“Tổ Công Tác Đặc Biệt” (CTĐB) gỡ khó cho doanh nghiệp và người dân sẽ do Phó Thủ tướng Lê Minh Khái làm tổ trưởng. Các tổ phó gồm Bộ trưởng Bộ Kế hoạch - Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung.
Ngoài ra, thành viên tổ công tác là lãnh đạo các bộ, cơ quan như Văn phòng Chính phủ, Bộ Kế hoạch- Đầu tư, Bộ Nội vụ, Bộ Công Thương, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Xây dựng, Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Văn hóa- Thể thao và Du lịch, Bộ Thông tin- Truyền thông, Bộ Tư pháp, Bộ Y tế, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp.
Không đặt nhiều kỳ vọng
Nghe ra thì đa dạng và đủ mọi thành phần nhưng nghĩ lại thì toàn lãnh đạo thượng tầng mà không chắc đã gần và hiểu cái khó của dân và doanh nghiệp, là nhận định của chủ một công ty may mặc xuất khẩu ở Bình Dương, qua điện thư trao đổi cùng RFA:
"Cảm giác của mình là tổ chức này ở cao quá và sẽ trùng lấp với Chính phủ. Bởi vì Thủ tướng đã là Trưởng Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch COVID-19 rồi. Tổ chức này lại trực thuộc Thủ tướng và Thủ tướng quyết luôn chứ việc gì phải đẻ ra thêm một Tổ Công tác đặc biệt (TCTĐB) nữa".
Người này phân tích tiếp:
“Và nếu có thành lập thì nên đưa vào đó những thành viên độc lập thay vì chỉ có Phó Thủ tướng và các Bộ trưởng. Lúc đó họa may mới nghe được ý kiến thật của dân và doanh nghiệp, chứ còn mấy ông Bộ trưởng nằm trong tổ công tác đặc biệt thì phải báo cáo tốt cho mấy ông rồi. Thực chất nhìn vô cơ cấu rồi mục đích gọi như là tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ thì mình cảm thấy nó khó mà phát huy được tác dụng”.
Trong khi đó, theo thông tin trên báo chí Nhà nước thì tổ CTĐB là sự phối hợp liên ngành, có nhiệm vụ chủ động tiếp cận, nắm bắt, tiếp nhận thông tin, tổng hợp các khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp và người dân để từ đó có những đề xuất với Thủ tướng Chính phủ phương hướng, giải pháp, nhằm kịp thời có những chỉ đạo giải quyết các vấn đề quan trọng, cấp bách, có tính chất liên vùng, liên ngành, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh COVID-19.
Chia sẻ thêm lý do thành lập TCTĐB này, chuyên gia kinh tế, Tiến sĩ Ngô Trí Long ở Hà Nội, cho biết, mặc dù Chính phủ sau ngày 29/4/2021 có đưa ra một số giải pháp, trong đó có Nghị Định 52 với một số miễn giảm, nhưng do dịch bệnh phức tạp, nói thẳng ra là ngoài tầm kiểm soát ở một số vùng, do đó Thủ tướng phải thành lập tổ công tác đặc biệt để gỡ khó cho dân và doanh nghiệp. Tiến sĩ Long nêu quan điểm của ông về tổ này:
"Đã gọi đặc thù đặc biệt thì quan trọng là phải thiết thực, kịp thời, đúng đối tượng. Hiện tổng số doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ, chiếm đến 90%, bị ảnh hưởng lớn nhất. Đối với doanh nghiệp (DN) thì tổ công tác đặc biệt có giải pháp gì, đối với người dân thì vấn đề an sinh xã hội ra làm sao? Ví dụ nói giảm thuế mà người ta có kinh doanh, có lãi đâu mà thuế?"
"Trong một lúc mà doanh nghiệp lao đao, nguồn thu hạn chế, đồng thời nguồn chi vào phòng chống dịch rất lớn, thế thì tính khả thi, tính hiệu quả của tổ công tác đặc biệt này phải còn chờ xem, không thể chỉ dùng từ ngữ mà được".
Không thực tế
Dù sao thì nỗ lực của Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng đáng được hoan nghênh, là nhận xét của chuyên gia kinh tế, nguyên viện trưởng Viện Nghiên Cứu Độc Lập IDS, Tiến sĩ Lê Đăng Doanh.
