khẩu Poi Pet vùng biên giới Thái – Miên nắng như đổ lửa. Trong cuộc sống quần quật của một lực lượng lao động đa phần là người Campuchia sang, có cả những người tàn tật, có cả những em bé đang ở độ tuổi đến trường.
Opens in new windowMời qúy thính giả cùng chia sẻ những kinh nghiệm, vui buồn trong đời sống hàng ngày trên RFA. Hãy liên lạc với Ban Việt Ngữ qua email: vietweb@rfa.org, hoặc tham gia thảo luận tại Trang blog Ban Việt ngữ RFA
Các em nhỏ oằn lưng đẩy những chiếc xe tự chế chở hàng từ Thái sang đất Campuchia. Nước da đen nhẻm, tóc cháy vàng, và khuôn mặt đã sớm mang những nét khắc nghiệt của cuộc sống.
“Xóm” Việt Nam thì khác, không lam lũ, cũng không phải làm việc chân tay. Họ ra đi để thoát khỏi cái nghèo tại quê nhà. Và trong một nghĩa nào đó, có lẽ họ thành công vì có cuộc sống kinh tế dễ chịu hơn.
Có điều, họ nhớ nhà, nhớ ruộng vườn, nhớ những người thân còn ở lại Việt Nam.
Có cả những người gởi con cho bà nội nuôi nấng, sang đây làm ăn, đến Tết mới về quê thăm con một lần.