Ông nói tình hình hiện nay rất khó khăn, số DN đóng cửa rời thị trường rất lớn, chưa kể năm triệu hộ gia đình kinh doanh chưa đăng ký thành DN. Do đó, Tiến sĩ Doanh cho rằng, để giải quyết được những tồn tại trên thì Tổ CTĐB phải biết những đề nghị của các doanh nghiệp hiện đang ở đâu, ai giải quyết và bao giờ xử lý xong. Ông nói tiếp:
"Thứ hai là nên rà soát lại tất cả những qui định trước kia, phải tỉnh táo, cầu thị, sớm chuẩn bị cho kịch bản mà Thủ tướng nói là "sống chung với dịch bệnh". Thứ ba nữa là vắc-xin, tạo mức an toàn, đủ lớn để các hộ kinh doanh có thể trở lại hoạt động bình thường"
"Tôi cũng xin lưu ý nếu mà giãn cách quá lâu thì có nguy cơ là DN đầu tư nước ngoài sẽ tìm cách chuyển sang nơi khác. Điều đấy sẽ gây nhiều hệ lụy cho kinh tế và xã hội của Việt Nam".
Tổ công tác đặc biệt giúp gỡ khó cho doanh nghiệp và người dân ra đời trong bối cảnh mọi phương tiện đều bị hạn chế về mọi mặt, nhưng nếu gần dân thì người ta vẫn có quyền hy vọng, là khẳng định của Viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế TPHCM, Tiến sĩ Trần Quang Thắng:
"Nhiều người đề xuất là có thể lấy bớt trong dự trữ ngoại tệ khoảng 100 tỷ USD để lo cho an sinh của người dân, nhất là lực lượng lao động tự do, cũng trên tinh thần đi sát với thực tiễn, gần dân và biết dân cần gì. Thực tế có những nơi làm không tốt, không bao khắp. Kết quả đạt được không có sự liền mạch từ trên đi thẳng vào thực tế".
Với sự thành lập Tổ công tác đặc biệt này, vẫn lời tiến sĩ Trần Quang Thắng, có lẽ Nhà nước đang có nhận định tốt hơn, rõ hơn về sự đồng tâm nhất trí cũng như sự đóng góp của chuyên gia và những ý kiến hợp lý của người dân:
"Hiện thành phố có 80.000 doanh nghiệp không hoạt động được, hồi phục lại rất là khó. Từ tháng 9 cho tới tháng 12, nếu không có những quyết sách khôn ngoan, phù hợp hơn ngay từ bây giờ thì tình hình phát triển của đất nước sẽ rất gay. Quyết sách phải từ dưới đưa lên chứ không phải từ trên giáng xuống. Có lẽ sắp tới làm như vậy thì hợp lý hơn".
Nhiều cơ chế, thêm rối ren
Từ cương vị chủ doanh nghiệp du lịch rồi trở thành shipper khi dịch COVID-19 bắt đầu lây lan năm 2020 đến nay, ông Nguyễn Văn Mỹ trình bày suy nghĩ về tổ công tác đặc biệt như sau:
"Phải nói Chính phủ đang hết sức vất vả làm những việc mà các nước khác đã làm lâu rồi nhưng Việt Nam thì chậm hơn. Việc lập tổ này tổ kia thì thật ra người dân cũng không kỳ vọng gì. Về mặt doanh nghiệp từ đầu chúng tôi vẫn khẳng định mình phải tự cứu mình cho tới khi nào còn cầm cự được".
"Chuyện chống dịch không thể dùng mệnh lệnh dùng quyền hành mà được. Có những điều mà Ban Chỉ Đạo có lý của mình, nhưng nhiều người, nhiều chuyên gia vẫn băn khoăn tại sao siêu thị được hoạt động thoải mái mà chợ truyền thống thì lại không? Hay là tại sao chỉ tập trung cho Shipper công nghệ giao hàng mà không cho shipper truyền thống giao hàng?"
Có những cái bất cập phải đi ra ngoài mới thấy, và chưa chắc những cán bộ quan chức trên cao có thể hiểu được, ông Mỹ nói tiếp:
“Chủ trương thay đổi xoành xoạch, đừng nghĩ rằng chỉ có người dân khổ, những người thừa hành có khi còn khổ hơn. Phải lắng nghe các chuyên gia y tế, chứ còn xin lỗi các ngành bộ họ đâu có nắm được chuyên môn”.
Chuyên gia đúng nghĩa quanh lãnh đạo thì nhiều lắm, ông Nguyễn Văn Mỹ nhấn mạnh, nhưng nếu cứ lúng túng, chậm sửa sai, thiếu lắng nghe thì cơ cấu này, cơ chế kia lại càng rối ren thêm.